ÖĞRETMEN ADAYLARININ AKADEMİK ÖZYETERLİKLERİ VE MESLEKİ KAYGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 37, 0 - 0, 01.03.2017

Vildan Donmuş Burhan Akpınar Mehmet Eroğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı
öğretmen adaylarının akademik özyeterlikleri ve mesleki kaygıları arasındaki
ilişkiyi incelemektir. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden nedensel
karşılaştırma ile desenlenmiştir. Örneklem, seçkisiz olmayan örnekleme
yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Bu çalışmaya
Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi son sınıfta öğrenimine devam eden 281
öğretmen adayı katılmıştır. Veriler 2014- 2015 akademik yılının ikinci
yarısında Akademik Öz-yeterlik Ölçeği (Ekici, 2012) ve Mesleki Kaygı Ölçeği
(Cabı ve Yalçınalp, 2013) kullanılarak toplanmıştır.  Araştırmada elde edilen bulgulara göre
öğretmen adaylarının akademik özyeterliklerinin orta düzeyde olduğu görülürken,
mesleki kaygılarının yüksek seviyede olduğu görülmektedir. Araştırmada kadın öğretmen
adaylarının akademik özyeterliklerinin, erkek öğretmen adaylarının
özyeterliklerinden yüksek olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Erkek öğretmen
adaylarının mesleki kaygılarının ise kadın öğretmen adaylarının kaygılarından
istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek çıktığı bulgusuna ulaşılmıştır.
Öğrenim gördükleri bölüme isteyerek geldiğini ifade eden öğretmen adaylarının
akademik özyeterlikleri, öğrenim gördükleri bölüme istemeyerek geldiğini ifade
eden adayların akademik özyeterliklerinden istatistiksel olarak daha yüksek olduğu
bulgusuna ulaşılmıştır. Öte yandan öğrenim gördükleri bölüme isteyerek
geldiğini belirten öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının öğrenim gördükleri
bölüme istemeyerek geldiğini ifade eden adayların mesleki kaygılarından
istatistiksel olarak daha yüksek çıktığı bulgusuna ulaşmıştır. Öğretmen
adaylarının akademik özyeterliklerinin öğrenim gördükleri bölüme göre
istatistiksel açıdan anlamlı şekilde farklılaştığı, mesleki kaygılarının
öğrenim gördükleri bölüme göre istatistiksel açıdan anlamlı şekilde
farklılaşmadığı görülmüştür. Öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının akademik
özyeterliklerini istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yordadığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Özyeterlik, Mesleki Kaygı, Regresyon Analizi

Kaynakça

• Akkoyunlu, B., Orhan, F. ve Umay, A., (2005). Bilgisayar öğretmenleri için “Bilgisayar Öğretmenliği Öz-yeterlik Ölçeği” Geliştirme Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1-8.
• Akpınar, E., Yıldız, E. ve Ergin, Ö. (2006). Fen Bilgisi Ö¬ğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğ¬ine Yönelik Tutumları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 56-62.
• Aslan, C. (2010). Türkçe Eğitimi programlarında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin akademik özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 87-115.
• Aşkar, P. ve Işıksal, M. (2003). İlköğretim öğrencileri için matematik ve bilgisayar öz-yeterlik algısı ölçekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 109-118
• Aydın, A. ve Tekneci, E. (2013). Zihin engelliler öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 1-12.
• Baltaş, A. (1993). Öğrenme ve Sınavlarda Üstün Başarı. Remzi Kitabevi, 8. Basım, İstanbul.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1994). Self Efficacy. Encyclopedia of human behavior, Encyclopedia of mental health, Academic Pres. 4, 71–81.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Dursun, S. ve Karagün, E. (2012). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin incelenmesi: Kocaeli Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu son sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 93–112.
• Ekici, G. (2012). Akademik öz-yeterlik ölçeği: türçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(43).
• Ekinci, E. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin akademik özyeterlik düzeyleri ve akademik erteleme davranışlarının öğrenilmiş çaresizlik düzeylerini yordama gücü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Fırat Durdukoca, Ş. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 69-77.
• Karagözoğlu, G. (1987). Yükseköğretime geçişte öğretmenlik mesleğine yönelme. Öğretmen Yetiştiren Kurumların Dünü-Bugünü-Geleceği Sempozyumu. Ankara. Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavcar, C. (2005). Türkçe-edebiyat eğitimi ve öğretmen yetiştirme, Eğitim Fakültelerinde Yeniden Yapılandırmanın Sonuçları ve Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 22-24 Eylül.
• Kear, M. (2000). Concept analysis of self-efficacy. Graduate research in nursing, 13(1), 142-156.
• Keleşoğlu, Ş. (2011). Öğrenme stilleri, akademik özyeterlik, seviye belirleme sınavı puanları ve öğrenci özellikleri değişkenlerinin lise 1. sınıf akademik başarısını yordama gücü üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Köse, H.S. (2006). Müzik öğretmen adaylarının mesleki kaygıları. Mehmet akif Ersoy üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 12, 80-89.
• Kuran, K. (2002). Öğretmenlik Mesleği. Öğretmenlik Mesleğine Giriş (ed. Türkoğlu,A.). Mikro Yayıncılık. Ankara
• May, R., Angel, E., Ellenberger, H. F. (1958). Existence: A new dimension in psychiatry and psychology. New York: Basic Books.
• Semerci, Ç., Semerci, N., Eliüşük, A. G., ve Kartal, S. E. (2012). Öğretmenlik mesleğinin gündemine ilişkin öğretmen görüşleri-Bartın ili örneği. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 22-40.
• Senemoğlu, N. (2009). Gelişim öğrenme ve öğretim – Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.