Politeia’daki Bölünmüş Çizgi Analojisi'nde Matematik Ara Nesneler Sorunu

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 1, 111 - 124, 30.06.2013

Ahmet Emre Dağtaşoğlu

Öz

Bu çalışmada, Platon'un Politeia'sının altıncı kitabında üzerinde durduğu ve felsefesinin episte- molojik, ontolojik, etik, politik yönleriyle bağlantıları olan Bölünmüş Çizgi Analojisi ele alınmıştır. Çalışmanın merkezinde ise Bölünmüş Çizgi'nin dianoia olarak isimlendirilen ve matematik ara nesneler tartışmasına zemin oluşturan bölümü bulunmaktadır. Dianoia’nın nesnesinin matematik ara nesneler mi; yoksa idea’lar mı olduğu, dahası idea’lardan ayrı matematik ara nesnelerden bahsedilip bahsedilemeyeceği gibi sorular uzun soluklu tartışmalara sebep olmuştur. Çünkü bu konu Platon felsefesinin en ciddi epis- temolojik sorunlarını açık etmektedir. Bu tartışmalarda ortaya çıkan temel görüşleri sergileyerek sorunlu noktalara işaret edebilmek için önce Platon'un ifadelerine dayanarak Bölünmüş Çizgi'nin bir serimi yapıl- mış, ardından matematik ara nesneler konusundaki çeşitli görüşler aktarılmış ve bu görüşlerin dayandık- ları temeller üzerinde durularak eleştiriye açık olan yönleri irdelenmiştir. Son olarak da konuyla ilgili bazı yorumlar yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Platon, Politeia, Bölünmüş Çizgi, Dianoia, Idea, Epistemoloj

Kaynakça

• Adam, J. (1902). The Republic of Plato, vol. 2. Cambridge University Press.
• Aristoteles. (1996 2). Metafizik. Çev.: Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Boyacı, N. P. (2012). “Çizgi ve Mağara Benzetmeleriyle İlgili Yorumların Genel Çerçevesi İçinde Dianoia”. Felsefe Dünyası. Sayı 55, 195-216. Ankara: Türk Felsefe Derneği Yayınları.
• Boyle, A. J. (1973). “Plato's Divided Line: Essay I, The Problem of Dianoia”. Apeiron, 7/2, 1-11.
• Brentlinger, J. A. (1963). “The Divided Line and Plato's Theory of Intermediates”. Phronesis, 8, 146-166.
• Cevizci, A. (1994). “Platon’un Devlet’teki Bölünmüs Çizgi Analojisi”. Ankara Dil ve Tarih-Cografya Fakültesi Arastırma Dergisi, Cilt 15, 31-134.
• Cooper, N. (1966). “The Importance of ΔΙΑΝΟΙΑ in Plato's Theory of Forms”. The Classical Quarterly, New Series, 16, 1, 65-69.
• Cornford, F. M. (1932a). “Mathematics and Dialectic in the Republic VI.-VII. (1)”. Mind, New Series, 41, 161, 37-52.
• Cornford, F. M. (1932b). “Mathematics and Dialectic in the Republic VI.-VII. (2)”. Mind, New Series, 41, 162, 173-190.
• Ferguson, A. S. (1925). “Plato’s Simile Of Light Part-1: The Simile of The Sun and The Line”. The Classical Quarterly, 15, 3/4, 131-152
• Ferguson, A. S. (1934). “Plato's Simile of Light Again”. The Classical Quarterly, 28, 3/4, 190-210.
• Ferguson, J. (1963). “Sun, Line and Cave Again”. The Classical Quarterly, New Series, 13, 2, 188-193.
• Fogelin, R. J. (1971). “Three Platonic Analogies”. The Philosophical Review, 80, 3, 371- 382.
• Foley, R. (2008). “Plato’s Undividable Line: Contradiction and Method in Republic VI”. Journal of the History of Philosophy, 46, 1, 1-23.
• Gosling, J. C. (1968). “Δόζα and Δύναμις in Plato's Republic”. Phronesis, 13, 119-130.
• Guthrie, W. K. C. (1975). A History of Greek Philosophy Volume IV. Cambridge University Press, Great Britain.