Öz
İnsanoğlu madenlerin keşfedilmesi ile birlikte madenleri incelemiş ve yararlanmayı deneyerek değişik aletler yapmıştır. Tarihin geçmiş dönemlerinde özellikle yerleşik düzene geçen insanın yararlandığı madenlerden biri de lületaşı tipi sepiyolit kısaca lületaşı olmuştur. Lületaşı tipi sepiyolit, arkeolojiye konu olmuş ve arkeolojik kazılarda da tespit edilmiş olan Türkiye’nin tarihi madenlerinin başında gelmektedir. Türkiye’de, lületaşı tipi sepiyolitin ekonomik olarak işletilebildiği oluşumlarının/rezervlerinin tamamı Eskişehir ili sınırları içinde bulunmaktadır. Eskişehir dışında az sayıda bölgede rastlanılan oluşumları ise henüz ekonomik olarak işletilememektedir. Lületaşı tipi sepiyolitin, maden ocağından üretildiği şekliyle ham olarak ihracatının 1972 yılında yasaklanması, Eskişehir’de bu madene yönelik önemli bir iş kolu ve sanat dalı oluşmasını sağlanmıştır. Bu çalışmada, Eskişehir ili açısından önemli ve tarihi bir maden olan lületaşı tipi sepiyolitin genel bir değerlendirmesinin yapılması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Algan, E., 2015. Eskişehir’de Lületaşı. Sanat ve Tasarım Dergisi, 5(8), 1-31. https://doi.org/10.20488/www-std-anadolu-edu-tr.220235
- Arkeonews, 2024. Anadolu’da Bulunmuş En Eski Lületaşı Eser; Çavlum Mühürü. https://arkeonews.com/anadoluda-bulunmus-en-eski-luletasi-eser-cavlum-muhuru/)
- Bilgen, A.N., 2006. Çavlum Orta Tunç Çağı Nekropolü’nde Ele Geçen Lületaşı Mühür. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S.16, 17-21. https://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423879353.pdf
- Brauner, K., Preisinger, A., 1956. Strucktur and Entstehung des Sepioliths. Tschermarks, Miner. Petrog. Mitt., 6, 120-140.
- Eskişehir Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2024a. Lületaşı. https://eskisehir.ktb.gov.tr/TR-149939/luletasi.html
- Eskişehir Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2024b. Çavlum Höyük Kazıları. https://eskisehir.ktb.gov.tr/TR-156590/cavlum-hoyuk-kazilari.html
- Eskişehir Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2024c. Lületaşı. https://eskisehir.ktb.gov.tr/Eklenti/35594,luletasitr2014.pdf?0
- Güngör, N., Demir, B.G., Özdoğan, A.K., 2023. The Role and Importance of Meerschaum-Type Sepiolite in The Promotion of Türkiye. Eskişehir Technical University Journal of Science and Technology A-Applied Sciences and Engineering. Kasım 2023; 24(-):51-62, doi:10.18038/estubtda.1370092
- Nargy, B., Bradley, W.F., 1955. The Structural Scheme of Sepiolite. American Mineralogist, 40, 885-892.
- Halkbank Kültür ve Yaşam, 2024. 8 Madde ile Eskişehir’in Beyaz Altını Lületaşı. https://kulturveyasam.com/8-madde-ile-eskisehirin-beyaz-altini-luletasi/
- Köşker, H. ve Karacaoğlu, S., 2019. Turizm Bağlamında Geleneksel Türk El Sanatı Lületaşı İşlemeciliğinin Değerlendirilmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, yıl:9, cilt:9, sayı:18, 991-1013. http://busbed.bingol.edu.tr/tr/download/article-file/835637
- Odunpazarı Belediyesi, 2024. Ulusal Odunpazarı Lületaşı Festivali. https://odunpazari.bel.tr/projeler/kultur-sanat-ve-turizm-projeleri/ulusal-odunpazari-luletasi-festivali
- Maden Kanunu, 1985. Mevzuat Bilgi Sistemi. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3213&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
- Resmî Gazete, 1972. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14099.pdf
- Resmî Gazete, 1989. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20296.pdf
- Resmî Gazete, 1999. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23576.pdf
- Türkiye Kültür Portalı, 2024b. Lületaşı Müzesi-Eskişehir. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/eskisehir/gezilecekyer/luletasi-muzesi
- İhracı Kayda Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: İhracat 2006/7), 2006. Mevzuat Bilgi Sistemi, https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=10371&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5
- Taşkın, E., Şener, H. Y., & Bilgiç, B. (2020). Eskişehir Destinasyon Markasının Geliştirilmesinde Lületaşı. İşletme Bilimi Dergisi, 8(3), 451-475. https://doi.org/10.22139/jobs.732594
- Tunçdilek, N., 1955. Lületaşı. Türk Coğrafya Dergisi (13-14), 91-106, https://doi.org/10.17211/tcd.43599
- Türkiye Kültür Portalı, 2024a. Lületaşı-Eskişehir, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/eskisehir/kulturatlasi/luletasi-slemeclg
- Türk Patent Enstitüsü, 1999. Coğrafi İşaret Tescil Belgesi. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/26.pdf
- Yalçın, Ü., 2016. Anadolu Madencilik Tarihine Toplu Bir Bakış. MT Bilimsel (9), 3-13, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/366505
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Maden Mühendisliği (Diğer) |
| Bölüm | Derleme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 15 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 27 |
Kaynak Göster
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors transfer copyright to the publisher for the accepted submissions.
MT Bİlimsel issues are published two times a year (May, November).