İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutumları/Elementary 8th Grade Students' Attıtudes Towards Reading Habits

Yıl 2009, Cilt: 6 Sayı: 11, 264 - 299, 24.01.2014

Ahmet Balcı

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarını cinsiyet, anne ve baba eğitim düzeyi ile sosyoekonomik çevre değişkenleri açısından belirlemektir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2007-2008 öğretim yılında Ankara ili merkez ilçelerinde (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Sincan ve Yenimahalle) bulunan ilköğretim 8. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Evreni temsilen farklı sosyoekonomik çevrelerdeki 390 öğrenci seçilmiştir.

Araştırma sürecinde ölçme aracı olarak “Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Tutum ölçeği için gerekli geçerlilik ve güvenirlik analizleri uygulama öncesinde yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde ise betimleyici istatistik (frekans, yüzde ve ortalama),t-testi, ANOVA, Kruskal Wallis H ve Mann Whitney U testi analizleri kullanılmıştır. Analizler SPSS 15.0 programıyla yapılmıştır. Verilerin karşılaştırılmasında anlamlılık düzeyi .05 olarak kabul edilmiştir.

Araştırma sonucunda ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığına ilişkin tutum düzeylerinin genel olarak “yüksek” seviyede olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuçlar özellikle kız öğrenciler lehine farklılık göstermektedir. Sosyoekonomik çevre olarak orta sosyoekonomik çevrede bulunan öğrencilerin tutum düzeyleri daha yüksektir.

Anahtar Kelimeler: Okuma, okuma alışkanlığı, tutum, okuma tutumu.

Abstract

The purpose of this study is to determine elementary 8^th students' attitudes towards reading habit depending on gender, level of parent's education and socio-economic variables. Survey model was used in this study. Population of this research is elementary 8^th grade students who enrolled elementary schools in Ankara's central counties (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Sincan and Yenimahalle). Sample consists of 390 8^th grade students from different socio-economic environment.

During the research, “Attitude Scale towards Reading Habit” was used for collecting data. Scale's validity and reliability analysis were done before collecting data. For analyzing the data, Descriptive Statistics (frequencies (f), percentage (%), Mean), t-test, ANOVA, Kruskal Wallis H and Mann Whitney U tests were used. In analyzing the data, SPSS 15.0 program was used. .05 significant level was accepted to standard level for comparing the data.

According to surveys' result, level of elementary 8^th grade students' attitudes toward reading habit is generally “high”. Results vary especially in favor of girls. When results are examined in terms of socio-economic environment, it is founded that students who live in the middle level of socio-economic environment have higher attitude scores.

Key Words: Reading, reading habit, attitude, reading attitude.

Anahtar Kelimeler

Okuma, okuma alışkanlığı, tutum, okuma tutumu

Kaynakça

• Allport, G. W. (1967). “Attitudes”. (Ed: M. Fishbein). Readings in Attitude Theory and Measurement. New York: John Wiley&Sons, Inc., s.3-13.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (4. Baskı). Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Alvermann, D. E. & Moore, D. W. (1991). “Secondary School Reading”. (Ed: Barr, R., Kamil, M. L., Mosenthal, P. B. and Pearson, P. D.). Handbook of Reading Research Volume II, Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, s.951-983.
• American Educational Research Association, American Psychological Association and National Council on Measurement in Education (1999). Standarts for Educational and Psychological Testing.Washington: American Educational Research Association.
• Aronson, E., Wilson, T. D. & Akert, R. M. (2004). Social Psychology. (Forth Edition), New Jersey: Pearson Education, Inc.
• Balcı, A. (1997). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve İlkeler (2. Baskı). Ankara: TDFO Bilgisayar-Yayıncılık.
• Bamberger, R. (1990). Okuma Alışkanlığını Geliştirme. (Çev.: Bengü Çapar). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Baron, R. A. & Byrne, D. (2002). Social Psychology (Tenth Edition). USA: Pearson Education Inc.
• Baştürk, M. (2004). Dil Edinim Kuramları ve Türkçenin Anadili Olarak Edinimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Beck, R. C. (2004). Motivation Theories and Principles (Fifth Edition). New Jearsey: Pearson Prentice Hall.
• Bircan, İ. & Tekin, M. (1989). “Türkiye'de Okuma Alışkanlığının Azalması Sorunu ve Çözüm Yolları”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 393-410.
• Bohner, G. ve Wänke, M. (2004). Attitudes and Attitude Change. Psychology Pres.
• Brown, L. E. (1992). A Study of The Relationships Among Self-Concept, Reading Attitude and Reading Comprehension In Second Grade Reaaders. Master of Education, Memorial University, Newfoundland, Canada.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (3. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. , Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Byro, C. C. (2000). A Study of the Relationship Between Reading Attitude and Gender in the Fourth Grade Children. Master of Science in Teaching Degree, Rowan University.
• Coşkun, E. (2002). Lise II. Sınıf Öğrencilerinin Sessiz Okuma Hızları ve Okuduğunu Anlama Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çalışkan, M. (2000). Ailenin Bazı Sosyoekonomik Faktörlerinin Öğrencinin Okuduğunu Anlama Başarısına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çömlekçi, N. (2001). Bilimsel Araştırma Yöntemi ve İstatiksel Anlamlılık Sınamaları. Eskişehir: Bilim Teknik Yayınevi.
• Deniz, K. (2000). Yazılı Anlatım Becerileri Bakımından Köy ve Kent Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Durumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dökmen, Ü. (1994). Okuma Becerisi, İlgisi ve Alışkanlığı Üzerine Psikososyal Bir Araştırma. İstanbul: MEB Yayınları.
• Erkuş, A. (2003). Psikometri Üzerine Yazılar. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Gökalp, G. G. (1998). “Okuma Eğitimi ve Etkin Okur Kimliği”. Türkçenin Öğretimi ve Eğitimi, Sempozyum Bildirileri, 5-6 Haziran 1998, Ankara: A.Ü. TÖMER Gaziantep Şubesi Yay., s.93-106.
• Gökçe, B. (1988). Toplumsal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Savaş Yayınları.
• Gömleksiz, M. N. (2004). “Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Bir Tutum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 185-195.
• Guthrie, J. T. and Greaney, V. (1991). “Literacy Acts”. (Ed: R. Barr, M. L. Kamil, P. B. Mosenthal, ve P. D. Pearson), Handbook Of Reading Research, Volume II, Mahwah, New Jersey : Lawrence Erlbaum Associates.
• Güneş, F. (2000). Okuma-Yazma Öğretimi ve Beyin Teknolojisi (2. Baskı). Ankara: Ocak Yayınları.
• Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Güney, S. (1998). Davranış Bilimleri ve Yönetim Psikolojisi Terimler Sözlüğü. Ankara: Ocak Yayınları.
• Harris, A. J. & Sipay, E. R. (1990). How to Increase Reading Ability: A Guide to Developmental & Remedial Methods (9th Edition). London: Longman.
• Henerson, M. E., Morris, L. L. & Fitz-Gibbon, C. T. (1987). How To Measure Attitudes. California: Sage Publications.
• Hopper, R. (2005). “What Are Teenager Reading? Adolescent Fiction Reading Habits and Reading Choices”. Literacy, 39(3), 113-120.
• Hovardaoğlu, S. (2007). Davranış Bilimleri İçin Araştırma Teknikleri (2. Baskı). Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• Johnsson-Smaragdi, U. & Jönsson, A. (2006). “Book Reading in Leisure Time: Long-Term Changes in Young Peoples' Book Reading Habits”. Scandinavian Journal of Educational Research, 50(5), November, 519-540.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (2. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi (12. Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kazelskis, R., Thames, D. ve Reeves, C. (2004). “The Elementary Reading Attitude Survey: Factor Invariance Across Gender and Race.” Reading Psychology, 25, 111-120.
• Krejcie, V. R. ve Morgan, W. D. (1970). “Determining Sample Size for Research Activities”. Educational and Psychological Measurement, 30, 607 – 610.
• Kuş, E. (2007). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Maraşlı, A. (2006). Okumayı Sevdirme Yolları. İstanbul: Bilge Yayıncılık, Eğitim, Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A. Ş.
• Marshall, J. (1994). Anadili ve Yazın Öğretimi (3. Baskı). (Çev. Cahit Külebi). İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• McCoy, D. and others (1991). “Surveys of Independent Reading: Pinpointing the Problems, Seeking the Solutions”. Paper Presented at the Annual Meeting of the College Reading Association (Crystal City, VA, October 31-November 3, 1991). (ERIC ID: 341021). (Erişim Tarihi: 22.09.2008)
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Morgan, C. T. (2006). Psikolojiye Giriş. (17. Baskı), (Yayın Sorumlusu: Sirel Karakaş), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
• Norman, J. T. (1986). The Relationship Between Community College Students' Attitude Toward Reading and Sex, Age, Race, Academic Retention and Achievement. Doctor of Education, Illınois State University.
• Öncül, R. (2000). Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Özbay, M. (2005). “Ana Dili Öğretiminde Sözel Zekanın Önemi”. Journal of Qafqaz University, 16, 169-176.
• Özçelebi, O. S. & Cebecioğlu, N. S. (1989). Okuma Alışkanlığı ve Türkiye. Milliyet Yayınları.
• Pavonetti, L. M., Brimmer, K. M. & Cipielewski, J. F. (2002-2003). “Accelerated Reader: What Are The Lasting Effects On The Reading Habits Of Middle School Students Exposed To Acclerated Reader In Elementary Grades”. Journal of Adolescent & Adult Literacy, December/January, 46(4), 300-311.
• Sanacore, J. (2000). “Promoting The Lifetime Reading Habit in Middle School Students”. The Clearing House, 73(3), 157-161.
• Schatz, A. ve Krashen, S. (2006). “Attitudes Toward Reading In Grades 1-6”. Knowledge Quest, 35 (1), 46-48.
• Shaw, M. A. ve Wright, J. M. (1967). Scales For The Measurement of Attitudes. USA: McDraw-Hill Book Company.
• Suna, Ç. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Okuma İlgi ve Alışkanlıklarının Analitik Olarak İncelenmesi ve Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• TDK (2005). Türkçe Sözlük (10. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tekin, H. (1980). Okuduğunu Anlama Gücü ile Yazılı Anlatım Becerisini Geliştirme Yönünden Okullarımızdaki Türkçe Öğretim. Ankara: Mars Matbaası.
• Thurstone, L. L. (1928). “Attitudes Can Be Measured”. The American Journal of Sociology, 33(4), 529-554.
• Worrel, F. C., Roth, D. A., David, A. & Gabelko, N. H. (2007). Elementary Reading Attitude Survey (ERAS) Scores In Acedemically Talented Students. Roeper Review, 29 (2). (Databese: Academic Search Complete). (Erişim Tarihi:30.08.2008)
• Yıldız, C., Okur, A., Arı, G. ve Yılmaz, Y. (2006). Yeni Öğretim Programına Göre Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yılmaz, B. (1990). Okuma Alışkanlığı ve Yenimahalle İlçe Halk Kütüphanesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.