FATİH PROJESİ UYGULANAN OKULLARDAKİ ÖĞRETMENLERİN BİLGİ GÜVENLİĞİ FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 50 Sayı: 229, 9 - 40, 04.02.2021

Hafize Keser , Hanife Güliz Yayla

Öz

Bu araştırmanın temel amacı; Türkiye’de FATİH Projesi uygulanan okullarda görev yapan öğretmenlerin bilgi güvenliği farkındalık düzeylerinin
belirlenmesidir. Bu temel amaç doğrultusunda tarama modelinde tasarlanan araştırma, Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı FATİH Projesi uygulanan
resmi okullarda görevli Türkiye evrenini temsil eden 1355 öğretmenin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlere yönelik bilgi güvenliği farkındalığı ölçeği ile
araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu aracılığıyla toplanan veriler üzerinde betimsel istatistiklerin yanı sıra karşılaştırması yapılan gruplar arasında
gözlenen farkların istatistiksel olarak manidar olup olmadıklarına bakılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, öğretmenlerin bilgi güvenliği farkındalıklarının
çalıştıkları okulların FATİH Projesi uygulanma durumlarına göre farklılık gösterdiğini ve uygulanan okullarda görevli öğretmenlerin diğerlerine göre bilgi
güvenliği farkındalıklarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan öğretmenlerin bilgi güvenliği farkındalıklarının cinsiyet yönünden ele alındığında
erkek öğretmenlerde ve branşlar yönünden ele alındığında ise bilişim teknolojisi öğretmenlerinde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin yaşlarına
göre bilgi güvenliği farkındalıkları incelendiğinde ise yaş arttıkça bilgi güvenliği farkındalığında düşüşün olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin görev yaptıkları
okul türlerine göre yapılan değerlendirmede ise özellikle ortaokullarda görevli öğretmenlerin diğerlerine göre daha yüksek bilgi güvenliği farkındalığına sahip
oldukları belirlenmiştir. Öğretmenlerin daha önce bilgi güvenliği kapsamında eğitim almalarına göre farkındalıkları değerlendirildiğinde ise daha önce eğitim
alan öğretmenlerin diğerlerine göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi güvenliği, Farkındalık, FATİH Projesi, Öğretmen, Bilinçli ve Güvenli İnternet Kullanımı

Kaynakça

• ACILAR, A. (2009). İşletmelerde Bilgi Güvenliği ve Örgüt Kültürü. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, I(1), 25-33.
• AHLAN, A. R. ve LUBIS, M. (2011). Information Security Awareness İn University: Maintaining Learnability, Performance And Adaptability Through Roles Of Responsibility. 2011 7th International Conference on Information Assurance and Security (IAS) (s. 246-250). Malacca, Malaysia: MIR Labs Ltd.
• AKBULUT, Y., ODABAŞI, H. ve KUZU, A. (2011). Perceptions of preservice teachers regarding the integration of information and communication technologies in Turkish education faculties. Turkish Online Journal of Educational Technology, 10(3), 175-184
• ALLEGRA, M., CHIFARI, A. ve OTTAVİANO, S. (2001). ICT to train students towards creative thinking. Educational Technology and Society, 4(2), 48-53.
• BALCI, A. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• BATDAL, G. (2005). Öğrenci Odaklı Bir Yaklaşımla İlköğretim Matematik Programlarının Değerlendirilmesi. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi, s.343-346.
• BEELAND, W. D. Jr. (2002). Student Engagement, Visual Learning And Technology: Can İnteractive Whiteboards Help? Annual Conference of the Association of Information Technology for Teaching Education. Trinity College, Dublin.
• BOSHUIZEN, H. P. A. ve WOPEREİS, I. G. J. H. (2003). Pedagogy Of Training İn Information And Communications Technology For Teachers And Beyond. Technology, Pedagogy and Education, 12(1), 149-159.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (13. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇAKMAK, E. K., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (8. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• CANBEK, G. ve SAĞIROĞLU, S., (2006), Bilgi ve Bilgisayar Güvenliği: Casus Yazılımlar ve Korunma Yöntemleri. Ankara: Grafiker Yayıncılık.
• CHEN, C. C., SHAW, R. ve YANG, S. C. (2006). Mitigating Information Security Risks By Increasing User Security Awareness: A Case Study Of An Information Security Awareness System. Information Technology. Learning and Performance Journal, 24(1), 1-14.
• CİVELEK, D. Y. (2011). Kişisel Verilerin Korunması ve Bir Kurumsal Yapılanma Önerisi (Uzmanlık Tezi). T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Ankara.
• COX, A., CONNOLLY, S. ve CURRALL, J. (2001). Raising İnformation Security Awareness İn The Academic Setting. Glasgow, United Kingdom.
• ÇETİNKAYA, L., GÜLDÜREN, C. ve KESER, H. (2017). Öğretmenler İçin Bilgi Güvenliği Farkındalık Ölçeği (BGFÖ) Geliştirme Çalışması. Millî Eğitim Dergisi, 216, 33-52.
• ÇETİNKAYA, L. ve KESER, H. (2014). Problems Faced by Teachers and Students in Terms of Using Tablet PCs and Suggested Solutions Related to these Problems. AJESI - Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4(1), 13- 34.
• ÇOKLUK, Ö., ŞEKERCİOĞLU, G. ve BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik Spss ve Lısrel Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• DALTON, E., M., (2009). The Relationship between Assistive Technology State Standards for Teachers, Assistive Technology Implementation, and Student Performance in the Context of Evidence-based Practice. Master’s Theses, Dissertations, Graduate Research and Major Papers Overview. Paper 13.
• DEMETRIADIS, S., BARBAS, A., MOHOLİDES, A., PALAIGEORGIOU, G., PSİLLOS, D., VLAHAVAS, I., TSOUKALAS, I. ve POMBORTSİS, A. (2003). “Cultures in Negotiation”: Teachers’ Acceptance/Resistance Attitudes Considering The İnfusion Of Technology Into Schools. Computers and Education, 41(1), 19-37.
• DURAK, H. ve SEFEROĞLU, S. S. (2017). Öğretmenlerin Teknoloji Kullanım Yeterliklerinde Etkili Olan Faktörlerle İlgili Bir İnceleme. H. F. ODABAŞI, B. AKKOYUNLU ve A. İŞMAN (Ed). Eğitim Teknolojileri Okumaları 2017, (29. Bölüm, ss. 537-556). TOJET ve Sakarya Üniversitesi, Adapazarı.
• EKİCİ, S., ve YILMAZ, B. (2013). FATİH projesi üzerine bir değerlendirme. Türk Kütüphaneciliği, 27(2), 317-339.
• ELLIOTT, R., YOUNG, M. O., COLLİNS, V. D., FRAWLEY, D. ve TEMARES, M. L. (1991). Information Security in Higher Education. Boulder, CO: The Association Management of Information Technology in Higher Education,
• ENRIQUEZ, A. G. (2010). Enhancing Student Performance Using Tablet Computers. College Teaching, 58(3), 77-84.
• FIELD, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS. Sage: London.
• GEORGE, D. ve MALLERY, P. (2003). Spss For Windows Step By Step: A Simple Guide And Reference 11.0 Update (4th ed.). Boston: Pearson Education, Inc.
• GÖK, T. (2012). Real-Time Assessment of Problem-Solving of Physics Students Using Computer- Based Technology. Hacettepe University Journal of Education, 43, 210-221.
• GÜLDÜREN, C. (2015). Yükseköğretim Kurumlarındaki Öğretim Elemanlarının Bilgi Güvenliği Farkındalık Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Ankara.
• GÜLDÜREN, C., ÇETİNKAYA, L. ve KESER, H. (2016). Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik Bilgi Güvenliği Farkındalık Ölçeği (BGFÖ) Geliştirme Çalışması. İlköğretim Online, 15(2), 682-695.
• GÜLDÜREN, C. ve KESER, H. (2017). Bilgi Güvenliği Farkındalık Eğitimi. H. F. ODABAŞI, B. AKKOYUNLU ve A. İŞMAN (Ed.) İçinde Eğitim Teknolojileri Okumaları 2017, (3. Bölüm, ss. 33-56). Pegem Academy, [ISBN 978-605-4735-94-5].
• GÜLMÜŞ, M. (2010). Kurumsal Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Güvenliği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• HARUN, M. H. (2001). Integrating E-Learning Into The Workplace. Internet and Higher Education, 4 (3,4), 301-310.
• HAWKES, M. ve HATEGEKİMANA, C. (2009). Impacts of Mobile Computing on Student Learning in the University: A Comparison of Course Assessment Data. Journal of Educational Technology Systems, 38(1), 63-74.
• HAYES, J. ve BYBEE, D.L. (1995). Defining The Greatest Need For Educational Technology. Learning and Leading with Technology, 23(2), 48-53.
• HIGGINS, S., Beauchamp, G. ve Miller, D. (2007). Reviewing The Literature On Interactive Whiteboards. Learning, Media and Technology, 32(3), 213-225.
• KARASAR, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel Yayınları.
• KAYRI, M. (2009). Araştırmalarda Gruplar Arası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaştırma (post-hoc) Teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1), 51-64.
• KENNEWELL, S. ve BEAUCHAMP, G. (2007). The Features Of Interactive Whiteboards and Their Influence On Learning. Learning, Media and Technology, 32(3), 227-241.
• KESER. H. (2011). Türkiye’de Bilgisayar Eğitiminde ilk Adım: Orta Öğretimde Bilgisayar Eğitimi İhtisas Komisyonu Raporu. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama. 2(2). 83-94.
• KESER, H., ve ÇETİNKAYA, L. (2013). Professional Problems Experienced by Information Technology Teachers and Suggested Solutions: Longitudinal Survey. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 4(2), 1-17.
• KESER, H., SEMERCİ, A., & ÇETİNKAYA, L., (2018). Dijital Vatandaşlıkta Güvenlik, Haklar ve Sorumluluklar. B. AKKOYUNLU, A. İŞMAN ve H. F. ODABAŞI (Ed.) İçinde Eğitim teknolojileri okumaları 2018, (17. Bölüm, ss. 277-290). Pegem Academy, [ISBN 978-605-241-510-8]. Doi: 10.14527/9786052415108
• KJORVIK, H. (2010). İmplementing And Improving Awareness In Information Security. (Master’s thesis). University of Agder, Grimstad.
• KOILE, K., ve SİNGER, D. (2006). Development of a Tablet-PC-based System to Increase Instructor- Student Classroom Interactions and Student Learning. In D. Berque, J. Prey, and R. Reed (editors), The Impact of Pen-based Technology on Education: Vignettes, Evaluations, and Future Directions, Purdue University Press. p115-122.
• KÖKLÜ, N., BÜYÜKÖZTÜRK Ş. ve BÖKEOĞLU, Ç.Ö. (2006). Sosyal Bilimler İçin İstatistik. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• KRITZINGER, E. ve SMİTH, E. (2008). Information Security Management:an Information Security Retrieval And Awareness Model For Industry. Computer and Security, 27, 224- 231.
• KRUGER, H. ve KEARNEY, W. D. (2006). A Prototype For Assessing İnformation Security Awareness. Computer and Security, 25, 289-296.
• LAU, I. (2011). Teachers for “Smart Classrooms”: The Extent of Implementation of an Interactive Whiteboard-based Professional Development Program on Elementary Teachers’ Instructional Practices. Interdisciplinary Journal of E-Learning & Learning Objects, 7, 275-289.
• LIM, C. P. ve CHİNG, C. S. (2004). An activity-theoritical approach to research of ICT integration in Singapore schools: Orienting activities and learner autonomy. Computers and Education, 43, 215-236.
• MAHABI, V. (2010). Information security awareness: system administrators and end- user perspectives at Florida State University (Doctorate of Philosophy). The Florida State University, Florida.
• MANNY-IKAN, E., TİKOCHİNSKİ, T., ZORMAN, R. ve DAGAN, O. (2011). Using the Interactive White Board in Teaching and Learning - An Evaluation of the SMART CLASSROOM Pilot Project. Interdisciplinary Journal of E-Learning & Learning Objects, 7, 249-273.
• MATHISEN, J. (2004). Measuring İnformation Security Awareness - A Survey Showing The Norwegian Way To Do İt (Master’s thesis). Gjovik University, Hogskolen.
• MEB (2011). Eğitimde FATİH Projesi Çalıştayı. http://fatihprojesi.meb.gov.tr/site/haberincele. php?id=12 adresinden alınmıştır.
• MEB (2012). FATİH Projesi Öğretmen Eğitimi Birimi. http://eogrenim.meb.gov.tr adresinden alınmıştır.
• MEB (2018). Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH). http://fatihprojesi.meb.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
• NAIDU, S., CUNNİNGTON, D. ve JASEN, C. (2002). The experince of practitioners with technology-enhanced teaching and learning. Educational Technology and Society, 5(1), 23-34.
• NORTHCOTE, M. ve MARSHALL, S. (2010). Interactive whiteboards: Interactive or just whiteboards? Australasian Journal of Educational Technology, 26(4), 494-510.
• NUMANOĞLU, G. (1999). Bilgi Toplumu ve Eğitimde Yeni Kimlikler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 32(1-2), 341-350.
• ORHAN, D., KURT, A. A., OZAN, Ş., VURAL, S. S. ve TÜRKAN, F. (2014). Ulusal Eğitim Teknolojisi Standartlarına Genel Bir Bakış. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 65-79.
• ÖZCAN, B. (2009). Kurumsal Bilgi Güvenliği ve COBIT (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• ÖZDEN, Y. (2005), Eğitimde Yeni Değerler (6. Baskı), Ankara: Pegema Yayıncılık.
• ÖZTEMIZ VE YILMAZ (2013). Bilgi Merkezlerinde Bilgi Güvenliği Farkındalığı: Ankara’daki Üniversite Kütüphaneleri Örneği. Bilgi Dünyası, 14(1), 87-100.
• PENMETSA, M. K. (2010). A Methodology For Measuring Information Security Maturity In Norwegian And Indian Msme’s With Special Focus On People Factor. (Master’s thesis). Gjovik University, Hogskolen.
• PUHAKAINEN, P. (2006). A design theory for ınformation security awareness (Master’s thesis). Acta University of Oulu Faculty of Science Department of Information Processing Science, Oulu.
• REZGUI, Y. ve MARKS, A. (2008). Information Security Awareness in Higher Education: An Exploratory Study. Computer & Security, 27, 241-253.
• ROSCOE, J. T. (1975). Fundemental Research Statistics For The Behavioral Sciences. New York: Holt, Rinehart and Winston, Inc.
• ROSENFIELD, M. (2011). Computer Vision Syndrome: A Review Of Ocular Causes And Potential Treatments. Ophthalmic & Physiological Optics, 31(5), 502–515.
• SABAN, A (2006). Okul Teknoloji Planlaması: İlköğretim Okulları için Uygulamalı Bir Model Önerisi ve Öğretmen Yetiştirme Sistemi Açısından Sonuçları (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi eğitim Fakültesi, Ankara
• SABAN, A. (2007). Okul Teknolojisi Planlaması ve Koordinasyonu. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• SAĞLAM, F. (2007). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Derslerinde Bilgi Teknolojisi Kaynaklarından Yararlanma Öz-Yeterlilikleri ve Etki Algılarının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• SANDHOLTZ, J. H., RİNGSTAFF, C. ve DWYER, D. C. (1997). Teaching With Technology: Creating Student-Centered Classrooms. New York: Teachers College Press.
• SCHEFFE, H. (1959). The analysis of variance. New York: John Wiley press
• SEMERCİ, A. (2018). Students’ views on the use of tablet computers in education. World Journal on Educational Technology: Current Issues. 10(2), 104–114.
• SHURTZ, S., Halling, T. D. ve McKay, B. (2011). Assessing User Preferences To Circulate iPads in An Academic Medical Library. Journal of Electronic Resources in Medical Libraries, 8(4), 311-324.
• SIOZOS, P., PALAİGEORGİOU, G., TRİANTAFYLLAKOS, G., ve DESPOTAKİS, T. (2009). Computer Based Testing Using “Digital Ink”: Participatory Design Of A Tablet Pc Based Assessment Application For Secondary Education. Computers & Education, 52(4), 811-819.
• SIPONEN, M. T. (2001). Five dimensions of ınformation security awareness. Computer and Society, 7, 24-29.
• SOMYÜREK, S., ATASOY, B. ve ÖZDEMİR, S. (2009). Board’s IQ: What makes a board smart? Computers & Education, 53(2), 368-374.
• STEWART, T. A. (1997). Intellectual Capital: The New Wealth of Organizations. New York: Doubleday/ Currency
• SZUBA, T. (1998). Safeguarding Your Technology, Practical Guidelines For Electronic Education İnformation Security. Retrieved from NCES:http://nces.ed.gov/pubs98/98297.pdf
• ŞAHINASLAN, E., Kandemir, R. ve Şahinaslan, Ö. (2009). Bilgi Güvenliği Farkındalık Eğitimi Örneği. Akademik Bilişim ‘09 - XI.Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri içinde (s. 189-194). Urfa.
• ŞAHINASLAN, E., KANTÜRK, A., ŞAHİNASLAN, Ö. ve BORANDAĞ, E. (2009). Kurumlarda Bilgi Güvenliği Farkındalığı, Önemi ve Oluşturma Yöntemleri. Akademik Bilişim ‘09 - XI.Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri içinde (s. 597-602). Şanlıurfa.
• TORFF, B. ve TİROTTA, R. (2010). Interactive whiteboards produce small gains in elementary students’ self-reported motivation in mathematics. Computers & Education, 54(3), 379- 383.
• TUİK (2006). İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması -İBBS, 2005. http://www.tuik.gov.tr/Start.do adresinden ulaşılmıştır.
• TUİK (2017). Yıllara Göre İl Nüfusları www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1590 adresinden ulaşılmıştır.
• TÜREL, Y. K. (2011). An İnteractive Whiteboard Student Survey: Development, Validity And Reliability. Computers & Education, 57, 2441-2450
• TÜREL, Y. K. (2012). Teachers’ Negative Attitudes Towards Interactive Whiteboard Use: Needs And Problems. İlköğretim-Online, 11(2), 423.
• TÜREL, Y. K. ve DEMİRLİ, C. (2010). Instructional İnteractive Whiteboard Materials: Designers’ Perspectives. Procedia Journal of Social and Behavioral Sciences, 9, 1437-1442.
• ULAŞ, H., ve OZAN C. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Eğitim Teknolojileri Açısından Yeterlilik Düzeyi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 63-84.
• USLUEL, Y. K., MUMCU F. K. ve DEMİRASLAN, Y. (2007). Öğrenme-Öğretme Sürecinde Bilgi Ve İletişim Teknolojileri: Öğretmenlerin Entegrasyon Süreci Ve Engelleriyle İlgili Görüşleri, H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 164-179.
• ÜNAL, Y. (2009). Bilgi Toplumunun Tarihçesi. Tarih Okulu Sonbahar, V, 123-144.
• VARDAL, N. (2009). Yükseköğretimde Bilgi Güvenliği: Bilgi Güvenlik Yönetim Sistemi İçin Bir Model Önerisi Ve Uygulaması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• VEIGA, A. D. (2008). Cultivating And Assessing Information Security Culture (Doctorate of Philosophy). University of Pretoria, Pretoria.
• VURAL, Y. (2007). Kurumsal Bilgi Güvenliği ve Sızma (Penetrasyon) Testleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• VURAL, Y. ve SAĞIROĞLU, Ş. (2008). Kurumsal Bilgi Güvenliği ve Standartları Üzerine Bir İnceleme. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(2), 507-522.
• VURAL, Y. ve SAĞIROĞLU, Ş. (2011). Kurumsal bilgi güvenliğinde güvenlik testleri ve öneriler. Gazi Üniversitesi Mimarlık Mühendislik Fakültesi Dergisi. 26(1), 89-103.
• XIN, J. F. ve SUTMAN, F. X. (2011). Using the Smart Board in Teaching Social Stories to Students With Autism. Teaching Exceptional Children, 43(4), 18-24.
• YAKUBOVA, G. ve TABER-DOUGHTY, T. (2012). Brief Report: Learning Via the Electronic Interactive Whiteboard for Two Students with Autism and a Student with Moderate Intellectual Disability. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(6), 1465- 1472.
• YAN, Z., HU, L, CHEN, H., & LU, F. (2008). Computer Vision Syndrome (CVS): A widely spreading but largely unknown epidemic among computer users. Computers in Human Behavior, 24(5), 2026-2042.
• YAYLA, H. G. (2018). FATİH Projesi uygulanan ve uygulanmayan okullardaki öğretmenlerin bilgi güvenliği farkındalığının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Ankara.
• YEĞİTEK (2018). Bilgi Talebi: BT’nin ve İnternetin, Bilinçli ve Güvenli Kullanımı Eğitimi Alanları Sayıları. MEB Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK) [Belge no: 81576613-622.03-E.14340505].