Küçük Asya Klasik Dönem Historiografların Persika Eserleri ve Perslere Bakış Açıları

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 2, 229 - 242, 30.12.2012

Sevgi Sarıkaya

Öz

Bu makale, Küçük Asya yerel historiograflarının Pers İmparatorluğu üzerine yaptıkları çalışmaları ve Pers/Akhaimenid’lere yaklaşımlarını konu edinmektedir. Tarihyazıcıları genellikle eserlerini Pers Tarihi (= Persika [Περσικὰ]) adı altında sunmayı yeğlemişlerdir. Bu yapıtlarının büyük bir bölümü M.Ö. V-M.Ö. IV. yüzyılda yaşamış Küçük Asya yerel tarih yazarları tarafından kaleme alınmış fragmanlardan ibarettir. Tarihyazıcıların Perslere bakış açıları ve oryantasyonlarının neler olduğunu tespit etmek amacıyla günü- müze kalan fragmanların odaklandıkları alan, metne yayılan imge, izlek ve temsil biçimleri incelenmiştir. Çalışma esasen Miletos’lu Dionysios, Lesbos’lu Hellanikos, Lampsakos’lu Kharon, Knidos’lu Ktesias, Kolophon’lu Dinon ve Kyme’li Herakleides’in yapıtlarının incelemesinde yoğunlaşsa da, söz konusu yazarların Pers yaklaşımına açıklık kazandırmak amacıyla Herodotos’un “Historiai” adlı eserine konu bağlamında özellikle değinilmiştir. Yazar çağının zihinsel izlenimini yansıtması, ardılları üzerinde etkin rol oynaması, metodolojisi ve nesnellik ilkesi, Hellenlerin üstünlük ideolojileri ve Perslere önyargılarının yansımalarının izlerinin gözlenebilmesi açısından yeğlenmiştir. Makale, imgelerde yaratılan yaygın Pers tasavvurunu serimleyip betimlemek adına konuyla bağıntılı dönemin antik yazarlarının yaygın ve öznel yargıları konu kapsamında ele alınıp derlendiği verilerin genel bir değerlendirmesiyle sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Persika, Miletos’lu Dionysios, Lesbos’lu Hellanikos, Lampsakos’lu Kharon, Herodotos, Knidos’lu Ktesias, Kolophon’lu Dinon ve Kyme’li Herakleides

Kaynakça

• Ael. Var. Claudius Aelianus, Varia Historia. Historical Miscellany. Trans. N. G. Wilson (1997). Cambridge, Mass.-London: Loeb.
• Aiskh. Pers. Aiskhylos, Aeschylus: Persians and Other Plays. Trans. C. Collard (2008). New York: Oxford University Press 2008.
• AJPh, American Journal of Philology.
• Armayor, O. K. (1978). Herodotus' Catalogues of the Persian Empire in the Light of the Monuments and the Greek Literary Tradition. TAPhA, 108, 1-9. Atlanta, Georgia.
• Asher, A., Lloyd, A., & Corcella, A. (2007). A Commentary on Herodotus Books I-IV. New York: Oxford University Press.
• Ath. Deip. Athenaios, The Deipnosophistis. Trans. C. B. Gulickvol. I-VII (1927-1999 6). Cambridge, Mass.-London: Loeb.
• Breisach, E. (2009). Tarihyazımı. Çev. H. Koçak. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanatçılık.
• Dem. Phil. Demosthenes, Orations I-XVII, XX: Olynthiacs; Philippics; Halonnesus; Minor Public Orati- ons; Speech Against Leptines. Vol. I. Trans. J. H. Vince (2004 7 ). Cambridge, Mass.-London: Loeb.
• Dion. Hal. Thuk. Dionysios Halikarnasseos, Dionysii Halicarnasei quae exstant, vol. 5. Ed. H. Usener, & L. Radermacher (1899 repr. Stuttgart: 1965). Leipzig: Teubner.
• Dio Khrys. Orat. Dio Chrysostomus, Discourses, vol. III. Trans. J. W. Cohoon, & H. L. Crosby (20066). Cambridge, Mass.-London: Loeb.
• Diod. Diodorus of Sicily. Trans. R. M. Geer (1947). London, New York: Loeb.
• Diog. Laert. Diogenes Laertios. Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri. Çev. C. Şentuna (2003). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Drews, R. (1973). The Greek Accounts of Eastern History. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Euseb. chron. Eusebi, Chronicorum (Liber Prior). Ed. A. Schoene (1875). Berlin.
• FGrHist Die Fragmente der griechischen Historiker. F. Jacoby. 1-XV. Berlin-Leiden.
• Fowler, R. L. (1996). Herodotus and his Contemporaries. JHS, 116, 62-87. London.