SINIF ÖĞRETMENLERİNİN OKUL YÖNETİMİNE KATILIMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 225, 55 - 87, 18.02.2020

Ertuğ Can Caner Ozan

https://doi.org/10.37669/milliegitim.690610

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin okul yönetimine katılım durumlarını belirlemek ve
okul yönetimine etkili katılımlarını sağlayacak öneriler geliştirebilmektir. Araştırmanın çalışma
grubu, 2018-2019 eğitim öğretim yılında İstanbul Bağcılar’da resmî ilkokullarda görevli 24 sınıf
öğretmeni ve 7 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgu
bilim deseninde plan- lanmıştır. Araştırmanın verileri, yarı yapılandırılmış 5 açık uçlu sorudan
oluşan görüşme formu yardımıyla elde edilmiş ve içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir.
Araştırma bulgularına göre öğretmenler okul yönetimine resmî toplantılar yoluyla kısmen de olsa
katılım sağlamaktadır. Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre, sınıf öğretmenlerinin okul yöne-
timine etkin katılımlarının olumlu etkileri olmaktadır. Ancak yöneticilerin ve öğretmenlerin
olumsuz tutumları, yönetici atamalarında liyakatsizlik, öğretmenler arasındaki iletişim
eksikliği, öğretmenlerin yasal düzenlemeleri bilmemesi ve yasal kısıtlamalar nedeni ile
öğretmenlerin isteksiz olmaları, yönetime katılımı engellemektedir. Araştırma bulgularına göre,
sınıf öğretmenleri okul yönetimine etkili katılım sağlayamamaktadır. Sınıf öğretmenlerinin okul
yönetimine etkili katılımı için okulda kararlar alınırken öğretmenlerin fikirlerinin alınması,
yasal düzenlemeler konusunda bilgilendirilmeleri ve nitelikli okul yöneticilerinin seçilmesi
faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler

eğitim yönetimi, okul yönetimi, sınıf öğretmeni, yönetime katılım.

Kaynakça

• Akcan, E., Polat, S. ve Ölçüm D. (2017). Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre sendikal faaliyetlerin okullara etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der- gisi, 17(3), 1101-1119.
• Aksay, O. ve Ural, A. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin okulla ilgili kararlara katılımı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 433-460.
• Alcan, E. E. (2018). Öğretmenlerin örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aldemir, G. (1996). Öğretmenlerin okul yönetimine katılma düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi.Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aslanargun, E. ve Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 349-368.
• Aydın, M. (1994). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Babaoğlan, E. ve Yılmaz, F. (2012). İlköğretim okullarında karara katılma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 1-12.
• Balcı, A. (2001). Etkili okul ve okul geliştirme, kuram, uygulama ve araştırma. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Bağcılar. (2018). Bağcılar ilçe millî eğitim müdürlüğü, http://bagcilar.meb.gov.tr/ www/icerik_goruntule.php?KNO=13, web adresinden edinilmiştir.
• Bilge, C. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin karara katılma ve iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki (Ankara İli Altındağ İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Yayınları. Can, E.,
• Gündüz, Y., ve Işık Can, C. (2013). The role of committee meetings in teachers’participation in management. 2. International Conference on Interdisciplinary inEducation, 30 Ocak-1 Şubat, Girne-KKTC.
• Can, E. ve Bayramoğlu, A. (2016). Ortaöğretimde okul yönetimine katılım. (K.Beycioğlu,N. Özer, D. Koşar ve İ. Şahin, (Ed.). Eğitim yönetimi araştırmaları içinde (s.104- 125), Ankara: Pegem Akademi.
• Can, E. ve Serençelik, G. (2017). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin okul yönetimine katılımlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 525-542.
• Celep, C. (1990). Öğretmenlerin okul yönetiminde karara katılması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 14(78), 34-42.
• CNN TÜRK. (2018). İskoç öğretmenlerin %40’ı iş bırakmayı düşünüyor, https://www. cnnturk.com/egitim/ogretmenlerin-yuzde-40i-islerini-birakmayi-dusunuyor, web adresinden erişilmiştir.
• Cüceloğlu, D. ve Erdoğan, İ. (2014). Öğretmen olmak bir cana dokunmak. İstanbul: Final Kültür ve Sanat Yayınları.
• Çınar, O., Temel, A., Beden, N. ve Göçgen, S. (2004). Kalabalık sınıfların öğrenciye ve öğretmene etkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya: İnönü Üniver- sitesi Eğitim Fakültesi.
• Demirtaş, H., Üstüner, M., Özer N., Cömert, M. (2008). Öğretmenler kurulu toplantılarının etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 55-74.
• Demirtaş, Z. ve Alanoğlu, M. (2015). Öğretmenlerin karara katılımı ve iş doyumu arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 83- 100.
• Doğan, A.R. (2000). Sınıf öğretmenlerinin öğretim ile ilgili görevleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 151-161.
• Erden, M. (2011). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Erdoğan, D. (2017). İlkokul müdürlerinin öğretmenleri güdüleme rollerine ilişkin öğretmen görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erdoğan, İ. (2010). Eğitim ve okul yönetimi. İstanbul: Alfa Yayıncılık. Erdoğan, İ. (2008). Sınıf yönetimi. İstanbul: Alfa Yayıncılık. Ergün, M. (2009). Eğitim felsefesi. Ankara: Pegem Akademi
• Gencer, İ. (2018). Okulda yaşanan yönetsel sorunların iletişim sorunları ile ilişkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, An- kara.
• Gökpınar, İ. (2018). Eğitim yöneticilerinin ve sınıf öğretmenlerinin kişilik özellikleri ile iş stres düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Göksoy, S. (2014). Okul yönetiminde karara katılım. Abant İzzet baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 253-268.
• Göksoy, S. ve Yenipınar, Ş. (2015). Öğretmenlerin okul zümre öğretmenler kurullarına ilişkin görüşleri. Millî Eğitim Dergisi, 45(205), 26-43.
• Güçlü, N., Özer, A., Kurt, T. ve Koşar, S. (2015). Liderlik stilleri, karar verme stratejileri ve kişiliğin okullardaki karar sürecine etkilerinin çok düzeyli analizi. Internati- onal Journal of Human Sciences, 12(2), 1756-1791.
• Gülcan, M. G. (2011). Views of administrators and teachers on participation in decision making at school. Education Journal (Chula Vista), 131(3), 637-654.
• Güngör, S. Taşdan, M. (2016). Okul müdürlerinin perspektifinden ilköğretim okullarında iletişim engelleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 391- 409.
• Gürkan, M. (2006). Meslekî ve teknik eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin karara katılma durumları. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kağıtçıbaşı, Ç., Cemalcılar, Z. (2017). Dünden bugüne insan ve insanlar sosyal psikolojiye giriş. İstanbul: Evrim Yayınları.
• Karagöz, M.E. (2009). Anadolu liselerinde görev yapan öğretmenlerin karara katılma durumları. Yüksek lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karslı, M.D. (2004). Yönetsel etkililik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Keskinkılıç, K. (2005). Öğretmenlik mesleğine Giriş. Ankara. Pegem A Yayınları
• Kiraz, Z. (2013). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Sağlam, A.Ç.(Ed.) Ankara: Maya Akademi Yayıncılık.
• Kocabaş, İ. ve Gökbaş, M. (2003). Eğitimde takım çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 28(130), 8-15.
• Lock, J. (2004). Eğitim üzerine. Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2012). Okul-Aile Birliği Yönetmeliği, Resmî Gazete Sayı:28199.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Millî Eğitim istatistikleri örgün eğitim 2017/2018. http://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=327, web adresin- den edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Millî Eğitim istatistikleri örgün eğitim 2018/2019. http://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=361, web adresin- den edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2014). Okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları yönetmeliği. Resmî Gazete, Sayı: 2907
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Eğitim kurumlarına yönetici görevlendirme yönetmeliği. Resmî Gazete, Sayı:30455
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). 2023 eğitim vizyonu, http://2023vizyonu.meb. gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf, web adresinden 14.03.2019 tarihin- de edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Millî Eğitim Bakanlığı 2018 yılı idare faaliyet raporu.Ankara.
• Millî Eğitim Temel Kanunu (24 Haziran 1973). Resmî Gazete, 1739/14574
• Öner, S. (2007). Ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin okul yönetimine katılma düzeyleri ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, S. ve Cemaloğlu, N. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme ve karara katılma.Millî Eğitim Dergisi, 146(2), 54-63.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özdemir, M. ve Devecioğlu, E. (2014). Distributed leadership and contract relations: Evidence from Turkısh high schools. Educational Management: Adminstration & Leadership, 43(6), 918-938.
• Özdoğru, M., Aydın, B. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin karara katılma durumları ve istekleri ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 357-367.
• Özkadam, Z. (2018). İlkokul müdürlerinin iletişim becerileri ile öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Saba- hattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Polat, S. (2013). Ücretli öğretmenlik istihdamının yarattığı sorunlar üzerine nitel bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 67-88.
• Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(156), 142-159.
• YÖK. (2018). Sınıf Öğretmenliği Lisans Programı http://www.yok.gov.tr/docu-ments/10279/41805112/Sinif_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf web adre- sinden edinilmiştir.
• Sönmez, V. (2009). Eğitim felsefesi, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F.G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Takmaz, Ş.U. (2009). İlköğretim okullarında örgütsel iletişim düzeyi ile öğretmenlerin karara katılma davranışları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Taymaz, A.H. (1995). Okul yönetimi. Ankara: Saypa Yayınları.
• Taymaz, A.H. (2003). İlköğretim ve ortaöğretim okulu müdürleri için okul yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Topçuoğlu, Z. (2010). İlköğretim devlet okullarında okul yönetiminin öğretmen başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İs- tanbul.
• Tezcan, M. (2004). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Feryal Matbaası.
• TDK. (2018). Bilim ve Sanat Terimleri Sözlüğü, http://www.tdk.gov.tr/index. php?option=com_bilimsanat&arama=kelime&guid=TDKGTS.5c2916d6 aef726.19827987 web adresinden edinilmiştir.
• Turan, S., Dönmez, A. ve Çakmak, G. (2009). İlköğretim okullarındaki bazı kurulların etkililiği üzerine bir inceleme. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 44- 58.
• Üzüm, H. ve Kurt, T. (2019). Okullarda katılımcı karar verme sürecinin incelenmesi.Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi/JRES, 6(1), 95-112.
• Yeşilmen, F. (2016). Okul yönetimi, örgütsel iletişim ve okul yönetiminde yönetici ve öğretmenlerden kaynaklanan sorunların incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.