MÜŞTEREK DOĞU TÜRKÇESİ İMLASIYLA YAZILMIŞ ARAP HARFLİ METİNLERİN ÇAĞDAŞ LEHÇELERE UYARLANARAK OKUNMASI MESELESİ VE KIRGIZ AKIN MALDIBAY BORZU UULU’NUN “KISSA-İ SEMETEY BU TURUR” ÖRNEĞİ
Öz
Bu çalışma, günümüz Kırgızistan’ının Talas eyaleti Ken Aral bölgesinde yaşamış olan Maldıbay Borzu
Uulu adlı Manasçı tarafından söylenen Manas Destanı’nın Semetey bölümünün “Kıssa-i Semetey Bu
Turur” başlıklı nüshasının incelenmesini içerir. Kopya, Kırgızistan Bilimler Akademisi Kütüphanesi’nin
El Yazmaları Nadir Eserler Bölümünde saklanmaktadır. Yazmada Semetey Kıssası’nın iki adet nüshası yer
almaktadır. Nüshalar arasında çok az da olsa farklılıklar görülebilmektedir. Birinci nüshanın sonundaki
düşürülmüş olan tarihten hareketle bu nüshanın Manas Destanı’nın bir bölümünü oluşturan Semetey
destanının en eski nüshası olması muhtemeldir.
Makalede bu olasılık da göz önünde bulundurularak metnin dil özellikleri incelenmiş ve
değerlendirmeler yapılmıştır. Metin, bazı ses değişimlerinin ve uyumlarının özellikle de Kırgızcada
önsesteki y->c- değişmelerinin izlenebilmesi bakımından açık örnekler içermektedir.
Anahtar Kelimeler
Müşterek Doğu Türkçesi Manas Semetey Kırgızca Maldıbay Borzu Uulu
Kaynakça
- Aysarakunova, C., Manas (Dünyölük Madaniyattın Uluu Murası), Şam Basması, Bişkek 2003, 468 s.
- Cinhua, Hu, “Manas’tın Bir Parça Erte Zamankı Kol Cazması”, Til Cana Kotormo, 1986, S II, s. 42-43.
- Cusupov, Keneş, Kırgızdar: Sancıra, Tarıx, Muras, Salt, C I, 1993, 624 s.
- Cusupov, Keneş, Kırgızdar: Sancıra, Tarıx, Muras, Salt, C II, 1993, 576 s.
- Gülensoy, Tuncer, “Manas Destanı”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 27, 2003, s. 557-558.
- Koyçuyev, T. K., Ç. Aytmatov, A. A. Akmataliyev, vd., Manas: Kırgız Elinin Baatırdık Eposu, C I, 1995, 568 s.
- Koyçuyev, T. K., Ç. Aytmatov, A. A. Akmataliyev, vd., Manas: Kırgız Elinin Baatırdık Eposu, C II. 1995, 800 s.
- Maldıbay Burzu Uulu (Balası), Kıssa-i Semetey Bu Turur, Kırgızistan Bilimler Akademisi Kütüphanesi El Yazmaları Nadir Eserler Bölümü. (Numarasız) Redaksiyon, “Semetey Baatır Cönündö Bayan”, Ala Too, 1988, S IV, s. 17-25.
- Yudahin, K. K., Kırgızca Sözlük, çev. Abdullah Battal Taymas, TDK Yay., C I-II, Ankara 1998.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Mayıs 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 2 Sayı: 1 |
