Namus ve Toplumsal Cinsiyet

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 2, 151 - 163, 30.12.2012

Ayşe Kalav

Öz

Namus kavramının ele alınacağı bu makalede, öncelikle namus ve toplumsal cinsiyet ilişkisi açıklanmaya çalışılacaktır. “Namus” olgusu, ataerkil sistemin ürettiği bir kavram olan toplumsal cinsiyet örüntüleriyle anlam bulmuş ve gün yüzüne çıkmıştır. Ataerkil düzenin normlarına tabi tutulmuş kadın ve erkek, namus olgusunu nasıl deneyimliyor? Toplumsal cinsiyet, bireylerin davranışlarını düzenleyerek namus ile ilintili farklı yaşantılar mı ortaya çıkarıyor? Literatür incelemesine dayalı olarak hazırlanan çalışma bu sorulara cevap aramanın yanı sıra inşa edilmiş bir olgu olarak namusun, kadın ve erkeğin ayrı ayrı yaşaması zorunlu kılınmış bir pratik olduğu iddiasına dayanmaktadır. Makalede ayrıca namus kavramının tarihsel olarak ortaya çıkışı ve geçirdiği değişimler tartışılmaktadır. Değişen ve dönüşen yönleriyle namus kavramının özellikle neden kadınlar üzerinden tanımlandığı sosyo-kültürel bağlamda çözümlenmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, toplumsal cinsiyet, ataerki, namus, iktidar

Kaynakça

• Abu-Odeh, L. (2003). “Arap Toplumlarında Namus Cinayetleri ve Toplumsal Cinsiyetin İnşası”. Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik, 243-263. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Agacinski, S. (1998). Cinsiyetler Siyaseti. Çev. İsmail Yerguz. Ankara: Dost kitabevi.
• Agamben, G. (2001). Kutsal İnsan Egemen İktidar ve Çıplak Hayat. Çev. İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Akal, C. B. (1994). Siyasi İktidarın Cinsiyeti. Ankara: İmge Kitabevi.
• Altınay, A. (2004). The Myth of the Military Nation Militarism Gender and Education in Turkey.
• Palgrave-Macmilllan: United States of America.
• Berktay, F. (2009). Feminist Teorinin Önemli Bir Alanı: Cinsellik. Cogito, 58, 58-72.
• Blank, H. (2008). Bekaretin El Değmemiş Tarihi. Çev. Emek Ergün. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Caner, E. (2004). Kutsal Fahişeden Bakire Meryem’e Toprak ve Kadın. İstanbul: Su Yayınları.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. Çev. Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• De Beauvoir, S. (1993). Kadın. İstanbul: Payel Yayınları.
• Decker, C. (1998). “A Broken Promise: The Continued Use of Virginity Control Examinations in Turkey”. Buffala Human Rights Law Review. 4, 317-40.
• Eğilmez, E. (Yapımcı), & Ökten, Z. (Yönetmen) (1977). Çöpçüler Kralı. İstanbul: Arzu Film.
• Engels, F. (2008). Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni. Çev. Kenan Somer. Ankara: Sol Yayınları.
• Foucault, M. (1993). Cinselliğin Tarihi. Çev. Hülya Tufan. İstanbul: Afa Yayınları.
• Göktürk, N. (2010). “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu ve Kadın” konulu seminer.
• İlkkaracan, P. (der.). (2003). Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. Çev. Ebru Salman. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği (2007). Türk Ceza Kanunu’nda Cinsel Haklarımız Var.
• Kandiyoti, D. (1997). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Karabaş, S. (1999). Bütüncül Türk Budunbilimine Doğru. İstanbul: YKY.
• King, D. E. (2008). “The Personal is Patrilineal: Namus as Sovereignty”. Identities, 15 (3), 317-42.
• Koğacıoğlu, D. (2007). “Gelenek Söylemleri ve İktidarın Doğallaşması: Namus Cinayetleri Örneği”, Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar. 3, http://www.feministyaklasimlar.org .
• Küçük, S. (2003). “Cinsiyet Ayrımlı Atasözlerinde Kadın ve Erkek Kimliği”. AKÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt V, 2, 213-24.
• Lei, X. (2006). “Sexism in Language”. Journal of Language and Linguistics. 1, 87-94.