Alpu BCDF Sektörü (Eskişehir) Kömür Sahasının Mevcut Çevresel Özelliklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi
Öz
Madencilik öncesindeki çevresel faktörler belirlenirken, sediman ve su verilerinin jeokimyasal sonuçlarının değerlendirilmesi önemli bir rol oynamaktadır. Alpu kömür sahası BCDF sektörleri içerisindeki alanda toprak, dere sedimanları, su ve çevresel parametrelerinin mevcut durumunu incelemek amacıyla bu çalışma gerçekleştirilmiştir. Toprak ve dere sedimanlarında ağır metal birikiminin hangi bölgelerde etkili olduğu ve olası kirliliğe neden olan antropojenik ve jeolojik faktörler araştırılmıştır. Çalışma alanından alınan toprak/dere sedimanı örneklerinin jeokimyasal analiz sonuçları değerlendirilmiş ve su örneklerinin ise kalite parametreleri belirlenmiştir. Sedimanlarının metal konsantrasyonları Zenginleşme Faktörü, Jeobirikim İndeksi ve Kirlilik Yükü İndeksi değerleri dikkate alındığında As, Cd, Cr, Co, Ni, Cu, Mn ve V metalleri için yer yer mevcut olan anomaliler gerek sahanın içinde bulunduğu yüzey litolojisinden kaynaklı gerekse drenaj alanlarında bulunan litolojiden beslenimin etkisi olduğu düşünülmektedir. Pb ve Zn için ise jeolojik etkinin yanısıra antropojenik etkiden bahsetmek mümkündür. Ağır metallerin birlikte zenginleşme eğilimi ve çökeldiği materyaller arasındaki ilişkiyi anlamak için Pearson korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Zn-Pb-Co ve Ni-Co bir arada zenginleşmesi, kayaçların jeokimyasında sıkça görülen bir durumu yansıtmaktadır ve çalışma alanında bu metallerin kirliliklerinde litolojik etkinin göz ardı edilmemesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Yüzey ve yer altı suları ağır metal içeriği bakımından I. ve II. sınıf, NO2- bakımından ise yüzey suları IV. sınıf, yeraltı suları I. sınıf olarak değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
Bu araştırma MTA Genel Müdürlüğü, 2020-38-14-01-2 ve 2021-38-14-01-1 özel kodlu “Potansiyel Maden Alanlarının Mevcut Ortam Özelliklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi” projesi kapsamında 2020-2021 yıllarında yapılan saha çalışmaları kapsamında gerçekleştirilmiştir.
Proje Numarası
2020-38-14-01-2 ve 2021-38-14-01-1
Teşekkür
Bu araştırma MTA Genel Müdürlüğü, 2020-38-14-01-2 ve 2021-38-14-01-1 özel kodlu “Potansiyel Maden Alanlarının Mevcut Ortam Özelliklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi” projesi kapsamında 2020-2021 yıllarında yapılan saha çalışmaları kapsamında gerçekleştirilmiştir.
Kaynakça
- Akın, Ç. 2017. Yığınsal (Agglomerative) Kümeleme, http:// cagriemreakin.com/veri-bilimi/agglomerative- clustering-4.html, Eylül 2019.
- Akıska, S., Ünlü, T., Kırat, E., Kızılkanat, C., Mutlu, H. 2018. Güneş Ofiyolitine (Divriği, Sivas) Ait Serpantinleşmiş Peridotitlerin Jeodinamik Evrimi, 71. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitapçığı, 729-730.
- Bakış, R., Altan, M., Gümüşlüoğlu, E., Tuncan, A., Ayday, C., Önsoy, H., Olgun, K. 2008. “Porsuk Havzasın Su Potansiyelinin Hidroelektrik Enerji Üretimi Yönünden İncelenmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 21, 125-162.
- Çiftçi, Y. 2002. Sivas - Kızıldağ Ofiyolitlerinin (Orta Anadolu) Eser Element, Ni, PGE ve Au Jeokimyası, Türkiye Jeoloji Bülteni Cilt 45, Sayı 1.
- Demirbugan, A. 2019. Changes in ecosystem service benefit in Soma lignite region of Turkey, Resources Policy, Volume 64.
- Duffus, J.H., Howard G.J.W. 1996. Fundamental Toxicology For Chemists, Cambridge, UK : Royal Society of Chemistry Information Services.
- Kahvecioğlu, Ö., Kartal, G., Güven, A., Timur, S. 2003. Metallerin Çevresel Etkileri-I (Environmental Effect of metals-I). Metalurji, 136. Sayı: 47-53.
- Koralay, T., Çobanoğlu, İ., Demir, M. 2015. Ofiyolitler İçerisindeki Gabro Dayklarının Balast Malzemesi Olarak Kullanılabilirliği: İnceler (Bozkurt- Denizli) Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17, 32.
- Liang, Y. H., Halliday, A. N., Siebert, C., Fitton, J. G., Burton, K. W., Wang, K. L., Harvey, J. 2017. Molybdenum isotope fractionation in the mantle. Geochimica et Cosmochimica Acta, 199, 91-111. Machender G, Dhakate R, Prasanna L, Govil P.K.2010. Assessment Of Heavy Metal Contamination In SoilsAround Balanagar Industrial Area, Hyderabad, India. Environ Earth.
- Mason, B., Moore, C. 1982. Principles of Geochemistry, Wiley&Sons, New York.
- Paulick, H., Bach, W., Godardc, M., De Hoogd, J.C.M., Suhre, G., Harve, J. 2006. Geochemistry Of Abyssal Peridotites (Mid-Atlantic Ridge, 15°20′N, ODP Leg 209): Implications For Fluid/Rock İnteraction İn Slow Spreading Environments, Chemical Geology 234,179-210.
- Şengüler, İ. 2013. Eskişehir-Alpu Kömür Havzasının Jeolojisi ve Stratigrafisi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni, 16, 95-97, Ankara.
- Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. 31 Aralık 2004. Resmi Gazete (Sayı: 25687), https://www.mevzuat.gov. tr/mevzuat?MevzuatNo=7221&MevzuatTur= 7&MevzuatTertip=5.
- T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı CORİNE 2018 Projesi, https://corine.tarimorman.gov.tr, Eylül 2019.
- Turekian, K.K., Wedepohl, K.H. 1961. Distribution of the elements in some major units of the eart’s crust. Geology Society America Bulletin, 72, 175-192.
- Ünal, İ.H. 2015. Ayhan Formasyonu Kubaca Üyesi Gölsel Çökellerde Radyoaktif Element İçeren Birimlerin Mineralojik, Petrografik ve Jeokimyasal İncelenmesi, Dadağ Köyü Güneyi, Kb Nevşehir, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Wedepohl, K.H. 1969. Handbook of Geochemistry. Springer- Verlag, Berlin-Heidelberg-New York. 578.
- Wedepohl, K.H. 1995. The composition of the continental crust, Geochimica et Cosmochimica Acta, 59, 1,217-1,239.
- Yıldız, N. 2004. Toprak ve bitki ekosistemindeki ağır metaller, ZT-531, Yüksek Lisans Ders Notları, Erzurum.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Jeoloji (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 2020-38-14-01-2 ve 2021-38-14-01-1 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 4 Sayı: 4 |
