Population Fluctuation of Tomato Leaf Miner Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) in Tomato Production Areas of the Western Mediterranean Region

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 63 - 68, 27.12.2019

Emrah Tatlı Hüseyin Göçmen

Öz

Kökeni Güney Amerika olarak bilinen domates yaprak
galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick) 2006 yılında İspanya’da görüldükten sonra Avrupa’da
birçok ülkeye yayılmış ve 2009 yılında da Antalya’da saptanmıştır. Antalya’nın
da içinde olduğu Batı Akdeniz Bölgesinde T. absoluta ’nın bulaşma
alanlarını ve popülasyon gelişimini tespit etmek amacıyla yapılan bu çalışma, Kaş,
Kumluca, Antalya-Merkez, Manavgat ve Gazipaşa, ilçelerinde yapılmıştır. Bu
amaçla 2010 yılı Mart ayından itibaren örtü altı domates üretim alanlarında ve ayrıca
Antalya’da açık alanda feromon tuzaklarla ergin popülasyonu takip edilmiştir. Örneklemeler
2 haftalık aralıklarla yapılmıştır. Örneklemelerin başladığı 2010 yılı Mart
ayından itibaren tüm tuzaklarda erginlere rastlanmıştır. Tuzak başına en fazla
ergin Antalya’da açık alanda 6 Mayıs 2010 tarihinde (435 Ergin/Tuzak), örtü
altında Kaş’ta 20 Nisan 2011 tarihinde (264 Ergin/Tuzak) saptanmıştır. Genel
olarak Ocak ayı sonu ile Şubat ayı başında bazı seralarda ergin aktivitesi
görülmez iken, açık alanda da Aralık ve Ocak ayı boyunca ergin faaliyeti
gözlenmemiştir. Yapılan çalışma sonucu T.
absoluta ’nın tüm Batı Akdeniz
bölgesinde yaygın olduğu, yıl boyunca
aktif olduğu, ancak ergin popülasyonun genel olarak ilkbahar ve sonbahar
aylarında yükseldiği, yaz ve kış aylarında ise oldukça düştüğü ortaya
konulmuştur

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta, populasyon gelişimi, feromon tuzak, Antalya

Domates Yaprak Galeri Güvesi Tuta absoluta ( Meyrick ) ( Lepidoptera: Gelechiidae) ’nın Batı Akdeniz Bölgesi Domates Üretim Alanlarında Popülasyon Değişiminin Saptanması

Öz

Kökeni Güney Amerika olarak bilinen domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick) 2006 yılında İspanya’da görüldükten sonra Avrupa’da birçok ülkeye yayılmış ve 2009 yılında Antalya’da saptanmıştır. Antalya’nın da içinde olduğu Batı Akdeniz Bölgesinde T. absoluta ’nın bulaşma alanlarını ve popülasyon gelişimini tespit etmek amacıyla yapılan bu çalışma, Antalya’nın Merkez, Kaş, Kumluca, , Manavgat ve Gazipaşa, ilçelerinde yürütülmüştür. Bu amaçla 2010 yılı Mart ayından itibaren örtü altı domates üretim alanlarında ve ayrıca Antalya Merkez ilçede açık alanda feromon tuzaklarıyla ergin popülasyon takibi yapılmıştır. Örneklemeler iki haftalık aralıklarla gerçekleştirilmiştir. Örneklemelerin başladığı 2010 yılı Mart ayından itibaren tüm tuzaklarda erginlere rastlanmıştır. Tuzak başına en fazla ergin Antalya’da açık alanda 6 Mayıs 2010 tarihinde (435 Ergin/Tuzak), örtü altında Kaş’ta 20 Nisan 2011 tarihinde (264 Ergin/Tuzak) saptanmıştır. Seralarda genel olarak Ocak ayı sonu ile Şubat ayı başında ergin aktivitesi görülmez iken, açık alanda ise Aralık ve Ocak aylarında ergin faaliyeti gözlenmemiştir. Yapılan çalışma sonucu T. absoluta ’nın tüm Batı Akdeniz bölgesinde yaygın olduğu, yıl boyunca aktif olduğu, ancak ergin popülasyonun genel olarak ilkbahar ve sonbahar aylarında yükseldiği, yaz ve kış aylarında ise oldukça düştüğü ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta, feromon tuzak, popülasyon gelişimi, Antalya

Kaynakça

• Bayram, Y., Bektaş, Ö., Büyük, M., Bayram, N., Duman, M., Mutlu, Ç.,(2014). Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde domates güvesi [(Tuta absoluta Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] ve doğal düşmanlarının sürveyi Türk. Biyo. Müc. Dergisi. 5 (2): 99-110.
• EPPO, (2019). Tuta absoluta GNORAB. https://gd.eppo.int/taxon/GNORAB/distribution. (Erişim tarihi: 10.10.2019).
• Erdogan, P.,(2016). Orta Anadolu Bölgesinde Domates güvesi [Tuta absoluta Meyrick (Lepidoptera:Gelechiidae)]’nin bazı biyolojik özellikleri üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 56(2): 199 – 208.
• Erler, F., Can, M., Erdoğan,M., Ates, A.O., Pradier,T.,( 2010). New record of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera:Gelechiidae) on greenhouse-grown tomato in Southwestern Turkey (Antalya). Journal of Entomological Science, 45(4): 392-393.
• Karut, K., C. Kazak,C., Döker, İ.,Ulusoy, M. R.,( 2011). Mersin ili domates seralarında Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın yaygınlığı ve zarar durumu. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35(2): 339-347.
• Kılıç, T., (2010). First record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica. 38 (3): 243-244.Mamay M., Yanık, E.,(2012). Şanlıurfa‟da domates alanlarında Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)]‟nin ergin popülasyon gelişimi. Türkiye Entomoloji Bülteni. 2 (3): 189-198.
• Portakaldalı, M., Öztemiz, S., Kütük, H., Büyüköztürk H.D., Ateş A.Ç.,(2013). Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın yayılış durumu. Türk Entomol. Bülteni. 3 (3): 133-139.
• Ünlü, L., (2011). Domates Güvesi, Tuta absoluta (Meyrick)’nın Konya ilinde örtüaltında yetiştirilen domateslerdeki varlığı ve popülasyon değişimi. Selçuk Üniversitesi Selçuk, Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25 (4): 27-29.
• Ünlü, L.,Ögür, E., Özkan, Z., (2014). Yarı Kurak Alanlarda Yetiştirilen Domates Bitkisinde Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Popülasyon Gelişiminin Belirlenmesi. Selçuk Tar Bil Der, 1(1):21-26