Various Variables Affecting Reading Comprehension: A Meta Analysis Study

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 236, 3061 - 3080, 11.11.2022

Emine Sur

https://doi.org/10.37669/milliegitim.941696

Cited By: 1

Öz

Reading skills are needed in every process from executing the simplest tasks to solving the most complex transactions in daily life. Reading, which is an essential life skill, involves a complex process and is under the influence of different variables. Reading skill requires the reader to infer from a text and combine it with previous knowledge, expectations and experiences. For this reason, socioeconomic variables are also among the factors affecting reading skills. The aim of this study, in which the meta-analysis method was used, is to determine to what extent gender, parental education status and monthly income, which are among sociocultural and socioeconomic variables, affect reading comprehension skills. For this purpose, data were collected from studies that selected secondary school students as their sample and included arithmetic mean and standard deviation, t or p values in their findings. For the gender variable, 49 data obtained from 35 studies, for the mother's education level 15 data obtained from 12 studies, for the father's education level 13 data obtained from 11 studies, for the socioeconomic level variable 10 data obtained from 9 studies were included in the analysis because they were suitable for the determined criteria. . As a result of the meta-analysis study, “gender” variable and “father's education level” had a very low effect on reading comprehension, and “mother's education level” and “income level” had a moderate effect on reading comprehension.

Anahtar Kelimeler

reading comprehension, gender, mother-father education rate, income rate

Okuduğunu Anlama Becerisini Etkileyen Çeşitli Değişkenler: Bir Meta Analiz Çalışması

Öz

Günlük yaşamda en basit işlerin yürütülmesinden en karmaşık işlemlerim çözümüne kadar her süreçte okuma becerisine gereksinim duyulur. Elzem bir yaşam becerisi olan okuma, karmaşık bir süreci içerir ve farklı değişkenlerin etkisi altında kalır. Okuma becerisi, okuyucunun bir metinden çıkarımda bulunması ve onu önceden edindiği bilgi, beklenti ve deneyimlerle birleştirmesini gerektirir. Bu nedenle sosyoekonomik değişkenler de okuma becerisini etkileyen faktörler arasında yer almaktadır. Meta-analiz yönteminin kullanıldığı bu araştırmanın amacı sosyokültürel ve sosyoekonomik değişkenler arasında yer alan cinsiyet, anne-baba öğrenim durumunun ve aylık gelirin okuduğunu anlama becerisini ne düzeyde etkilediğini tespit etmektir. Bu amaçla örneklemini ortaokulda öğrenim gören öğrencilerden seçen, bulgularında aritmetik ortalama ile standart sapma, t veya p değerlerine yer veren araştırmalardan veriler toplanmıştır. Cinsiyet değişkeni için 35 çalışmadan elde edilen 49, anne öğrenim düzeyi için 12 çalışmadan elde edilen 15, baba öğrenim düzeyi için 11 çalışmadan elde edilen 13, sosyoekonomik düzey değişkeni için 9 çalışmadan elde edilen 10 veri belirlenen kriterlere uygun olduğu için analize dâhil edilmiştir. Yapılan meta-analiz çalışması sonucunda “cinsiyet” değişkeni ve “baba öğrenim durumu” okuduğunu anlama üzerinde çok düşük düzeyde “anne öğrenim durumu” ve “gelir düzeyi” okuduğunu anlama becerisi üzerinde orta düzeyde etkiye sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

okuduğunu anlama, cinsiyet, anne-baba eğitim düzeyi, gelir düzeyi

Kaynakça

• Açıkgöz, K. Ü. ve Güngör, A. (2005). İşbirlikli öğrenme ve geleneksel öğretimin okuduğunu anlama üzerinde etkileri ve cinsiyet ile ilişkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöntemi, 43, 354-378.
• Ağın Haykır, H. (2012). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisi ile yazılı anlatım becerisi arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Akaydın, Ş. (2018). Yedinci sınıf öğrencilerinin kelime bilgi düzeyleri ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Akbalık, S. (2019). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve fen başarılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Akyol, H. (2010). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi.
• Altunkaya, H. ve Sülükçü, Y. (2018). 7. sınıf öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7 (4), 2502-2517.
• Anılan, H. (2004). Bazı değişkenler açısından Türkçe dersinde okuduğunu anlama. AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), 89-102.
• Arslan, A. (2013). Çeşitli değişkenler açısından dinlediğini anlama durumları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2 (5), 61-81.
• Ateş, M. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ile Türkçe dersine karşı tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişki (Doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Baker, L. (1985). Differences in the standards used by college students to evaluate their comprehension of expository prose. Reading Research Quarterly, 20 (3), 297-313.
• Balcı, S. ve Baydemir, C. (2015). Sağlık bilimlerinde meta analizi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1 (1), 9-11.
• Baştuğ, M. ve Keskin H. K. (2012). Akıcı okuma becerileri ile anlama düzeyleri (basit ve çıkarımsal) arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13 (3), 227-244.
• Bayat, N., Şekercioğlu, G ve Bakır, S. (2014). The relationship between reading comprehension and success in science. Eğitim ve Bilim, 39 (176), 457-466.
• Bayraktar, İ. (2019). Yüzey yapı değişiklikleri ile öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki üzerine bir inceleme (Doktora tezi). Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Berkant, H. G. ve Tüzer, A. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve sayısal ders başarılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, 14 (2), 171-190.
• Beyhatın, F. (2019). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarının ve okuma hızlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Bozkurt, M. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığı ve okuma motivasyonları ile okuma düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Bradley, R. H. ve Corwyn, R. F. (2002). Socieconomic statüs and development. Annual Review of Psychology, 53 (1), 371-399
• Çakıcı, D.(2011). Şema kuramının okuduğunu anlama sürecindeki rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30 (7), 77-86.
• Çalışkan, M. (2000). Ailenin bazı sosyo-ekonomik faktörlerinin öğrencinin okuduğunu anlama başarısına etkisi (Yüksek lisans tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Çam, B. (2006). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma düzeyleri ile okuduğunu anlama, eleştirel okuma ve Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Çavuşoğlu, E. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyi ile matematik problemlerini çözme başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çeliköz, N. (2009), “Kadınlar Sözel Erkekler Sayısal Zekalı”, 06.02.2020 tarihinde http://www.haberciniz.biz/kadınlar-sozel-erkekler-sayisal-zekali-721961h.htm internet adresinden alınmıştır.
• Chiu, M. M., ve Chow, B. W. Y. (2014). Classmate characteristics and student achievement in 33 countries: classmates’ past achievement, family socioeconomic status, educational resources, and attitudes toward reading. Journal of Educational Psychology. Advance online publication. http://dx.doi.org/10.1037/a0036897
• Çolak, İ., Türkkaş Anasız, B., Yorulmaz, Y. İ., ve Duman, A. (2019). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerine cinsiyet, sınıf düzeyi, anne ve baba öğrenim düzeyi değişkenlerinin etkisinin incelenmesi: bir meta analiz çalışması. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10 (1), 67-86. DOI: 10.19160/ijer.541861
• Demir, R. ve Kan, M. O. (2017). 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (2), 666-682. Doi:10.17 860/mersinefd.324205.
• Demir, T. (2009). İlköğretim II. kademe öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Turkish Studies, 4 (3), 717-745.Doi: 10.7827/TurkishStudies.703.
• Demirci, M. E. (2008). Okuma becerisini ses temelli cümle yöntemi ile kazanan ilköğretim okulu ikinci ve üçüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma hızı ve okuma doğruluk düzeyleri (Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demirel, Ö. ve Şahinel, M. (2006). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için Türkçe öğretimi. PegemA Yayıncılık.
• Dinçer, S. (2014). Meta-analize giriş. Anı Yayıncılık.
• Doğan, Y. ve Baştuğ, M. (2020). Okuduğunu anlamayı geliştirmede kullanılan stratejilerin etkililiği: bir meta analiz çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 199-216.
• Ellemand, A. M. ve Oslund, E. L. (2019). Reading comprehension research: Implications for practice and policy. Policy Insights From the Behavioral and Brain Sciences, 6, 3–11. https://doi. org/10.1177/2372732218816339
• Eser, M. T., Yurtçu, M. ve Aksu, G. (2020). R programlama dili ve jamovi ile meta analiz uygulamaları. Pegem Akademi.
• Göğüş, B. (1978). Türkçe ve yazın eğitimi. Gül Yayınevi.
• Göktaş, Ö. ve Gürbüztürk, O. (2012). Okuduğunu anlama becerisinin ilköğretim ikinci kademe matematik dersindeki akademik başarıya etkisi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2 (4), 52-66.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Nobel Yayınevi.
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem A Yayınları.
• Güngör, A. (2005). 6., 7. ve 8. Sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama stratejilerini kullanma düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101-108.
• Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Nobel Yayın Dağıtım.
• Gür, D. (2018). İlkokul öğrencilerinin dikkat düzeyleri, öz-düzenleme becerileri ve okuduğunu anlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Karasu, İ. (2019). Okuduğunu anlama yorumlama ve dört işlem becerisinin 6. sınıf fen bilimleri dersi sürat konusundaki öğrenci başarısına etkisi (Yüksek lisans tezi). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Ağrı.
• Kandemir, H. (2019). Beşinci sınıf öğrencilerinin çalışma alışkanlık ve tutumları ile üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığı, okuduğunu anlama ve okuma tutumları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Karakuş Tayşi, E. (2007). İlköğretim 5. ve 8. sınıf öğrencilerinin hikâye ve deneme türü metinlerindeki okuduğunu anlama becerilerinin karşılaştırılması (Kütahya ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karatay, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin okuduğunu kavrama ile ilgili bilişsel farkındalıkları. TÜBAR, XXVII, 457-475.
• Katırcı Ağaçkıran, Z. ve Kuşdemir Kayıran, B. (2016). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarının ve okuma hızlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2), Gaziantep.
• Keskin Deniz, M. (2013). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinde okuduğunu anlama becerisi ile matematik dersindeki akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Kıran, M. S.(2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme beceri düzeyleri ile okuduğunu anlama başarı durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Kurnaz, H. (2018). Bilgilendirici metinlerde okuduğunu anlamayı etkileyen faktörler (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Kurudayıoğlu, M. (2011). Zihinsel ve fiziksel bir süreç olarak okuma. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (1), 15-29.
• Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (ilgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği, 24 (1), 11-32.
• Okursoy G. F. (2009). Kavram haritaları öğretim stratejisinin öğrenci başarısına etkisi: bir meta analiz çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ökcü, M. (2019). Beşinci sınıf olağan gelişim gösteren ve özel yetenekli öğrencilerin okuma tutumları ve okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Biruni Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özbay, M. (2009). Anlama teknikleri I: okuma eğitimi. Öncü Kitap.
• Özcan, S. (2018). Beşinci sınıf normal ve üstün zekâlı öğrencilerin üstbilişsel düşünme, üstbilişssel okuma ve okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özder, H., Konedrali, G. ve Doğan, H. (2012). İlkokul Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Becerilerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2 (4), 13-26.
• Özyılmaz, G. (2010). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerine okuduğunu anlama stratejilerinin öğretiminin okuduğunu anlama başarısı üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özyılmaz, G. ve Alcı, B. (2011). The effect of reading comprehension strategy instruction on reading comprehension achievement of 7th grade students. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4 (1), 71-94.
• Sabak Kaldan, A. (2007). İlköğretim 3. sınıf öğrencilerinin Türkçe derslerinde okuduğunu anlama becerilerini etkileyen ekonomik ve demografik etkenler (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Sadioğlu, Ö. ve Bilgin, A. (2008). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile cinsiyet ve anne-baba öğrenim düzeyi arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 7 (3), 814-822.
• Saracaloğlu, A. S., Dedebali, N. C. ve Karasakaloğlu, N. (2011). Sekizinci sınıf öğrencilerinin sessiz okuma hızları ve okuduğunu anlama düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 177-193.
• Saraç Ekmen, M. (2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin boş zaman etkinliklerinin ve okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Semizoğlu, R. (2013). İlköğretim 5.Sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve görsel okuma düzeyi ile problem kurma becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sert, A. (2010). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Sur, E. (2020). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel ve yaratıcı düşünme becerileri ile anlama becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Şahin, A. (2011). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dinleme becerisi farkındalıklarının sosyo-ekonomik düzeye göre incelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 2 (1), 178-188.
• Urfalı Dadandı, P. (2020). Okuduğunu anlamanın bilişsel-motivasyonel faktörlerle açıklanması ve okuduğunu anlama güçlüklerine yönelik bir müdahale programı (Doktora tezi). Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Uyanık, G. (2011). İlköğretim 5.sınıf öğrencilerinin boşluk tamamlama tekniğiyle belirlenen okuma seviyeleri ile okuduğunu anlama düzeylerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, M. (2012). 6. sınıf öğrencilerinin okuma tutumlarının okuduğunu anlamaya olan etkisi (Yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Ürgüp, S. (2015). Beden eğitimi ve spor yüksekokulunun üç farklı bölümünde eğitim gören öğrencilerin çoklu zekâ alanlarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Yıldız, C. (2003). Ana dili öğretiminde çağdaş yaklaşımlar ve Türkçe öğretimi. Pegema Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2019). Empatik okumanın ortaokul 7. sınıf öğrencilerinde okuduğunu anlama düzeyine etkisi (Yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Uşak.
• Yılmaz, M. ve Benli, N. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 281-291.