Doğrudan Yabancı Yatırımların Makroekonomik Belirleyicileri Üzerine Bir Çalışma: Latin Amerika – Türkiye Karşılaştırması

Yıl 2017, Cilt: 39 Sayı: 1, 77 - 100, 19.07.2017

Serdar Erdoğan

https://doi.org/10.14780/muiibd.329904

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmada Türkiye ve seçili dört Latin Amerika ülkesine yönelik doğrudan yabancı yatırım

hareketlerinde makroekonomik değişkenlerin etkisi karşılaştırılmalı olarak analiz edilmektedir. 1980-

2012 Yılları arası dönemi kapsayan bu çalışmada doğrudan yabancı yatırımların makroekonomik

belirleyicileri olarak, dışa açıklık, kişi başına gelir, enflasyon ve cari açık değişkenleri yer almıştır.

Bu çalışmada ekonometrik analiz yöntemi olarak çoklu regresyon analizinde En Küçük Kareler Yöntemi

(EKKY) seçilmiş ve doğrusal model kurularak analiz yapılmıştır. Ayrıca serilerin yapısal kırılmalı

durağanlık analizi ve serilerin uzun dönem ilişkilerini incelemek üzere ARDL hata düzeltme modeli ile

analiz tamamlanmıştır. Bu çalışmadaki regresyon analizi sonuçlarına göre, Latin Amerika ülkelerinde

doğrudan yabancı yatırım girişini etkileyen en önemli değişkenin dışa açıklık olduğu tespit edilmiştir.

Türkiye açısından ise en önemli makroekonomik belirleyicilerin kişi başına gelir ve enflasyon olduğu

görülmüştür. Bu bulgular, özellikle makroekonomik büyüklüklerin doğrudan yabancı yatırımlar

üzerinde ne ölçüde etkin olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırım, Regresyon, Makroekonomik Belirleyiciler, ARDL Hata Düzeltme Modeli

Kaynakça

• AL NASSER, O. M., “The Determinants of the U.S. Foreign Direct Investment: Does the Region Matter?”, Global Economic Review. 36(1) 2007, 37-51.
• AMAL M., Thiago Tomio B. ve Raboch H., “Determinants of Foreign Direct Investment in Latin America”. Journal Globalization. Competitiveness and Governability, 4(3), 2010, 116-133.
• ARIK, Ş., A. Akay B. ve Zanbak M. “Doğrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Faktörler: Yükselen Piyasalar Örneği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14(2), 2014, 97-110.
• AYDEMİR, O. ve Genç, E., “Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Belirleyicileri, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kapsamında Bir Analiz, Türkiye Örneği”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 2015, 17-41.
• AYTEKİN KOÇ, G., “Türkiye’de Uluslararası Doğrudan Yatırım Belirleyicilerine Yönelik Bir Model Denemesi”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4(2), 2011, 1-16.
• BERKÖZ, L. ve Şence Türk, Ş., “Yabancı Yatırımların Yer Seçimini Etkileyen Faktörler: Türkiye Örneği”, İTÜ Dergisi. 6(2), 2007, 59-72.
• BREUSCH, Trevor S., “Testing for Autocorrelation in Dynamic Linear Models”. Australian Economic Papers 17, 1978, 334–355.
• BREUSCH, Trevor S. ve Pagan, A. R., “A Simple Test for Heteroskedasticity and Random Coefficient Variation”, Econometrica, 47(5) 1979, 1287–1294.
• BROWN, R. L., J. Durbin ve J. M. Evans, “Techniques for Testing The Constancy of Regression Relationships Overtime”, Journal of The Royal Statistical Society. B(37), 1975, 149-192.
• BUCKLEY, P. J. ve Casson, M. C., The Future of Multinational Enterprise. Londra: Mc Millan Press. 1976, 74.
• DEICHMANN, J., Karidis, S. ve Sayek, S. “Foreign direct investment in Turkey: regional determinants”, Applied Economics, 35(16), 2003, 1767-1778.
• Dickey, D.A and Fuller, W. A., Distributions of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of American Statistical Association. 74(366), 1979, 427-481.
• DUASA, J., “Determinants of Malaysian Trade Balance: An ARDL Bound Testing Approach”, Journal of Economic Cooperation, 28(3), 2007, 21-40.
• DUMLUDAĞ, D. ve Şükrüoğlu, D., “The Impact of Macroeconomic and Institutional Variables on Foreign Direct Investment Flows in Emerging Markets”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 22(2), 2007, 133-166.
• DUNNING, J. H., The Theory of International Production. The International Trade Journal, 3(1), 1988,
• DUNNING, John H., The Determinants of International Production. Oxford Economic Papers, 25, 1973, 308-309.
• EMİR, M., Uysal M. ve Doğru, B., “Ülkenin Risklilik Durumu ile Ülkeye Gelen Doğrudan Yabancı Yatırım Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 27(2), 2013, 79-92.
• ENGLE, R. F. “Autoregressive Conditional Heteroscedasticity with Estimates of the Variance of United Kingdom Inflation”. Econometrica, 50(4), 1982, 987–1007.
• ERDAL, F. ve Tatoğlu, E., “Locational Determinants of Foreign Direct Investment in An Emerging Market Economy: Evidence From Turkey”, Multinational Business Review, 10(1), 2002, 1–7.
• GANI, A., “Governance and Foreign Direct Investment Links: Evidence from Panel Data Estimations”, Applied Economics Letters, 14, 2007, 753-756.
• GODFREY, L. G., “Testing Against General Autoregressive and Moving Average Error Models when the Regressors Include Lagged Dependent Variables”. Econometrica 46, 1978, 1293–1301.
• GRUBAUGH, Stephen G., “Determinants of Inward Foreign Direct Investment: A Dynamic Panel Study”. International Journal of Economics and Finance, 5(12), 2013, 104-109.
• GUJARATI, D. N., Basic Econometrics. 4.b, New York: The McGraw-Hill/Irwin Companies, 2003, 815.
• GÜRİŞ, S., Çağlayan, E., Çakır Zeytinoğlu, F., Saçaklı Saçıldı, İ. ve Sadıç, C. (2016). Sürdürülebilir Turizm: Turizm, Ekonomik Büyüme ve Karbondioksit Emisyonu Arasındaki Bağlantı. Econworld International Conferance on Economics. Barcelona. Şubat: 1-26.
• HYMER, S., “The Efficiency of Multinational Corparations”, The American Economic Review. 60(2), 1970, 448.
• JARQUE, M. C. ve Bera A. K., “Efficient tests for normality, homoscedasticity and serial independence of regression residuals”. Economics Letters, 6(3), 1980, 255–259.
• KAR, M. ve Tatlısöz, F., “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerini Belirleyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 14, 2008, 436-459.
• KINDLEBERGER, C. P., American Business Abroad: Six Lectures on Direct Investment. London: Yale University Press, 1969, 13-16.
• LOVE, J. H. ve Hidalgo, F. L., “Analysing the determinants of US direct investment in Mexico”. Applied Economics. 32(10), 2000, 1259–1267.
• LALL, P., Norman, D. W. ve Featherstone, A. M., “Determinants of U.S. direct investment in the Caribbean”. Applied Economics, 35, 2003, 1485-1496.
• MARQUARDT, D. W. “Generalized Inverses, Ridge Regression, Biased Linear Estimation, and Nonlinear Estimation”. Technometrics, 12(3), 1970, 591–612.
• MONTERO, A. P., “Macroeconomic Deeds, Not Reform Words: The Determinants of Foreign Direct Investment in Latin America”, Latin American Research Review. 43(1), 2008, 55-83.
• MOOSA, I. A.. Foreign Direct Investment: Theory, Evidence and Practise. New York: Palgrave Macmillan, 2002, 27.
• MUCUK, M., Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Teori ve Türkiye Uygulaması, Konya, Çizgi Kitabevi, 2011, 22.
• Perron, P., The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica. 57, 1989, 1361-1401.
• PESARAN, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J., “Bounds testing approaches to the analysis of level relationship.”, Journal of Applied Economics. 16, 2001, 289-326.
• RAMSEY, J. B. “Tests for Specification Errors in Classical Linear Least Squares Regression Analysis”. Journal of the Royal Statistical Society Series B, 31(2), 1969, 350–371.
• ROOT Franklin, International Trade and Investment. 6.b., Cincinati Ohio: South-Western Publishing Co, 1990, s.627.
• SHRESTHA, M. B., ARDL Modelling Approach To Cointegration Test. The Central Bank Of Nepal. University Of Wollongong. New South Wales, 2006, 1- 9.
• SUSAM, N., “Doğrudan Yabancı Yatırımlardaki Gelişmeler ve Bu Yatırımlar İçin Belirleyici Unsurlar: Türkiye Bulguları”, Akademik İncelemeler Dergisi. 3(2), 2008, 43-67.
• TARI, R. ve Bıdırdı, H., “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Temel Belirleyicileri: 1990- 2006 Dönemine İlişkin Ekonometrik Analiz”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 2009, 253-268.
• The World Bank IBRD IDA, Indicators http://databank.worldbank.org /data/reports. aspx?Code=NY.GDP. MKTP.CD&id =af3ce82b&report_name= Popular_ indicators&populartype=series&ispopular=y#, (30.04.2014)
• TREVINO, L. J., John D. Daniels, Harvey Arbelaez ve Kamal P. Upadhyaya, “Market reform and foreign direct investment in Latin America: Evidence from an Error Correction Model”, International Trade Journal, 16(4), 2002, 367- 392.
• TUMAN, J. P. ve Emmert, C. F., “The political economy of U.S. Foreign Direct Investment in Latin America: A Reappraisal”. Latin American Research Review. 39(3), 2004, 9-28.
• ÖZTÜRK, L., “Serbest Bölgelerdeki Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları: Dünyadaki Uygulamalara Teoriler Işığında Bir Bakış”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 7, 2004, 110-128.
• United Nations Conference on Trade and Development, UnctadStat. http:// unctadstat.unctad.org/wds/ TableViewer/tableView.aspx?ReportId=96740, (29.04.2014)
• VERNON R., “International Investment and International Trade in the Product Cycle”, The Quarterly Journal of Economics, 80, 1966, 190-207.
• VERNON, R., “Competition Policy Toward Multinational Corporations”, The American Economic Review, 64(2), 1974, 276-282.
• YAPRAKLI, S., “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Belirleyicileri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 21(2), 2006, 23-48.