Angelic Belief in Jahiliyyah Society in Pre-Quran

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 11, 101 - 122, 30.06.2019

Şuayip Karataş

https://doi.org/10.30523/mutefekkir.584373

Cited By: 3

Öz

Qur’an has built a new belief and thought system by interfering with some of the ideas of the interlocuter/receiving mass in the period it was revealed. According to this, pre-Islamic period Arab society having a characteristic structure and the belief system of the interlocuter mass during the revelation period of the Qur’an is important for a better understanding of the divine message. In this context, the knowledge of the meaning of angel in pre-Islamic Arabic society will contribute to a better understanding of the criticisms Qur’an directs them in the context of shirk and blasphemy. This study primarily looks into the concept of jahiliyyah and how it is used in the Qur’an and then will try to determine the belief system of jahiliyyah society and the perception of angel in the pre-Islamic Arab society.

Anahtar Kelimeler

Tafseer, Qur’an, Angel, Jahiliyyah, Belief

Kur’ân Öncesi Cahiliye Toplumunun Melek İnancı

Öz

Kur’ân-ı Kerîm, indiği dönemdeki muhatap kitlenin bazı düşüncelerine müdahale ederek yeni bir inanç ve düşünce sistemi inşâ etmiştir. Buna göre, Kur’ân öncesi Arap toplumunun kendine özgü karakteristik bir yapıya sahip olması ve Kur’ân’ın inzal sürecindeki ilk muhatap toplumunun inanç yapısı, mesajının daha iyi anlaşılması bağlamında önem arz etmektedir. Bu anlamda vahiy öncesi Arap toplumundaki melek tasavvurunun bilinmesi, Kur’ân-ı Kerîm’in şirk ve küfür konusunda muhataplarına yönelttiği tenkitlerin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada öncelikle cahiliye kavramı ve Kur’ân’da geçme şekli kısaca ele alınacak, ardından cahiliye toplumunun inanç sistemi ve Kur’ân öncesi Arap toplumunun sahip olduğu melek algısı tespit edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’ân, Melek, Cahiliye, İnanç

Kaynakça

• Ali, Cevâd. el-Mufassal fî tarîhi’l-‘Arab kable’l-İslâm. 9 Cilt. b.y.: y.y., 1993.
• Abdulkadir Şener - M. Cemal Sofuoğlu - Mustafa Yıldırım. Yüce Kur’an ve Açıklamalı-Yorumlu Meâli. İzmir: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2016.
• Absî, Antere b. Şeddât b. Amr. Dîvân-u Antere, edit. Halil el-Hûrî, 4. Baskı Beyrut: Matbaatu’l-Adâb, 1983.
• Ahmed b. Hanbel. Müsned. Thk. Şu‘ayb el-Arnavut. 50 Cilt. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 1999.
• Altıntaş, Hayrani. “Dehriyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 9: 107-109. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1994.
• Âlûsî, Ebu’s-Sena Şehabeddîn. Rûhu’l-me‘ânî fi tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-seb‘i’l-mesânî. 30 cilt. Beyrut: Dâr-u İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
• Atay, Hüseyin. Kur’an’da İman Esasları. Ankara: Atay Yayınevi, 1998.
• Ateş, Süleyman. Kur’ân Ansiklopedisi. 30 Cilt. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 2003.
• Begavî, Muhammed el-Ferrâ. Me‘âlimu’t-tenzîl. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tayyibe li’n-Neşr, 1997.
• Beydâvî, Muhammed el-Ferrâ. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. 2 cilt. Beyrut: Dâru Sader, 2004.
• Bıyıkoğlu, Yakup. “Kur’ân’da Câhiliye Kavramı”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 36 (2012): 233-247.
• Çağatay, Neşet. İslâm Öncesi Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1982.
• Çelik, Hüseyin. “İslam Öncesi Mekke’de Ruh ve Cin İnancı”, Kur’ân’ın Anlaşılmasına Katkısı Açısından Kur’ân Öncesi Mekke Toplumu. Ed. Mevlüt Güngör. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü, 2011.
• Çelikkol, Yaşar. İslâm Öncesi Mekke. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2014.
• Derveze, İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 2000.
• Derveze, İzzet. Kur’an’a Göre Hz. Muhammed’in Hayatı. Trc. Mehmet Yolcu. 3 Cilt. İstanbul: Ekin Yayınları, 1999.
• Düzenli, Yaşar. Üslub ve Semantik Açıdan Kur’ân ve Şefaat. İstanbul: Pınar Yayınları, 2008.
• Câbirî, Muahmmed Âbid. Arap-İslâm Kültürünün Akıl Yapısı. Trc. Hasan Hacak - Ekrem Demirli - Burhan Köroğlu. 3. Baskı. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2001.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammad. es-Sıhâh tâcu’l-luğa ve sıhâhi’l-‘Arabiyye. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyiyn, 1990.
• Mâturîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed. Te’vîlâtu’l-Kur’ân. Thk. Ahmet Vanlıoğlu. 17 Cilt. İstanbul: Mizan Yayınevi, 2005.
• Gündüz, Şinasi. “Câhiliye Dönemi”, Dinler Tarihi Araştırmaları-I. Ankara: Dinler Tarihi Derneği Yayınları, 1998.
• Gündüz, Şinasi. Yaşayan Dünya Dinleri. 3. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2010.
• Hâzin, Alaaddin Ali b. Muhammed b. İbrâhim el-Bağd. Lübâbü’t-te’vîl fî meâni’t-tenzîl. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1979.
• İbn ‘Âşûr, Tâhir b. Muhammed. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus: Dâru’t-Tunusiyye, 1984.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İmâdü’d-Dîn İsmail b. Şihâbiddîn Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘azîm. 8 Cilt. 2. Baskı. b.y.: Dâru Tayyibe li’n-Neşr, 1999.
• İbn Manzur, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî. Lisânü’l-‘Arab. 54 Cilt. Kahire: Dâru’l-Maârif, ts.
• İbnü’l-Kelbî. Kitabu’l-asnâm (Putlar Kitabı). Trc. Beyzâ Düşüngen. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1969.
• İnan, Ahmet. “İlkel Doğa Ortamı Bağlamında Kur’an’daki Cahiliye Kavramını Yeniden Okuma”, Dinî Araştırmalar Dergisi 5/13 (2002): 7-26.
• İzutsu, Toshihiko. Kur’an’da Tanrı ve İnsan. Trc. M. Kürşad Atalar. İstanbul: Pınar Yayınları, 2012.
• Karataş, Şuayip. Kur’ân’ın Konusu Olarak Melekler. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2018.
• Kaya, Remzi. “Vahiy Öncesi Hicaz’da Müşrik Arapların İnanç Esasları”, Kur’ân Öncesi Mekke Toplumu. Ed. Mevlüt Güngör. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü, 2011.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân. 20 Cilt. 2. Baskı. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısrî, 1964.
• Kutsal Kitap, Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil) Yeni Çeviri. İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi, 2014.
• Macit, Nadim. Kur’ân ve Hadise Göre Şirk ve Müşrik Toplum. Konya: Damla Yayınları, 1992.
• Mukâtil b. Süleyman, Ebu’l-Hasan b. Beşir. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. Thk. Ahmed Ferid. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
• Müftüoğlu, Ömer. “‘Nüzul Döneminde Putlar’ hakkında bilgi sahibi olmanın Kur’an’ın anlaşılmasına katkısı (Arzın ağırlıkları örneği)”. Kur’ân Öncesi Mekke Toplumu. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü, 2011.
• Öğmüş, Harun. Câhiliyye Döneminde Araplar. İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.
• Pak, Zekeriya. Kur’an’da Kulluk. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1999.
• Râgıb el-İsfahânî, Ebu’l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Marife, 2005.
• Râzî, Ebû ‘Abdullah Fahreddîn. Mefâtîhu’l-ğayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2000.
• Sarıcık, Murat. İnanç ve Zihniyet Olarak Câhiliye. İstanbul: Nesil Yayınları, 2004.
• Sarıkçıoğlu, Ekrem. “Kur’an’a Göre Müşrikler ve Putperestler”. İslâmi Araştırmalar 1 (1986): 26-32.
• Sırma, İhsan Süreyya. Müslümanların Tarihi. 5 Cilt. İstanbul: Beyan Yayınları, 2016.
• Soysaldı, H. Mehmet. Kur’ân Semantiği Açısından İnançla İlgili Temel Kavramlar. İzmir: Çağlayan Yayınları, 1997.
• Şükrî, Mahmud. Bülûgu’l-ereb fî ma‘rifeti ahvâli’l-‘Arab. Thk. Muhammed Behcet el-Eserî. 4 Cilt. 2. Baskı. Kahire: el-Mektebetü’l-Ehliyye, t.y.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd. Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Kur’ân. 24 Cilt. b.y.: Müessesetü’r-Risale, 2000.
• Temizer, Aydın. “Kur’ân’a Göre Cahiliye Zihniyetinin Rubûbiyet Anlayışındaki Çelişki”, Araşan Sosyal Bilimler Enstitüsü İlmî Dergisi 15-16 (2013): 5-22.
• Tülücü, Süleyman. “Cahiliye Kelimesinin Mana ve Menşei” Ankara Üniversitesi İslamî İlimler Fakültesi Dergisi 1/4 (1980): 192-197.
• Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 1979.
• Zebîdî, Murtaza Muhammed. Tâcu’l-‘arûs min cevâhiri’l-kâmûs. 15 Cilt. b.y.: Dâru’l-Hidâye, ts.