Çıtır Çıtır Felsefe Kitap Serisinin Eleştirel Düşünme Becerileri Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 236, 3081 - 3106, 11.11.2022

Burçin Canbaz Ayşin Kaplan Sayı

https://doi.org/10.37669/milliegitim.953935

Cited By: 1

Öz

Günümüz eğitim felsefesinin hedeflerinin başında 21.yüzyıl becerileri ile donatılmış bireyler yetiştirmek vardır. Bu bağlamda son dönemde temel hedefi eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek olan çocuklar için felsefe programlarındaki artış, programlarda kullanılan materyallerin eleştirel düşünme becerileri açısından incelenmesi ihtiyacını doğurmuştur. Bu ihtiyaç doğrultusunda, çalışmada Türkiye’de 2006 yılından beri basılan ve sosyal yönden kabul gördüğü düşünülen Çıtır Çıtır Felsefe kitap serisindeki en çok basıma ulaşan 3 kitap ile en az basıma sahip olan 3 kitap Paul, Binker, Martin ve Adamson’ın (1989) modellediği 35 farklı boyuttan oluşan eleştirel düşünme stratejisine göre incelenmiştir. Çalışmada nitel yaklaşımlardan birisi olan durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın verileri betimsel analiz yöntemi ile elde edilmiştir. Bu doğrultuda Çıtır Çıtır Felsefe serisi içinde incelenen kitapların eleştirel düşünme becerilerini geliştirme hedefini gerçekleştirebilecek kaynaklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuklar için felsefe, P4C, eleştirel düşünme becerileri, eleştirel düşünme stratejileri

Examining the Crunchy Philosophy Book Series in Terms of Critical Thinking Skills

Öz

Raising children equipped with 21st century skills is one of the primary goals of today's educational philosophy. In this context, the increase in philosophy programs for children that the main goal is to develop critical thinking skills has led to the need to examine the materials used in the programs. Along with these need, the six books published from 2006 and admitted socially examined in terms 35 critical thinking skills by Paul et. al. (1989) and his colleagues. These are the three the most published books in the philosophy book series and the three with the least number of publications. The case study method, which is one of the qualitative approaches, is used in the study. The data of the study are obtained by descriptive analysis method. It was concluded that the books examined in the Crunchy Philosophy series are resources that can achieve the goal of developing critical thinking skills.

Anahtar Kelimeler

philosophy for children, P4C, critical thinking skills, critical thinking strategies

Kaynakça

• Akarsu, B. (1998). Felsefe terimleri sözlüğü. İnkılap Kitapevi.
• Akdemir, S. (2019). İlkokul dördüncü sınıfta felsefe temelli çocuk kitapları yoluyla değerler eğitimine ilişkin bir eylem araştırması [Doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Akınoğlu, O. (2001). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi [Doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akınoğlu, O. (2003). Bir eğitim değeri olarak eleştirel düşünme. Değerler Eğitimi Dergisi, 7-26.
• Aktaş, B. Ç. (2015-2016). Türkiye'de eleştirel okuma kapsamında gerçekleştirilen çalışmaların incelenmesi. Akademik Araştırmalar Dergisi, 217-232.
• Arslan, A. G. ve Tertemiz, N. (2004). İlköğretimde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 479-492.
• Aslan, Y. (2020). Çocuk edebiyatında "çocuk felsefesine" Jackson konsepti açısından bir yaklaşım [Yüksek lisans tezi].Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Bacanlı, H. (2005). Duyuşsal davranış eğitimi. Nobel.
• Batur, Z., Gülveren H. ve Balcı S. (2013). Müzakereli okumanın üst düzey zihinsel becerileri kullanmadaki etkisinin belirlenmesi.International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(1),1033-1042.
• Bayrak, Ç. (2014). CORT 1 Düşünme programının "yaşamımızdaki elektrik" ünitesinde kullanılmasının öğrencilerin akademik başarılarına, bilimsel yaratıcılıklarına ve eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Bayülgen, N. (2021). Uluslar arası Bakalorya programı Türkçe A1 dersi alan öğrenciler ile genel program Türk edebiyatı dersi alan öğrenciler arasındaki bilişsel ve duyuşsal becerilerin karşılaştırılması [Doktora tezi]. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Beykan, M. (2014, Mart 3). Müren Beykan: “Çıtır Çıtır Felsefe dizisini çocuklarıyla birlikte okuyanlar çok!”. (M. İge, Röportaj Yapan) Aralık 2020 tarihinde https://www.edebiyathaber.net/muren-beykan-citir-citir-felsefe-dizisini-cocuklariyla-birlikte-okuyanlar-cok-ki-bizler-de-bunu-oneriyoruz/ adresinden alındı.
• Canlı, S. ve Bozkurt, Ü. (2019, Nisan 25-26). Çocuklar için felsefe dizilerinde metin yapısı görünümleri. Türkçe Eğitimi ve Çocuk Edebiyatı Kurultayı. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Cevizci, A. (2010). Felsefeye giriş. Nobel Yayınları.
• Çağlıyan, Ç. E. (2018). Ortak bir anlam zemini kurmaya yönelik bir çaba olarak Edmund Husserl’in fenomenolojik yöntemi. Kaygı, 279-298.
• Çarkıt, C. (2019). 2016 düşünme eğitimi dersi öğretim programında eleştirel düşünmenin yeri, 6. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Asos Yayınları, 214-223, Şanlıurfa.
• Çeçen, A. (2002). Duygular insan yaşamında neden vazgeçilmez ve önemlidir? Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9).
• Çelebi, Ç. D. (2017). Çocuk felsefesi ve Küçük Prens'in çocuk felsefesi açısından incelenmesi. Çocuk Felsefesi, 1-18.
• Çotuksöken, B. ve Tepe, H. (2013). Çocuklar için felsefe eğitimi. Türkiye Felsefe Kurumu.
• Demirel, Ö. (2012). Öğretim ilke ve yöntemleri: öğretmen sanatı. Pegem A Yayıncılık.
• Demirtaş, V. Y., Karadağ, F. ve Gülenç, K. (2018). Okul öncesi dönemdeki çocukların felsefi sorgulama süreçlerinde oluşturdukları soruların düzeyi ve verdikleri cevapların niteliği: Çocuklarla felsefe eğitimi. International Online Journal of Educational Sciences 10(2), 277-294.
• Direk, N. (2008). Küçük prens üzerine düşünmek. Pan Yayıncılık.
• Doğan, S. S. (2016, Aralık 4). Çıtır Çıtır Felsefe. Aralık 2020 tarihinde https://www.kocaelibarisgazetesi.com/citir-citir-felsefe-makale,60284.html adresinden alındı.
• Döş, İ. ve Atalmış, E. H. (2016). OECD verilerine göre PISA sınav sonuçlarının değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16(2), 432-450. HYPERLINK "https://doi.org/10.17240/aibuefd.2016.16.2-5000194936" https://doi.org/10.17240/aibuefd.2016.16.2-5000194936.
• Duran, V. (2019). Öğretmen adaylarının akıl yürütme stilleri, bilişsel çarpıtmaları ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi (Ondokuz mayıs üniversitesi eğitim fakültesi örneği) [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eğmir, E. ve Ocak, G. (2016). Eleştirel düşünme becerisini ölçmeye yönelik bir başarı testi geliştirme. International Periodical for the Languages, 11(19), 337-360. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9961.
• Göçmen, D. (2016, Kasım 14). Türkiye'de düşünme ve felsefe. Temmuz 19, 2019 tarihinde https://www.evrensel.net/haber/295804/turkiyede-dusunme-ve-felsefe adresinden alındı.
• Gülenç, K. (2014). Edmund Husserl’de ‘Başkasının Beni’ sorunu ve ıntersubjektivite kavramı. Kilikya Felsefe Dergisi, 19-39.
• Gür, Ç. (2011). Çocuklar için felsefe. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Zeki Kaya ve Uğur Demiray, Siyasal Kitabevi, 312-1318, Antalya.
• Gunisigikitapligi (tarih yok). https://gunisigikitapligi.com/kitaplar/citir-citir-felsefe-dizisi/ adresinden alındı. Hamarat, E. (2019). 21. yüzyıl becerileri odağında Türkiye'nin eğitim politikaları. Eylül 2020 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/332267844_21_Yuzyil_Becerileri_Odaginda_Turkiye%27nin_Egitim_Politikalari adresinden alındı.
• Hüner, S. B. (2018). Sokratik sorgulama temelli etkinliklerin hayat bilgisi dersinde başarı ve kalıcılığa etkisinin incelenmesi: Bir eylem araştırması [Doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Hürriyet Gazetesi (2020, Nisan 4). Uzaktan Çıtır Çıtır Felsefe. Aralık 2020 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/egitim/uzaktan-felsefe-egitimi-41486451 adresinden alındı.
• İşlekeller, A. (2008). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan Türkçe öğretiminin üstün ve normal zihin düzeyindeki öğrencilerin erişi, eleştirel düşünme düzeylerine ve tutumlarına etkisi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kanmaz, F. E. (2019). Eleştirel düşünme becerisi edindirme bağlamında çocuk ve gençlik kitaplarının incelenmesi [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakaş, M. M. (2015). Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin fen bilimlerine yönelik 21. yüzyıl beceri düzeylerinin ölçülmesi [Yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Karasu, F. Z. (2018). İlkokul çocuklarıyla felsefe yapmak üzerine nitel bir çalışma: Dördüncü sınıf örneği [Yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kökten, H. (2018). Eğitimde felsefi sorgulama: Sokratik yöntem ve diyalektik düşünme ilişkisi. 27th International Conference on Educational Sciences, Pegam Akademi, 1676-1679, Ankara.
• Labbe, B. (2012, Mayıs 22). “Çıtır Çıtır Felsefe”nin yazarı Brigitte Labbe ile bir söyleşi. (M. Erkurt, Çevirmen) edebiyathaber.net.
• Labbe, B. (2017). Anlaşmak ve anlaşamamak. 2. Baskı. Günışığı Kitaplığı.
• Labbe, B. (2017). Hatırlamak ve unutmak. 3. Baskı. Günışığı Kitaplığı.
• Labbe, B. (2017). İyi ve kötü. 35. Baskı. Günışığı Kitaplığı.
• Labbe, B. (2018). Adalet ve haksızlık. 39. Baskı. Günışığı Kitaplığı.
• Labbe, B. (2018). Doğa ve kirlilik. 31. Baskı. Günışığı Kitaplığı.
• Labbe, B. (2019). Şans ve şanssızlık. 1. Baskı. Günışığı Kitaplığı.
• Lincoln, Y., S. ve Guba, E., G. (2013). The constructivist credo,Left Coast Press.
• Lipman, M. (2003). Thinking in education. Cambridge University Press.
• MEB. (2018). mufredat.meb.gov.tr. Aralık 11, 2019 tarihinde mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018122175632591-Felsefe%20döp%20pdf.pdf adresinden alındı.
• Merriam, S., B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Nobel Yayıncılık.
• Murat, A. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 21.yüzyıl becerileri yeterlik algıları ile STEM'e yönelik tutumlarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Orkun, M. A. ve Bayırlı, A. (2019). Öğrenme stratejileri ve öğretimi. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), 64-74.
• Paul, R.ve Elder, L. (2016). Kritik düşünce. Nobel Yayıncılık.
• Paul, R., Binker, A., Martin, D. ve Adamson, K. (1989). Critical thinking handbook: high school. Center for Critical Thinking and Moral Critique.
• Platon, (2007). Devlet. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sağlam, M. H. (2020). Çocuk şiirlerinde soru, sorgulama ve felsefi düşünme: Mustafa Ruhi Şirin örneklemi. Humanitas, 9(17), 321-340.
• Sönmez, B. (2016). Düşünme eğitimi dersinin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel ve yaratıcı düşünme becerilerine etkisi [Doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Sönmez, H. (2020). 2019 Türkçe dersi öğretim programında duyuşsal alana uygun kazanım hazırlama. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 216-236.
• Sütcü, S. T., Aydın, A. ve Sorias, O. (2010). Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi, 25(66), 57-67.
• Şahinel, S. (2007). Eleştirel düşünme. Pegem A Yayınları.
• Taş, U. E., Arıcı, Ö., Ozarkan, H. B. ve Özgürlük, B. (2016). PISA 2015 Ulusal Raporu. MEB, Ankara.
• Taşdelen, V. (2014). Felsefenin gülümseyen yüzü. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 7(756), 562-568.
• TDK. (t. y.). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr adresinden 3 Haziran 2020 tarihinde alındı.
• Veysal, Ç. (2009). Uluğ Nutku'nun felsefesi. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 77-106.
• Yaralı, K. T. (2020). Çocuklarla felsefe çalışmalarında çocuk edebiyatının kullanılması: Leo Lionni'nin kitapları. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 4(2), 67-83.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yiğit, P. (2017, Nisan 24). Kasım 2, 2019 tarihinde http://www.yeniduzen.com/felsefe-egitimi-dusunebilmenin-ogretilmesi-89049h.htm adresinden alındı.