ZEKÂ OYUNLARININ İLKOKUL 2. SINIF ÖĞRENCİLERİNE YANSIMALARI: BİR EYLEM ARAŞTIRMASI

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 225, 253 - 282, 18.02.2020

Sultan Selen Kula

Öz

Sultan Selen KULA1


1 Dr. Öğr. Üyesi, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Hayat Boyu Öğrenme Anabilim Dalı,
Merkez/Kırşehir, [e-mail], ORCID ID: 0000-0002-1614-3431.






Araştırmanın amacı zekâ oyunlarının öğrencilerin çeşitli özelliklerine yansımalarını ve
uygulamayı gerçekleştiren öğretmenin bu sürece ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu amaçla ilkokul
2. sınıf öğrencilere zekâ oyunları oynatan öğretmenin görüş ve gözlemlerinden yararlanılmıştır.
Araştırma, nitel araştırma yönteminin eylem araştırması deseninde gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın uygulama aşamasında yirmi kişilik ilkokul 2. sınıf öğrencisine zekâ oyunları 10
hafta süresince toplam 20 ders saati, sınıf öğretmeni tarafından oynatılmıştır. Verilerin
toplanmasında görüşme yöntemi kullanılmış olup, veri toplama aracı olarak sınıf öğretmeninin görüş
ve gözlemlerini belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu ve öğretmenin
eylem süreci içerisinde aldığı gözlem notları kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi
yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, sınıf öğretmeni zekâ
oyunlarının öğrencileri özgüven, iletişim, empati, düşünme becerileri ve iş birlikli çalışma
alanlarında olumlu etkilediğini, derslere aktif katılımlarını sağladığını ve motivasyonlarını
artırdığını belirtmiştir. Öğrencilerin oyunda yenildikleri zaman başarısızlık hissi yaşadıkları ve
bununla baş etmeye çalıştıkları sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

zekâ oyunları, eylem araştırması, hayat boyu öğrenme, düşünme becerileri, , temel eğitim.

Kaynakça

• Adalar, H. & Yüksel, İ. (2017). Sosyal bilgiler, fen bilimleri ve diğer branş öğretmenlerinin görüşleri açısından zekâ oyunları öğretim programı. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12(28),1-24.
• Akandere, M. (2006). Eğitici okul oyunları. Ankara: Nobel Yayınları
• Akbaş, O. & Baki, N. (2015, Mayıs). Zekâ oyunları dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. I. Uluslararası Türk Dünyası Çocuk Oyun ve Oyuncakları Kurultayında sunulan sözlü bildiri, Eskişehir Osmangazi Üniver- sitesi, Eskişehir.
• Akbulut, E. & Sağlam, H. İ. (2010). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1068-1083.
• Aksoy, A. B. & Dere Çiftçi, H. (2014). Erken çocukluk döneminde oyun. Ankara: Pegem Akademi.
• Alessi, S. M. & Trollip, S. R. (2001). Multimedia for learning. Boston, MA: Allyn and Bacon.
• Alkan, A. & Mertol, H. (2017). Üstün yetenekli öğrenci velilerinim akıl-zekâ oyunları ile ilgili düşünceleri. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 57-62.
• Alkaş Ulusoy, Ç., Saygı, E. & Umay, A. (2017). İlköğretim matematik öğretmenlerinin zekâ oyunları dersi ile ilgili görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der- gisi, 32 (2), 280-294. DOI: 10.16986/HUJE.2016018494
• Altun, M. (2017). Fiziksel etkinlik kartları ile zekâ oyunlarının ilkokul öğrencilerinin dikkat ve görsel algı düzeylerine etkisi. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Anat, Z. & Yehudit, D.J. (2003). Higher order thinking skills and low-achieving students: are they mutually exclusive?. Journal of the Learning Sciences, 12(2), 145-181.
• Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (Eds.). (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. New York: Longman.
• Aral, N.& Baran, G. (2011). Çocuk Gelişimi. İstanbul: YA-PA Yayınları.
• Barlett, C. P., Vowels, C. L., Shanteau, J., Crow, J., & Miller, T. (2009). The effect of violent and non-violent computer games on cognitive performance. Computers in Human Behavior, 25(1), 96-102.
• Bayrakçeken, S.; Doymuş, K., & Doğan, A. (2013). İşbirlikli öğrenme modeli ve uygu- lanması. Ankara: Pegem Akademi.
• Best, J. B. (1990). Knowledge acquisition and strategic action in “Mastermind” prob- lems. Memory & Cognition, 18(1), 54-64.
• Bottino, R. M., & Ott, M. (2006). Mind games, reasoning skills, and the primary school curriculum. Learning Media and Technology, 31(4), 359-376.
• Bottino, R. M., Ferlino, L., Ott, M., & Tavella, M. (2007). Developing strategic and re- asoning abilities with computer games at primary school level. Computers & Education, 49(4), 1272-1286.
• Brookhart, S. M. (2010). Assess Higher-order thinking skills in your classroom. 1. Edition, United States of America, Virginia, ASCD Publication.
• Budak, Y., Gençtanırım-Kurt, D. & Kula, S. S. (2018). Bilişsel gelişimde farklı bir görüş geliştiren Henry Wallon ve Jean Piaget’nin görüşlerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 415-436. DOI: 10.21764/maeuefd.425918
• Chou, C. & Tsai, M. J. (2007). Gender differences in Taiwan high school students’ com- puter game playing. Computers in Human Behavior, 23(1), 812-824.
• Connolly, T., Boyle, L., & Hainey, T. (2007). A survey of students’ motivations for playing computer games: A comparative analysis. I. European conference on games-based learning bildiri olarak yer almıştır.
• Çakmak, M. (2016). Öğretim Yöntem ve Teknikleri. Y. Budak (Ed), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (ss. 437-470). Ankara, Pegem Yayıncılık.
• Demirel, T. (2015). Zekâ oyunlarının Türkçe ve matematik derslerinde kullanılmasının ortaokul öğrencileri üzerindeki bilişsel ve duyuşsal etkilerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Devecioğlu, Y., & Karadağ, Z . (2014). Amaç, beklenti ve öneriler bağlamında zekâ oyunları dersinin değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (1), 41-61.
• Dewar, G. (2012). Board games for kids: can they teach critical thinking? https://www. parentingscience.com/board-games-for-kids.html retrieved from.
• Dokumacı-Sütçü, N. (2018). Geometrik-mekanik zekâ oyunlarının öğretmen adaylarının geometrik düşünme düzeylerine etkisi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(14), 154-163
• Ekiçi, M., Öztürk, F. & Adalar, H. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının zekâ oyunlarına ilişkin görüşleri. Researcher: Social Science Studies, 5(4), 489-502.
• Eow, Y. L. & Baki, R. (2009). Form one students’ engagement with computer games and its effect on their academic achievement in a Malaysian secondary school. Computers & Education, 53(4), 1082-1091.
• Erdoğan, A., Eryılmaz Çevirgen, A. & Atasay, M. (2017). Oyunlar ve matematik öğretimi: stratejik zekâ oyunlarının sınıflandırılması [ERTE Özel Sayısı]. Uşak Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 287-311.
• Garris, R., Ahlers, R., & Driskell, J.E. (2002). Games, motivation, and learning: A rese- arch and practice model. Simulation & Gaming, 33(4), 441-467.
• Gençay, Ö., Gür, E., Gençay, S., Gür, Y., Tan, M. & Gençay, E. (2019). Zekâ oyunlarının 12-15 yaş aralığındaki çocukların saldırganlık davranışlarına etkisi. Spor Eğitim Dergisi, 3(1), 36-43.
• Ginsburg, K. R. (2007). The importance of play in promoting healthy child develop- ment and maintaining strong parent-child bonds. Pediatrics, 119, 182–191.
• Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gren, A. J. K., & Gilhooly, K. (2005). Problem solving. Nick Braisby & Angus Gellatly (Eds.), Cognitive Psychology, 347-381. New York: Oxford University Press.
• Harvey, S., Cushion, C. & Massa-Gonzalez, A. N. (2010). Learning a new method: Teac- hing games for understanding in the coaches’ eyes. Physical Education and Sport Pedagogy, 15(4), 361–382. DOI: 10.1080/17408989.2017.1294678
• Hsiao, H. S., Chang, C. S., Lin, C. Y. & Hu, P. M. (2014). Development of children’s creativity and manual skills within digital game-based learning environment. Journal of Computer Assisted Learning, 30(4), 377-395.
• Janis, I. L. & Mann, L. (1977). Decision making: A psychological analysis of conflict, choice, and commitment. New York: The Free Press.
• Jedlicka, E. J. (2012). The real-life benefits of cognitive training. Doktora tezi, Capella University.
• Jessen, M. (1983). Reviews: How to use games in language teaching, ELT Journal, 37(3), 281–282. DOI: https://doi.org/10.1093/elt/37.3.281
• Johnson, A. P. (2015). Eylem Araştırması El Kitabı. (Çev. Ed. Y. Uzuner ve M. Özten-Anay). Ankara: Anı.
• Kirriemuir, J. & McFarlane, A. (2004). Literature Review in Games and Learning. Report 8, Futurelab series. https://telearn.archives-ouvertes.fr/hal-00190453/document adresinden alınmıştır.
• Kul, M. (2018). Türk’ün strateji ve zekâ oyunu “mangala”. Turkish Studies Social Sciences, 13(18), 979-990.
• Kula, S. S. (2018). Karşılıklı öğretim tekniğinin ilkokul öğrencilerinin okuduğunu anlama, öğrenme kalıcılığı ve öz yeterlik algısına etkisi. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kurbal, M. S. (2015). An investigation of sixth grade students’problem solving strategies and underlying reasoning in the context of a course on general puzzles and games. Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi. Ankara.
• Marangoz, D. & Demirtaş, Z. (2017). Mekanik zekâ oyunlarının ilkokul 2.sınıf öğrencilerinin zihinsel beceri düzeylerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Der- gisi. 10(53), 612-621.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan).Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2010). Serbest etkinlikler. Talim Terbiye Kurulunun 20.07.2010 tarihli ve 75 sayılı kararı.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2018). İlköğretim kurumları (ilkokul ve ortaokul) haftalık ders çizelgesi. http://ttkb.meb.gov.tr/www/haftalik-ders-cizelgeleri/kategori/7 adresinden edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2017). Geleneksel oyunlar ve zekâ oyunları zekâ oyunları öğreticiliği kurs programı. Ankara. https://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kurs- lar/GelenekselOyunlar.pdf adresinden erişilmiştir.
• Mills, G. E. (2003). Action research: A guide for the teacher researcher. New Jersey: Merrill Prentice Hall.
• Newman, J. L. (2008). Talents are unlimited: It’s time to teach thinking skills again!Gifted Child Today. 31(3), 34-44.
• Orak, S., Karademir, E. & Artvinli, E. (2016). Orta Asya’daki zekâ ve strateji oyunları destekli öğretime dayalı uygulamaların akademik başarıya ve tutuma etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 1(1), 1-18.
• Ott, M. & Pozzi, F. (2012). Digital games as creativity enablers for children. Behaviour & Information Technology, 31(10), 1011-1019.
• Özdoğan, B. (2000). Çocuk ve Oyun. Ankara: Anı Yayınları.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. [Qualitative research and evaluation methods] (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi. (Orijinal kitabın yayın tarihi 2002)
• Prensky, M. (2008). Students as designers and creators of educational computer games: Who else? British Journal of Educational Technology, 39(6), 1004-1019.
• Reiter, H. B., Thornton, J. & Vennebush, G. P. (2014). Using kenken to build reasoning skills. Mathematics Teacher, 107(5), 341-347.
• Renk, M. (2019). 10-13 Yaş grubu çocuklarda oyunsal etkinliklerin dikkat gelişimine etkisi.Yüksek Lisans Tezi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi. Niğde.
• Rosas, R., Nussbaum, M., Cumsille, P., Marianov, V., Correa, M., Flores, P., Grau, V., Lagos, F., López, X., López, V. n., Rodriguez, P., & Salinas, M. (2003). Beyond nintendo: Design and assessment of educational video games for first and se- cond grade students. Computers & Education, 40(1), 71-94.
• Sadıkoğlu, A. (2017). Zekâ ve akıl oyunları dersinin değerler eğitimindeki rolünün öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi Mar- mara Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
• Savaş, M. A. (2019). Zekâ oyunları eğitiminin fen bilimleri öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerileri üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi. Bartın.
• Saygı, E ve Alkaş Ulusoy Ç. (2019). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının hafıza oyunları ile hafıza oyunlarının matematik öğretimine katkısına ilişkin görüş- leri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 331- 345.
• Schell, J. (2014). The Art of Game Design: A book of lenses. CRC Press.
• Sevinç, M. (2009). Erken çocukluk gelişimi ve eğiminde oyun. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları
• Schunk, D. H. (1981). Modeling and attributional effects on children’s achievement: a self-efficacy analysis. Journal of Educational Psychology, 73, 93-105.
• Siew, N. M. & Abdullah, S. (2012). Learning geometry in a large-enrollment class: do tangrams help in developing students’ geometric thinking? British Journal of Education, Society & Behavioural Science, 2(3), 239-259.
• Storey, S. O. (2004). Teacher questioning to improve early childhood reasoning. Doktora Tezi, The University of Arizona.
• Şahin, E. (2019). Zekâ oyunlarının ilkokul 4. Sınıf öğrencilerinin problem çözme becerilerine ve problem çözme algılarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi. Balıkesir.
• Şimşek, H., Kula, S. S. & Baltacı, Ö. (2019). Üniversite öğrencilerinin derslerdeki can sıkıntısı yaşantılarının incelemesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1),178-190.. DOI: 10.17679/inuefd.422551
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2013). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu zekâ oyunları dersi öğretim programı. http://teyd.org.tr/pdf/zekaoyunlari.pdf adresinden edinilmiştir.
• Tekkurşun-Demir, G. & Cicioğlu, H. İ. (2019). Fiziksel aktiviteye katılım motivasyonu ile dijital oyun oynama motivasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spormet- re, 17(3), 23-34.
• DOI: 10.33689/spormetre.522609
• Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: the developmen of higher psychological processes. (M. Cole, V. John-Steiner, S. Schribner & E. Souberman, Ed.), Cambridge: Harvard University.
• Williamson, B. & Facer, K. (2004). More than ‘Just a game’: the implications for schools of children’s computer games communities. Education, Communication & Infor- mation, 4 (3), 255-270.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yang, J. C. & Chen, S. Y. (2010). Effects of gender differences and spatial abilities within a digital pentominoes game. Computers & Education, 55(3), 1220-1233.
• Yang, Y. T. C. (2012). Building virtual cities, inspiring intelligent citizens: Digital games for developing students’ problem solving and learning motivation. Computers & Education, 59(2), 365-377. DOI: 10.1016/j.compedu.2012.01.012
• Yee, N. (2006). Motivations for play in online games. CyberPsychology & Behavior9(6). 772-775.
• Yiğit-Açıkgöz, F. & Yalman, A. (2018). Dijital oyunların çocukların kişilik ve davranışları üzerinde etkisi: Gta 5 oyunu örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Kasım(30), 163-180 . Yin, R. K. (2011). Applications of case study research. California, Thousans Oaks: Sage. Yöndemli, E. N. & Doğan-Taş, İ. (2018). Zekâ oyunlarının ortaokul düzeyindeki öğ-rencilerde matematiksel muhakeme yeteneğine olan etkisi. Turkish Journal ofPrimary Education, 3(2), 46-62.
• Zeybek, N. & Saygı, E. (2018). Apartmanlar oyununun ortaokul matematik öğretmen adaylarının uzamsal görselleştirme yeteneklerine olan etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2541-2559.
• Zhu, D. (2012). Using games to improve students’ communicative ability. Journal of Language Teaching and Research, 3(4), 801-805. DOI: 10.4304/jltr.3.4.801-805