Örgüt Kültürünün Örgüt Yapısına Etkisi: Çanakkale’deki Küresel Otomotiv Markalarının Yerel Bayileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 68 - 90, 17.07.2022

Ali Şahin Örnek , Tuba Yıldızdoğdu Dal Güngör Buse Kış

Öz

Örgüt kültürü, bir işletmede; çalışanların birbirleriyle, tedarikçileriyle, müşterileriyle ve diğer insanlarla etkileşimini kontrol eden ortak norm ve değerlerden oluşmaktadır. Bir örgütte kültürün temellerini: Örgüt yapısı, etik kodları, müşterileri, çalışanları ve onlara verilen değer (haklar) oluşturur. Örgütsel yapının örgüte ait hedeflerle ve örgütün kültürüyle uyu içinde olması ve bu sayede değişen ve gelişen koşullara ayak uydurabilmesi beklenir. Ayrıca örgüt yapısı biçimsel iletişim sistemini belirlediğinden kültürün önemli bir kaynağı haline gelmektedir. Örgüt yapısı, bir işletmenin iskeletidir. Örgüt kültürü gibi, örgüt yapısı da bir organizasyon içindeki davranışı şekillendirir ve kontrol eder. Bu araştırmanın amacı, örgüt kültürünün örgüt yapıları üzerindeki etkisini incelemek ve arasındaki ilişkileri belirlemektir. Çalışmanın örneklem kümesini Çanakkale Merkez’de yer alan küresel otomotiv firmalarının servis çalışanları oluşturmaktadır. Otomotiv Sektörü’ne yönelik gerçekleştirilen çalışmada, ağırlıklı olarak satış ve teknik destek elemanlarının çalıştıkları işletmelerdeki kültür-yapı algıları ortaya konulmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre örgüt kültürünün alt boyutları olan misyon ve uyum ile mekanik örgüt yapısı arasında anlamlı ilişkilerin varlığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgüt kültürü, örgüt yapısı, mekanik örgüt, organik örgüt, misyon, uyum

Teşekkür

Araştırmanın örneklem kümesini oluşturan otomotiv sektörü temsilcisi firmaların yönetici ve çalışanlarına teşekkürü borç biliriz.

The Effect of Organizational Culture on Organizational Structure: A Research on Local Distributor of Global Automotive Brands in Çanakkale

Öz

Organizational culture in a business consists of common norms and values that control the interaction of employees with each other, their suppliers, customers and other people. The foundations of culture in an organization are the organizational structure, the code of ethics, customers, employees and the value and rights given to them. It is expected that the organizational structure will be in harmony with the goals and culture of the organization, and thus be able to keep up with the changing and developing conditions. In addition, since the organizational structure determines the formal communication system, it becomes an important source of culture. Organizational structure is the backbone of a business. Similarly, organizational culture and structure shape and control behavior within an organization. The main purpose of this research is to examine the effects of organizational culture on organizational structures and to determine the relationships between them. The sample set of the study consists of service employees of global automotive companies located in the city center of Çanakkale. In the study performed for the Automotive Sector, the culture-structure perceptions of the businesses were revealed, where predominantly sales and technical support personnel work. According to the results revealed in the research, there are significant relationships between mission and adaptability, which are the sub-dimensions of organizational culture, and mechanical organizational structure.

Anahtar Kelimeler

Organizational culture, organizational structure, mechanistic organization, organic organizational structure, mission, adaptability

Kaynakça

• Abdullah, Nor Hazana; Shamsuddin, Alina; Eta, Wahab; Aziati, Nor A. H. (2014). "The Relationship Between Organizational Culture And Product Innovativeness" Procedia-Social And Behavioral Sciences, 129, 140-147.
• Adler, Nancy J.; Mariann Jelinek (1986). "Is “Organization Culture” Culture Bound?" Human Resource Management 25(1), 73-90.
• Ahmady, Gholam Ali; Mehrpour, Maryam; Nikooravesh, Aghedas (2016). Organizational Structure. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 230, 455-462.
• Akbolat, Mahmut (2009). Türk Sağlık Sektöründe Mıles ve Snow’un Stratejik Tipolojisi: Hastaneler Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 127-146.
• Akyüz, Nuray Çakırlı ve Çetin, Canan (2009). “Yalın Organizasyon İlkeleri ve Uygulamaları Üzerinde Bir Araştırma.” Öneri Dergisi 8(32), 1-14.
• Altunay, Özlem (2006). Örgüt Yapısındaki Değişimlerin Örgüt Kültürü Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Alvesson, Mats (1990). "On The Popularity Of Organizational Culture." Acta Sociologica 33(1), 31-49.
• Alvesson, Mats (2002). Understanding Organizational Culture, SAGE, London.
• Alshaheen, Abdullah G. (2020). Influence Of National Culture On Organisational Culture, Organisational Structure And Customer Satisfaction: A Case Of Kuwait Banking Sector (Doctoral Dissertation, University Of Brighton).
• Anwer, Ethisham (2018). The Value of Values: The Role of Personal Values, Organizational Values and Values-Congruency in Business Purchase Decisions
• Aydıntan, Belgin; Göksel, Aykut (2012). "Cameron-Freeman-Quınn Örgüt Kültürü Tipolojileri Ekseninde Örgüt Kültürü Farklılaşma Dinamikleri", Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 5(2), 53-62.
• Aydoğdu, Ali (2013). Örgüt Yapısının, İnovasyon ve Örgüt Kültürüne Etkisi ve Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Büte, Mustafa (2018). "Örgüt Kültürü" İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi İşletme Lisans Programı, İstanbul.
• Cameron, Kim S.; Quinn, Robert E. (2004). Diagnosing and Changing Organizational Culture: Based on the Competing Values Framework, John Wiley, San Francisco.
• Caraballo, F. E. (2016). Organizational Culture Comparisons Of China And The United States Using The Denison Organizational Culture Model (Order No. 10038710). Available From Proquest Dissertations & Theses Global.
• Colquitt, Jason A.; LePine, Jeffery A.; Wesson, Michael J. (2019). Organizational Behavior: Improving Performance and Commitment in the Workplace, McGraw-Hill Education, New York.
• Coşkun, Recai, Altunışık, Remzi ve Yıldırım, Engin. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya Yayıncılık, Sakarya.
• Daft, Richard L. (2015). Örgüt Kuramları ve Tasarımını Anlamak - Organization Theory And Design, Cengage Learning, (Çeviri Ed: Ömür N. Timurcanday Özmen), Nobel Akademik Yayınları, Ankara.
• Davutoğlu, Naci Atalay; Birol Akgül; Erşan Yıldız (2016). "İşletmelerde Yeni Bir Yönetim Felsefesi Oluşturmada Z Teorisi ve 7’s Kuramının Bütüncül Bir Yaklaşımla Sentezlenmesi." Congress Book.
• De Vries, Manfred F. R. Kets; Danny Miller (1986). "Personality, Culture, And Organization." Academy Of Management Review 11(2), 266-279.
• Denison, Daniel. R.; Mishra, Aneil K. (1995). Toward a Theory of Organizational Culture and Effectiveness. Organization Science, 6 (2), 204-233.
• Daniel, R. Denison; Jay, Janovics; Jowna, Young; Hae, Jae Cho (2006). "Diagnosing Organizational Cultures: Validating A Model And Method." Documento De Trabajo. Denison Consulting Group 1-39.
• Deal, Terrence. E.; Kennedy, Allan A. (1983). Culture: A new look through old lenses. The journal of applied behavioral science, 19(4), 498-505.
• Frank, Kenneth A.; Fahrbach, Kyle (1999). Organization Culture As A Complex System: Balance And İnformation İn Models Of İnfluence And Selection. Organization Science, 10(3), 253-277.
• Franklin, Aimee L.; Javier F. Pagan (2006). "Organization Culture As An Explanation For Employee Discipline Practices." Review Of Public Personnel Administration 26(1), 52-73.
• Gimenez-Espin, Juan Antonio, Daniel Jiménez-Jiménez, And Micaela Martínez-Costa (2013), "Organizational Culture For Total Quality Management." Total Quality Management & Business Excellence 24(5-6), 678-692.
• Güçlü, Nezahat (2003). Örgüt Kültürü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 61-85.
• Gün, Gül (2017). Wallach’ın Oluşturduğu Örgüt Kültürü Tiplerinin Kariyer Yönetim Uygulamalarına Etkisi: Turizm Sektöründe Araştırma Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25), 349-389. https://slidemodel.com/denison-organizational-culture-survey-for-organizational-effectiveness/ Erişim Tarihi: 15.06.2022.
• Hofstede, Geert, Neuijen, Bram, Ohayv, D. Daval, & Sanders, Geert. (1990). Measuring Organizational Cultures: A Qualitative And Quantitative Study Across Twenty Cases. Administrative Science Quarterly, 286-316.
• Janićijević, Nebojša (2013). "The Mutual Impact Of Organizational Culture And Structure." Economic Annals 58(198), 35-60.
• Kızıloğlu, Mehmet ve Sabahat Bayrak Kök. "Denison örgüt kültürü modeli üzerine bir araştırma." (2017).
• Kızıloğlu, Mehmet; Bayrak Kök, Sabahat (2020). Denison Örgüt Kültürü Modeli Bağlamında Örgüt Kültürü ve Örgütsel Güç İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Istanbul Business Research, 49(1), 60-85.
• Kokina, Irena; Inta Ostrovska (2013). "The Analysis Of Organizational Culture With The Denison Model", European Scientific Institute, 362.
• Leblebici, Doğan Nadi; Alpay Karasoy (2009). "Örgüt Kültürünün Algılanan Hizmet Kalitesine Etkisi: Kamu ve Özel Öğrenci Yurtlarında Karşılaştırmalı Bir Araştırma." Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 27(1), 279-304.
• Lubıs, Fitri Rahmadani; Hanum, Farida (2020). Organizational Culture. In: 2nd Yogyakarta International Conference On Educational Management/Administration And Pedagogy (Yıcemap 2019), Atlantis Press, 88-91.
• Lukinaitė, Egle; Sondaitė, Jolanta. (2017). Mindset Of Employees Working İn A Matrix Organizational Structure. Business: Theory And Practice, 18, 144-151.
• Lunenburg, Fred C. (2012). "Organizational Structure: Mintzberg’s Framework." International Journal Of Scholarly, Academic Intellectual Diversity, 14(1), 1-8.
• Martin, Joanne (2002). Organizational Culture: Mapping the Terrain, SAGE, London.
• Mintzberg, Henry (1979). Örgütler ve Yapıları – The Structuring of Organizatio, (Çeviri Ed: Ahmet Aypay), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Miles, Raymond. E.; Snow, C. Charles.; Meyer, Alan. D.; Coleman Jr, Henry. J. (1978). Organizational strategy, structure, and process. Academy of management review, 3(3), 546-562.
• Namaz, Ali. (2010). İşletmelerde Örgütsel Yapının Yeni Ürün Geliştirme Sürecine Etkisi Ve Kütahya Porselen A. Ş’de Uygulama, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Ouchi, William. G.; Wilkins, Alan. L. (1985). Organizational culture. Annual review of sociology, 11(1), 457-483.
• Özaktürk, Betül. (2019). Örgüt Kültürü ve Örgüt Yapısı İlişkisi: Türkiye’deki Uluslararası İşletmeler Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Öztürk, Umut Can (2016). Örgüt Kültürü Algısında Cinsiyet Faktörünün Etkisi ve Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 6 (12), 62-86.
• Koçel, Tamer (2020). İşletme Yöneticiliği, Beta, İstanbul.
• Kono, Toyohiro (1990). Corporate Culture And Long-Range Planning. Long Range Planning, 23(4), 9-19.
• Schabracq, Marc J. (2007). Changing Organizational Culture : The Change Agent’s Guidebook, John Wiley, West Sussex.
• Schein, Edgard H. (2004). Organizational Culture and Leadership, Jossey-Bass, San Francisco.
• Sevik, Gizem (2019). Örgüt Kültürü, Örgüt Yapısı ve Bilgi Yönetim Süreçleri Arasındaki İlişkiler: İlaç Sektöründe Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Semerciöz, Fatih. (2000). İşletmeler Arası İlişkilerde Şebeke Organizasyon Yapıları ve Endüstriyel Bölgelerdeki Şebeke Organizasyon Yapısında Ortaya Çıkan Güven İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Slater, Stanley F.; Eric M. Olson; Carol Finnegan (2011). "Business Strategy, Marketing Organization Culture, And Performance." Marketing Letters 22(3), 227-242.
• Singh, Kavita (2007). "Predicting Organizational Commitment Through Organization Culture: A Study Of Automobile Industry in India." Journal Of Business Economics And Management, 8(1), 29-37.
• Thasnapark, Uachit (2017). "Other Dimensions Of Organization Aspects That Cause Organization In Effectiveness." The Determinants Of Career Growth: The Case Study Of Spa Businesses, 95.
• Üstün, Ferda; Kemal Can Kılıç (2016). "Örgüt Kültürünün Örgütsel Güven ve Özdenetim Üzerine Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma." Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(30), 19.
• Yahyagil, Mehmet Y. (2004). "Denison Örgüt Kültürü Ölçme Aracının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması: Ampirik Bir Uygulama", İÜ İşletme İktisadı Enstitüsü, Yönetim Dergisi, 47, 53-76.
• Yıldız, Nedim (2018). Örgüt Kültürü ile Örgüt Yapısı Arasındaki İlişki: Muğla’daki Hastaneler Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Yiyit, Tuba (2017). "Örgüt Kültürü Modelleri: Modellerin Belirlenmesinde Kullanılan Boyutlar Açısından Bir İnceleme." International Journal Of Academic Value Studies, 3(9), 153-163.
• Wagner, C.; Mannion, R.; Hammer, A.; Groene, O.; Arah, O. A.; Dersarkissian, M.; Suñol, R. (2014) "The Associations Between Organizational Culture, Organizational Structure and Quality Management İn European Hospitals." International Journal for Quality in Health Care, DUQuE Project Consortium, 1, 74-80.
• Wahyuningsih, Sri Handari; Sudiro, Achmad; Troena, Eka Afnan; Irawanto, Dodi W. (2019) Analysis of organizational culture with denison’s model approach for international business competitiveness, Problems and Perspectives in Management, 17(1), 140-151.
• Wallach, E. J. (1983). Organizations: The cultural match. Training and development journal, 37(2), 29-36.
• Wısam, Mohammed Khaleel (2021). The Impact of Organizational Culture and Organizational Loyalty on Empowering Workers in The Health Sectors in Anbar Governorate, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Zheng, W.; Yang, B.; Mclean, G. N. (2010). Linking Organizational Culture, Structure, Strategy, and Organizational Effectiveness: Mediating Role of Knowledge Management. Journal of Business Research, 63(7), 763-771.