KIRSAL VE KENTSEL ALANLARDAKİ TERİTORYAL SABİTLİK ÖRNEĞİ OLARAK BUCAKLAR

Yıl 2016, Sayı: 25, 31 - 60, 31.12.2016

Hülya Özçağlar Eroğlu

Öz

Türkiye’nin yönetsel yapısı içinde yerel yönetimlerle merkezi yönetim arasında uzun yıllar köprü görevi gören ve önemli işler üstlenen bucaklar, kırsal ve kentsel yerleşmelerdeki teritoryal sabitliğin tipik bir örneğidir. Bucakların yönetim sahası içerisine giren toprak sahalarının idaresi ile üretimin toplumsal sistemler arasındaki ilişkisi diğer bir ifadeyle hukuk ve yönetimin, üretimin toplumsal yönüyle olan ilişkisi aşamasında teritoryal sabitlik kavramından söz etmek mümkündür. Mülkiyetin değişen formları çerçevesinde üretim ve yönetim arasındaki grupların nasıl/ne şekilde ele alınıp inceleneceği teritoryal sabitlik ve mülkileşme sürecini anlamak açısından oldukça önemlidir. Tapu senediyle vergi arasındaki ilişki mülkiyet ideolojisine göre daha kritik bir önem taşımaktadır. Bu ilişkiyi kırsal ve kentsel yerleşmelerde yönetsel düzeyde düzenleyen birimlerden biri de bucaklardır. Örgütlenme biçimi olarak tam teşkilatlı ve teşkilatsız (basit bucak) olarak ikiye ayrılan bucaklar; teritoryal sabitliğin toprak/mekân/alan yönetimindeki iz düşümü olan tapu, vergi, nüfus, sağlık, tarım, güvenlik gibi işleri yerine getirmiş ve toplum kalkınması yönünden de önemli işlevler görmüşlerdir.

Anahtar Kelimeler

Teritoryal sabitlik, yönetsel bölünüş, bucak, kırsal alan, kentsel alan.

Kaynakça

• Akdağ, Mustafa, “Osmanlı Müesseseleri Hakkında Notlar”, A.Ü. DTCF Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1-2, 1955, s. 27-51.
• Berthelemy, Henri, Hukuku İdare, (Çev. M.Atıf), Hamit Matbaası, İstanbul, 1931.
• Çiner, Can Umut- Oral Karakaya, “Merkez-Yerel İlişkileri ve Mülki İdarenin Dönüşümü”, A.Ü. SBF Dergisi, Cilt: 68, Sayı: 2, 2013, s. 63-93.
• Eldem, M. Necat, Bucak İdaresi Üzerinde Bir Araştırma, İçişleri Bakanlığı (iç-düzen), Ankara, 1969.
• Faroqhi, Suraiya, Osmanlı Şehirleri ve Kırsal Hayatı, (Çev. Emine Sonnur Özcan), Doğu-Batı Yayınları, Ankara, 2006.
• Geray, Cevat, “İşlendirme Açısından Kırsal Gelişme Yöneltilerimiz”, AÜSBF Dergisi, Cilt: 54, Sayı: 2, 1999, s. 61-75.
• Geray, Cevat, Planlı Dönemde Köye Yönelik Çalışmalar, Sevinç Matbaası, Ankara, 1974.
• Göreli, İsmail Hakkı, İl İdaresi, AÜSBF Yayınları, Ankara, 1952.
• Göyünç, Nejat, XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul, 1969.
• Güler, Birgül A., Türkiye’de Yönetim: Yapı, İmge, Ankara, 2009.
• Hanson, A. H., “Nahiye Müdürü”, Mahalli İdareler Hakkında Etüdler, İbrahim Yasa vd., TODAİE yayını, Ankara, 1955, s. 67-72.
• http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul , (2012 Şehir, belde ve köy nüfusları), (11.12.2012).
• http://www.hgk.msb.gov.tr/CografiUrunKatalogu/tematik/resimler/turkiyesiyasi03.jpg, (26.11.2013).
• http://www.resmigazete.gov.tr/mukerrer/20140911M1-1.htm (12.09.2014) İç Düzen Genel Rapor, İl Genel Yönetimi Cilt 1, Gürsoy Matbaacılık, Ankara, 1972.
• İkinci İdareciler Kongresi, 16 Kasım 1964-30 Kasım 1964, İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1966.
• Karasu, Koray, “İdarenin Mülkle Bağının Kurulması: Mülkileşme”, 1864 Vilayet Nizamnamesi, (Ed. Erkan, Tural- Selim Çapar). TODAİE, Ankara, 2015, s. 345 – 368.
• Karasu, Koray, “İngiltere’de Kamu Yönetimi”, Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri, (Ed. Koray Karasu), İmge, Ankara, 2013, s.145-292.
• Keskin, E. Nuray, Türkiye’de Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenmesi, Tan Kitabevi, Ankara, 2009.
• Kırsal ve Kentsel Alanlardaki Teritoryal Sabitlik Örneği Olarak Bucaklar
• Kurt, Hacı, Türkiye'de Kent-Köy Çelişkisi, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2003.
• L.,Wirth, “Urbanism as a Way of Life”, American Journal of Sociology, Vol. 44, 1938, s. 1-24. Midhay Sertoğlu, Osmanlı Tarih Lugatı, Enderun Yayınevi, İstanbul 1986.
• Mundy, Martha-Smith, R. Saumarez, Modern Devlete Giden Yolda Mülk Siyaseti: Osmanlı Suriyesi'nde Hukuk Yönetim ve Üretim, (Çev. S. Kızıltoprak), Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 2013.
• Ortaylı, İlber, Tanzimattan Sonra Mahalli İdareler (1840-1878), Sevinç Matbaası, Ankara, 1974.
• Osmanlı İstatistik Yıllığı 1897, DİE, Ankara 1997.
• Östen, Necmi, “İdare Hukuku Bakımından Türkiye’de Komün”, A.Ü.H.F. Dergisi, Cilt: I, No: 2, 1944, s. 232-253.
• Özçağlar, Ali, Coğrafyaya Giriş, Ümit Matbaacılık, Ankara, 2011.
• Özçağlar, Ali, İdari Coğrafya, Ümit Matbaacılık, Ankara, 2011.
• Özçağlar, Hülya “Tarihsel Süreçte Bucakların Yönetsel Bölünüş İçindeki Yeri ve Önemi, A.Ü.D.T.C.F.TÜCAUM VIII Coğrafya Sempozyumu, Ankara, 2014, s. 285-296.
• Özçağlar, Hülya-Eroğlu, Eren, “Büyükşehir Belediyelerinde Güvenlik Sorunu”, KAYSEM10, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2016, s. 914-934.
• Reyhan, Cenk, “Yerel Yönetim Metinleri: İdare-i Nevahi Nizamnamesi”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 2, Nisan 2002, s. 107-111.
• Ruşen Keleş, Kentbilim Terimleri Sözlüğü, İmge, Ankara, 1998, s.146.
• TBMM Zabıt Ceridesi (Tutanak Dergisi) TBMM ZC, Devre I, Cilt 12, İçtima 2, 22.9.1337, İdarei Kura ve Nevahi Kanunu Layihası ve Dahiliye Encümeni Mazbatası, s. 1.
• Tönük, Vecihi, Türkiye’de İdare Teşkilatı, Ankara, 1945.
• Yinanç, Refet, Elibüyük, Mesut, Maraş Tahrir Defteri (1563), Ankara Üniversitesi OTAM Yay. No:1, Ankara, 1988.