LÜBNAN'DA MARUNİ DÜRZİ ÇATIŞMALARI VE OSMANLININ 19.YÜZYIL ORTA-DOĞU SİYASETİ

Yıl 2007, Cilt: 4 Sayı: 8, - , 04.03.2014

Olcay Duman

Öz

Lübnan coğrafyasında ortaya çıkan ayaklanmaların sosyal ve ekonomik nedenlere
dayandırılması yeterli değildir. Bunun yanı sıra siyasi gruplaşmaların dış müdahale ile
arttırılmaya çalışıldığı görülmektedir: Bir tarafta Fransa desteği ile Maruniler öte tarafta
İngiliz kontrolü altında birleşen Dürziler, inanç faktörü kullanılarak Avrupa Devletlerinin
bölgede kendi çıkarlarını gözetme adına faaliyetlere başladıkları da görülür.
Fransa bölgede öncelikle kültürel nüfuz politikasını uygulamış, misyonerlik faaliyetlerine
girmiştir. Bunun ardından siyasal baskı ve sonra da askeri müdahaleyle bölgede
hâkimiyetini, dolayısıyla ingiltere'ye karşı güç dengesini oturtmayı sağlamıştır. Buna karşın
İngiltere dengelerin değişmesini çıkarları açısından uygun gördüğü için zaman zaman
Fransa'ya karşı Osmanlı idaresiyle ittifak halinde görünmüştür.
Çıkar politikası çerçevesinde değişen dengeler sorunun çözümünü çabuklaştırmış
ve 1861 Nizamnamesi imzalanarak bölgenin Osmanlı Devleti tarafından seçilen ve ona
bağlı bir Hıristiyan mutasarrıf tarafından yönetilmesi kararı alınarak olaylar çözümlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Lübnan, Maruni, Dürzi

Kaynakça

• Akarlı , E.D., "Ottoman policy and power Relations in Mount Lebanon",777e Long Peace Otoman Lebanon 1861-1920, London,1993. Akarlı,E.D., Cebel-i Lübnan'da Mutasarrıflık Düzeni 1861-1915_(Yay\n-lanmış Doçentlik Tezi), İstanbul, Boğaziçi Univ., 1993.
• Brown, L.Carl., İmparatorluk Mirasr.Balkanlar'da ve Ortadoğu'da Osmanlı Damgası, İstanbul,1997.
• Fawaz, L, "The civil war of 1860 in Mount Lebanon and Damascus", X. Türk Tarih Kongresi (19861 C.IV., Ankara, 1992.
• Hatipoğlu, S., "Birinci Dünya Savaşı'nın Sonunda Orta-Döğu'da İngiliz Fransız Rekabeti", Yeni Türkiye, S.31 (Ocak-Şubat), Ankara, 2000.
• Hourani, A.H., Syria and Lebànon: A Political Essay, 1954.
• Hourani.A.H., Arap Halkları 7ar//7/,İstanbul,2000.
• Karal, E.Z., Osmanlı Tarihi, OVUL, TTK Yayınları, Ankara,1994.
• Lewis, B., Modern Türkiye'nin Doğuşu, Çev.:M.Kıratlı, TTK Yayınları, Ankara, 1993.
• Memiş, Ekrem., Tarih Boyunca Ortadoğu-Anadolu İlişkileri,Konya, 1992.
• Meram.Ali Kemal., Belgelerle Türk-lngiliz İlişkileri Tarihi, İstanbul, 1969.
• Okandan, G.R., "Tanzimat ve Adliye Teşkilatı", Tanzimatın 100. YılJDö-nümü Münasebetiyle Tanzimat I., İstanbul, 1940.
• Ortaylı,I., Osmanlı İmparatorluğunun Son Yüzyılı, Hil Yayınları, İstanbul, 1995.
• Parlak, B., "Omsalı Devleti'nde Taşra Yönetimi ve On Dokuzuncu Yüz- yıldaki Değişim Süreci", Yeni Türkiye, S. 31 (Ocak-Şubat), Ankara, 2000.
• Pitcher, D.E., Osmanlı İmparatorluğunun Tarihsel Coğrafyası, İstanbul, 1999.
• Potyemkin, V., Uluslararası İlişkiler Tarihi, Çev.: Atila Tokatlı, CI, İstanbul, 1997.
• Sonyel.Salahi., "Büyük Devletlerin Osmanlı İmparatorluğunu Parçalama Çabalarında Hıristiyan Azınlıkların Rolü",Be//eten,1986.
• Spagnolo.John., France and Otoman Lebanon 1861-1914, London,1977
• Tekindağ, Ş. "Canbolat", İslam Ansiklopedisi, CİM., MEB Yayınları, İs- tanbul, 1945.
• Tekindağ, Ş. "Dürziler", İslam Ansiklopedisi, CIIL, MEB Yayınları, İstanbul, 1945.
• Tekindağ, Ş., "Dürzi Tarihine Dair Notlar" İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi (Eylüll S.X, C.VII., TTK Yayınları, İs- tanbul, 1954.
• Tekindağ, Ş. "Lübnan", İslam Ansiklopedisi, C.VII., MEB Yayınları, İs- tanbul, 1957.
• Ülman, H., "1840-45 arasında Suriye'nin Durumu ve Milletler Arası Poli- tika", Ankara Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, C. XVIII. ,No:3 (Mart), Ankara, 1963.
• Ülman H., 1860-61 Suriye Buhranı, Ankara, 1966.