XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Amik Nahiyesi (1550-1584)/Amik Sub-District in the Second Half of XVI. Century (1550-1584)

Yıl 2008, Cilt: 5 Sayı: 10, 233 - 256, 24.01.2014

Ahmet Gündüz

Öz

Bu çalışmada, Tapu-Tahrir Defterlerindeki kayıtlardan yararlanılarak, Amik Nahiyesi'nin 1550-1584 yılları arasındaki sosyo-ekonomik yapısı üzerinde durulmuştur.

Amik, 1516 tarihinde Osmanlı hakimiyetine girdikten sonra Haleb sancağına bağlı bir nahiye olarak idare edilmiştir. Bu süreçte Amik nahiyesi, köy ve mezralardan oluşan ve belli bir merkezi olmayan bir idari yapıya sahiptir.

Çalışmada, nahiyenin köy ve mezraları, nüfusu, iktisadî durumu, ziraî alanları, hububat üretimi, vergiler, bazı zirai ürünlerin satış fiyatları ve toplam nahiye gelirlerinin bölüşümü ele alınmıştır.

Anahtar Sözcükler: Amik, Amik Ovası, Nahiye, Öşür, Tapu-Tahrir.

Abstract

In this study, the socio-economic structure of Amik sub-district in the years between 1550 and 1584 was investigated based on the records of Tapu-Tahrir Registerar's Book.

The region of Amik was administrated as a sub-district in the Sanjak of Haleb after it was included in the Otoman rule.  In this process, the sub-district of Amik consisted of villages and hamlets (mezras) with no particular administrative center.

In this study, the villages and hamlets of the sub-district, its population, its economic conditions, its agricultural areas, its production of grain were investigated. The study also looks at the taxes in the sub-district, the prices of some of the agricultural products and the allocation of the revenues of the sub-district to different areas.

Key Words: Amik, Amik Plain, Subdistrict, Tithe, Tapu-Tahrir Defter.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Tapu-Tahrir Defterleri, No: 280, 454, 493, 610.
• Barkan, Ö. L. (1941). "Türkiye'de İmparatorluk Devirlerinin Büyük Nüfus ve Arazi Tahrirleri ve Hakana Mahsus İstatistik Defterleri (II)", İÜİFM.
• Barkan, Ö. L. (1980). “Çiftlik ”, Türkiye'de Toprak Meselesi I, İstanbul.
• Barkan, Ö. L. (1993). “Öşür”, İA., C.IX, İstanbul.
• Çağatay, N. (1947). "Osmanlı İmparatorluğunda Reayadan Alınan Vergi ve Resimler", DTCFD, V/5, Ankara.
• Çağatay, N. (1948). "Osmanlı İmparatorluğunda Reaya'nın Mirî Arazide Toprak Tasarrufu ve İntikal Tarzları", IV. Türk Tarih Kongresi, Ankara.
• Çakar, E. (2003), XVI. Yüzyılda Haleb Sancağı (1516-1566), Elazığ.
• Devellioğlu, F. (1982). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara.
• Gökbilgin, T. (1993). “Nahiye”, İA., C. IX, İstanbul.
• Güçer, L. (1964) XVI-XVII. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Hububat Meselesi ve Hububattan Alınan Vergiler. İstanbul.
• İnalcık, H. (1987). H. 835 Tarihli Suret-i Defter-i Sancak-ı Arvanid, Ankara.
• İnalcık, H. (1993). "Osmanlılarda Raiyyet Rüsumu", Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul.
• Kılıç, O. (1999). XVI. Yüzyılda Adilcevaz ve Ahlat (1534-1605), Ankara.
• Korkmaz, H., Gürbüz, M. (2008), “Amik Gölü'nün Kültürel Ekolojisi”, Marmara Coğrafya Dergisi, S.17, İstanbul.
• Özdemir, R. (1994). “Osmanlı Döneminde Antakya'nın Fizikî ve Demografik Yapısı (1709-1860”, Belleten, C. LVIII, Ankara.
• Öztürk, M. (2002), “16. ve 17. Yüzyılın Başlarında Antakya”, VI. Hatay Tarih ve Kültür Sempozyumu, Antakya.
• Sahillioğlu, H. (1991-a), “Bad-ı Heva”, TDVİA., C.4, İstanbul.
• Sahillioğlu, H. (1991-b), "Arûs Resmi", TDVİA., C.3, İstanbul.
• Sertoğlu, M. (1961) “Osmanlı İmparatorluğu Devrinde Toprak Dirliklerinin Çeşitli Şekilleri”, Ankara.
• Şahin, İ. (2006), “Nahiye”, TDVİA, C. 32, İstanbul.