TÜRKÇE EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI 1. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ŞİİR VE ŞİİR EZBERLEMEYE İLİŞKİN TUTUM VE EĞİLİMLERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 226, 345 - 370, 05.05.2020

Mehrali Calp

Öz

Bu çalışmada, Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü 1. sınıf öğrencilerinin şiir ve şiir ezberlemeyle ilgili eğilimleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla öğrencilere, toplam 6 açık uçlu soru sorulmuştur. Öğrenciler,bu soruları yazılı olarak cevaplandırmıştır. Bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde kurgulanmıştır. Çalışma grubunu,117 kişilik Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı 1. Sınıf öğrencileri oluşturmuştur.Veriler, amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yoluyla belirlenen katılımcılardan toplanmıştır. Veri toplama aracıolarak araştırmacı tarafından hazırlanan 6 maddelik yarı yapılandırılmış
görüşme formu kullanılmıştır. Toplanan veriler betimsel çözümleme yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda Türkçe Eğitimi Ana Bilim
Dalı 1. sınıf öğrencilerinin şiir okumaya ilgi duydukları; daha çok serbest tarzda yazılmış şiirleri okudukları, serbest yazılmış şiirlerin şairin hayal gücünü sınırlandırmadığını düşündükleri belirlenmiştir. Kadınlardan oluşan grup, başka birinden ya da elektronik ortamdaki videolardan dinleyerek
şiir ezberlediklerini ifade etmişlerdir. En çok tekrar edilen cevaplar arasında parçalara bölerek ezberleme yer almaktadır. En dikkat çeken bulgunun
her iki grubun da tekrar stratejisini kullanmış olmasıdır. Çalışma grubuna dâhil erkek ve kadın öğrenciler en çok lirik ve romantik şiirleri okumaktan keyif
aldıklarını ifade etmiştir. Bu sonuçtan hareketle öğrencilerin sevdikleri şiirler ezberlemelerine imkân hazırlanmalıdır. Öğrencilere şiir ezberlemenin kolay yolları öğretilmelidir. Güzel okumak üzere kullanılacak örneklerin seçiminde uzunluk da iyi ayarlanmalı, ezberlenmesi zor ve uzun şiirler tercih
edilmemelidir. Bu ve benzeri çalışmalar arttıkça öğrencilerin şiir ezberlerken yöntem bakımından destek alma alternatiflerinin artacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayları, öğrencilerin şiir üzerine görüşleri, şiir ezberleme, edebi zevk, şiir türleri

Kaynakça

• ALTINTAŞ, H., (1989), Mustafa Şekip Tunç, Kültür Bakanlığı Yayınları: Türk Büyükleri Dizisi: 108. Ankara.
• AYSEL E., (1942), Edip Aysel’in Şiir hakkındaki Görüşleri, (Edip Aysel, Öz şiir Nedir’den - Çınaraltı Dergisi. Alıntı: Gözler, H. F., (1975), “Örnekleriyle Türkçe ve Edebiyat Bilgileri Kaynak Kitabı” içinde
• AYVAZOĞLU, B., (2008) “Yahya Kemal’in Poetikası”, Yahya Kemal Beyatlı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• BRÉMOND, H., (1926) La Poesie Pure. Paris: Bernard Grasset, (çeviren: Hilmi Yavuz) İstanbul.
• DOĞAN, A., (1990) Yeni Düşünce, 28 Eylül 1990.
• ERKUŞ, A. (2009). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Alıntı: Gözler, H. F., (1975), “Örnekleriyle Türkçe ve Edebiyat Bilgileri Kaynak Kitabı” içinde
• GÖZLER, H. F. (1975), Örnekleriyle Türkçe ve Edebiyat Bilgileri Kaynak Kitabı, İnkılap ve Aka Kitabevleri, Ankara.
• GÜLERYÜZ, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• HAŞİM, A., (1921), Piyâle Önsözü, Piyâle, İstanbul.
• İLHAN, N. (2007), Geçmişten Günümüze Sözlükçülük Geleneği ve Türk Dili Sözlükleri, Manas Yayınları Elazığ.
• KARACA, A, (2005), İkinci Yeni Poetikası, Hece yayınları, Ankara.
• KAYA M., (2013). Okuma-Yazma Öğretiminde Şiir, Dil ve Edebiyat Dergisi / Journal of Linguistics and Literature, 10:1, 49-96.
• KIBRIS İ., (2008) Okuma ve Yazma Çalışmalarında Şiir Etkinliklerinden Nasıl Yararlanılabilir? Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayı: 1, Yıl: 8.
• KISAKÜREK N. F., (1986) Çile, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul.
• LOCKWARD, D. (1994). Poets on teaching poetry. The English Journal. 83 (5), 65-70.
• MUTLU, B., (2012), Divân Şiirinde Deniz İmgesi ve Şiir Öğretiminde Kullanılması, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Türkçe Öğretmenliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• NACİ, M., (1897), Istılahât-ı Edebiye Cemal Efendi Matbaası, İstanbul.
• NORTON, D. E. (2011). Through the eyes of a child. Boston, MA: Pearson.
• ROE, D. B. & Ross, E. P. (2006). Integrating language arts through literature and thematic units. Boston, MA: Pearson
• ROSSMAN, G. B., & Rallis, S. F. (2003). Learning in the field (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• SAFA, P., (2012) Sanat, Edebiyat, Tenkit Ötüken Neşriyat - Kültür Dizisi.
• TUNÇ, M. Ş., - TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/tunc-mustafa-sekip Türk Dil Kurumu. (2009). Türk Dil Kurumunun BSTS / Edebiyat ve Söz Sanatı Terimleri Sözlüğü, Ankara. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı. (2006). Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü, Cilt: V, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• YETKİN, S. K., (1969), Şiir üzerine düşünceler, Varlık Yayınları, Ankara.
• YILDIRIM, E. (2012). Şiirin Türkçe eğitimindeki işlevi ve ilköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin yerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı 1. Sınıf Öğrencilerinin Şiir ve Şiir Ezberlemeye İlişkin Tutum