Ahlak İlkeleri Açısından Peygamberlerin Sıfatları

Yıl 2022, , 205 - 225, 31.12.2022

Maksut Çetin

https://doi.org/10.47502/mizan.1192611

Öz

Ahlak, insan tabiatının kuvveleri olan akıl, gazap ve şehvetin itidal üzere veya şehvet ve gazap kuvvelerinin aklın emrinde olması durumudur. Filozofları buna adalet kavramı adını vermişlerdir. Bir eylemin ahlakî adlandırılabilmesi için onun toplum içinde ve isteyerek yapılması gerekir. Ahlakın bireysel olduğu kadar toplumsal yönü de vardır. Ahlakî ilkelerin kalıcı olabilmesi için onların bir sosyal ortamda ve örnek eğitimciler tarafından öğretilmesi lazımdır. İnsanları bireysel anlamda iffet, mertlik ve hikmet çizgisinde, toplumsal anlamda ise adalet ve istikamet yolunda tutmaya çalışanlar peygamberler olmuştur. Onlar insanlığa her alanda önderlik etmek üzere gönderilmişlerdir. Dolayısıyla peygamberlerin insanlardan farklı niteliklere sahip olması doğaldır. Çünkü onlar insan ile Allah arasında irtibatı sağlayan kişilerdir. Getirdikleri bilginin kabul edilebilmesi ve örnek alınabilmesi için peygamberlerin güvenilir, masum ve hikmet sahibi olmaları gerekir. Zira ahlakî prensiplerden hareketle nübüvvetin ispatlanması önemli bir konudur. Bu nedenle âlimler, ahlakın temel ilkelerinden hareketle peygamberlerin sıfatlarını ismet, emanet, doğruluk, fetanet ve tebliğ olarak tanımlamışlardır.

Anahtar Kelimeler

Ahlak, Şehvet, Gazap, Akıl, Adalet

Kaynakça

• Abduh, Muhammed, Tevhid Risalesi, çev. Sabri Hizmetli, Ankara: Fecr Yayınları, 1986.
• Aktepe, Mahsum, “İslam’da Vasatlık İlkesi”, Günümüz Kelam Problemleri, ed. Recep Ardoğan, İstanbul: Ekin Yayınları, 2017.
• Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, çev. Safet Babür, Ankara: Bilge Su Yayınları, 2014.
• Cürcanî, Seyyid Şerif, Ta’rifat, tah. Muhammed Sıddık Minşavî, Kahire: Daru’l- Fadıla, trs. Çağrıcı, Mustafa, İslam Düşüncesinde Ahlak, İstanbul: Dem Yayınları, 2012.
• Çakan, İsmail Lütfi-Solmaz, N. Mehmet, Peygamberler ve Tevhid Mücadelesi, İstanbul: Altınoluk Yayınları, 1994.
• Çelebi, Kınalızade Ali, Ahlak-ı Alâ’î, haz. Mustafa Koç, İstanbul: Klasik Yayınları, 2007.
• Çınar, Mahmut, “Peygamberi Diğer İnsanlardan Ayıran Üç Özellik: Vahiy, Mucize ve İsmet”, MÜİF Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, sayı. 21, İstanbul 2011.
• Erdem, Hüsameddin Ahlak Felsefesi, Konya: Hü-Er Yayınları, 2009.
• Gazalî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed, İhyau Ulumi’d-Din, trc. Sıtkı Güll e, İstanbul: Huzur Yayın-Dağıtım, 1998.
• Gölcük, Şerafettin - Toprak, Süleyman, Kelam, Konya: Tekin Dağıtım, 2001.
• Himyerî, Abdülmelik b. Hişam, İslam Tarihi Siret-i İbn Hişam, trc. Hasan Ege, İstanbul: Kahraman Yayınları, 2006.
• İbn Miskeveyh, Tehzibu’l-Ahlak (Ahlak Eğitimi), çev. Abdulkadir Şener, Cihat Tunç, İsmet Kayaoğlu, İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2013.
• İmam-ı Azam Ebu Hanife Nu’man b. Sabit, Fıkhu’l-Ekber (İmam-ı A’zam’ın Beş Eseri), trc. Mustafa Öz, İstanbul: İFAV Yayınları, 2018.
• İsfahanî, Ragıp, Müfredat, çev. Yusuf Türker, İstanbul: Pınar Yayınları, 2012.
• Karadeniz, Osman “Nübüvvet ve Vahiy”, Kelam, edt. Şaban Ali Düzgün, Ankara: Grafiker Yayınları, 2015. Kazerunî, Alauddin, Şerhu’l-Ahlaki’l-Adudiyye, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Kılavuz, A. Saim, Ana Hatlarıyla İslam Akaidi ve Kelam’a Giriş, İstanbul: Ensar Yayınları, 2018. Kılıç, Recep, Ahlakın Dini Temeli, Ankara: TDV Yayınları, 1992.
• Kınalızade Ali Çelebi, Ahlak-ı Alâ’î, haz. Mustafa Koç, İstanbul: Klasik Yayınları, 2007. Metinlerle Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kalem Yayınevi, 2006.
• Mutahharî, Murtaza, Adl-i İlahi, çev. Hüseyin Hatemi, İstanbul: Kevser Yayınları, 2005.
• Nesefî, Mahmud Hafız ed-Din, Tefsiru’n-Nesefi, Beyrut: Daru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1998. Nursi, Bediüzzaman Said, İşaratü’l-İ’caz, İstanbul: Zehra Yayıncılık, 2013.
• Nursi, Bediüzzaman Said, Lem’alar, İstanbul: Zehra Yayıncılık, 2013.
• Öztüran, Hümeyra, Akıl ve Ahlak, İstanbul: Klasik Yayınları, 2013.
• Razî, Fahreddin, Kelam’a Giriş (el-Mufassal), çev. Hüseyin Atay, Ankara: AÜİF Yayınları, 1970.
• Sabunî, Nureddin, Maturidiyye Akaidi, çev. Bekir Topaloğlu, İstanbul: İFAV Yayınları, 2011.
• Tavşan, Köksal, Kur’an-ı Kerim’e Göre Nübüvvet ve Nübüvvetin İnsanlık İçin Önemi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: AÜSBE, 2005.
• Topaloğlu, Bekir-Çelebi, İlyas, Kelâm Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İSAM Yayınları, 2010.
• Tusî, Nasiruddin, Ahlak-ı Nasirî, (çev. Anar Gafarov, Zaur Şükürov), İstanbul: Litera Yayıncılık, 2007.
• Ulupınar, Hamide, Ahmet Zerrûk Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri, İstanbul: Gelenek Yayınları, 2017.
• Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.