Potential geoheritage assessment; Dereiçi travertines, Başkale, Van (east anatolian Turkey)

Yıl 2021, , 66 - 71, 30.06.2021

Çetin Yeşilova

https://doi.org/10.51354/mjen.907396

Cited By: 3

Öz

Dereiçi travertines famous for their Pamukkale-like conveyors are located to the south of the Başkale district of Van. The travertines are located after the 30th km of Başkale - Hakkâri highway and after 12 km by the road separating to the west. In this study, the morphological analyzes of travertines bearing geological heritages and their evaluation as "geo-tourism" were investigated. The oldest travertines in the region are the Layer-Type Traverteners at the base. On the Layer Type Travertines are the shear cracks developed in the K 10 B and K 40 D directions due to regional compressions and the Ridge Type Travertines formed by the waters from this crack. Finally, the waters draining down the slope from the cracks opening in the northeastern slope of the Ridge Type Travertines form the old and current Terrace Type Travertines.There are also small-sized Cave Type Travertines in the void spaces of various sizes developed in back-type travertines. When considered in potential of geoheritage, the region draws attention with two Ridge Type Travertines, a traverten bridge, some non-active terraced travertine, and a waterfall along a shear crack.In addition, the appearance of the natural walls formed by the downwind water due to the inclination of the Ridge Type Travertines along the northeast patch is also worth seeing. Dereiçi Travertines is one of the most important regions to be evaluated and protected from the perspective of geoheritage. However, these geological assets have not been found to be interesting, but at the same time, they have recently become the targets of the managerships looking for marble industry. Moreover, because of the increasingly decreasing hydrothermal waters coming out of the cracks, some of these terraces are dried up and some of them are coming to the stage of drying.The measures to be taken in order to continue natural formation are discussed in this article.

Anahtar Kelimeler

Dereiçi, travertine, geoheritage, Başkale, Van

Destekleyen Kurum

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Başkanlığı

Proje Numarası

2014-MİM-B074

Teşekkür

This study was carried out within the scope of Yüzüncü Yıl University Scientific Research Projects project no "2014-MİM-B074". I would like to thank Cahit Helvacı, Yahya Çiftçi, Mustafa Açlan and Pelin Güngör Yeşilova for their contribution in the preparation of the article and field studies.

Kaynakça

• [1]. Kazancı, N., Özgen Erdem, N., Erturaç, MK., “Kültürel Jeoloji ve Jeolojik Miras; Yerbilimlerinin Yeni Açılımları”, Türkiye Jeoloji Bülteni, 60/1 (2017), 1-16.
• [2]. ProGeo Group., “A first attemt at a geosites frameworkfor Europe -an lUGS initiative to support recognition of World heritage and European geodiversity”. Geologica Balcanica 28, (1998), 5-32.
• [3]. Kazancı, N., “Dünyada ve Türkiye’de Jeosit-Jeopark-Jeomiras Olgusuna Yaklaşımlar”. Kızılcahamam-Çamlıdere Jeopark ve Jeoturizm Projesi Raporu”, (2010a) 76p, Ankara.
• [4]. Kazancı, N., “Milli Parklarda Jeolojik Miras 1, Soğuksu Milli Parkı (Kızılcahamam-Ankara)”, Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri Araştırma Grubu, (2007) 61p, Ankara.
• [5]. Kazancı, N., “Jeolojik Koruma (Kavram ve Terimler)”, Jemirko ve TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, (2010b) 60p, Ankara.
• [6]. Kazancı, N. ve Şaroğlu, F., “Türkiye Jeositleri Çatı Listesi”. 62. Türkiye Jeoloji Kurultayı (13-17 Nisan 2009) Bildiri Özleri Kitabı-I, Jeoloji Mühendisleri Odası, Ankara, (2009) 266-267.
• [7]. Gürler, G., Timur, E., “Jeoparkların Koruma Kullanım Yöntemlerinin Belirlenmesi; Karapınar Potansiyel Jeopark Alanı İçin Bir Değerlendirme, Türkiye”. Proceedings of The Second International Symposium on Development Within Geoparks Environmental Protection and Education, Lushan, Jiangxi Province, China, 12-15 June, (2007).
• [8]. Koçan, N., “Ekoturizm ve Sürdürülebilir Kalkınma: Kızılcahamam-Çamlıdere (Ankara) Jeopark ve Jeoturizm Projesi”. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 2/6, (2012a) 69-82, Trabzon.
• [9]. Gürler, M., “Doğal koruma alanlarının belirlenmesi ve planlanmasında jeoloji. JMO Semineri; Aynı yazı ve yazar”: Birlik Haberleri, Sh. (1997) 46-48.
• [10]. Gürler, M., “Ekolojik planlamada jeolojik oluşumlar için öneri bir sınıflama modeli”. TMMOB Birlik Haberleri, Mayıs-Haziran Sayısı, (1999), Ankara.
• [11]. Gürler, M., “Anıt nitelikli jeolojik oluşumlar ve koruma çalışmaları”. JMO Mavi Gezegen Popüler Bilim Dergisi, S. 4, (2001) 10-11, Ankara.
• [12]. Çiftçi, Y., Güngör, Y., “Jeosit Tanımlama ve Jeopark Düzenleme Standartları Üzerine Bir Çalışma”, 67. TJK. Bildiri özleri kitabı, (2014) p. 422, Ankara.
• [13]. Çiftçi, Y., Güngör, Y., “Jeopark Projeleri Kapsamındaki Doğal ve Kültürel Miras Unsurları İçin Standart Gösterim”. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 153, (2016) 223-238.
• [14]. Çiftçi, Y., Güngör, Y., “Jeolojik Miras Envanteri Hazırlamada Terminoloji, Yöntem, Kurumsal Sahiplenme ve Eşgüdüm”. 70. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, (2017a), p. 620 - 621, 10-14 Nisan 2017, Ankara
• [15]. Çiftçi, Y., Güngör, Y., “Dünya'da ve Türkiye'de Jeolojik Miras Envanteri Hazırlama ve Jeokoruma Çalışmaları: Akreditasyon, Ulusal Kodlama Sistemi ve Etkileşimli Veri Tabanı Önerisi”. 70. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, (2017b), p. 252 - 253, 10-14 Nisan 2017, Ankara
• [16]. De Lima, F.F.,Brilha, J.B., Salamuni, E., “Inventorying Geological Heritage in large territories: a methodological proposal applied to Brazil”. Geoheritage, 2, (2010) 91-99.
• [17]. Yılmaz, O.,. “Cacas bölgesi (Bitlis Masifi) kayaçlarının petrografik ve stratigrafik incelenmesi”. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 18/1, (1975) 33-41.
• [18]. Tolluoğlu, A. Ü., “Mutki (Bitlis) yöresi metamorfiklerinin petrografisi/petrolojisi”. Yüksek Mühendislik Tezi, Hacettepe Üniversitesi, (1981), 86 p. Ankara (yayımlanmamış).
• [19]. Şengün, M., “Tatvan güneyinin (Bitlis masifi) jeolojik/ petrografik incelenmesi”: Doktora tezi, (1984). 157p. (yayımlanmamış).
• [20]. Göncüoğlu, M. C. ve Turhan, N., “Bitlis Metamorfik kuşağı orta bölümünün temel jeolojisi”. MTA Rapor No. (1985), 7707 (yayımlanmamış).
• [21]. Perinçek, D., “The Geology of Hazro-Korudağ-Çüngüş-Maden-Ergani-Elazığ-Malatya area”: Guide Book, TJK yayını, (1979), Ankara
• [22]. Perinçek, D., “Hakkari ili ve dolayının stratigrafisi, GDA Türkiye”: TPJD Bülteni, 2/1, (1990), 21-68.
• [23]. Yeşilova, Ç., Açlan, M., Güngör Yeşilova, P., “Van Gölü Çevresindeki Travertenlerin Jeoturizm Açısından Değerlendirilmesi”, Doğu Anadolu Jeoloji Sempozyumu , (2015), 252 - 253 p , Van, Türkiye , 07 - 12 Eylül 2015
• [24]. Ayaz, E., “Travertenlerde Gözlenen Morfolojik Yapılar ve Tabiat Varlığı Olarak Önemleri”. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri A-Yerbilimleri 19/2, (2002), 123-134, Aralık 2002
• [25]. ÇŞB., “Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik”, (2012), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü.
• [26]. ÇŞB., “Doğal Sit Alanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik”, (2013), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü.