Mersin’de Doğumla İlgili Âdetlerin Halk Hekimliği Yönünden İncelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 3, 1 - 12, 01.12.2011

Nilgün Çıblak Coşkun

Öz

Bu yazıda Mersin merkez ve ilçelerindeki doğumla ilgili inançlar, gelenek ve görenekler, dinsel ve büyüsel nitelikli uygulamalar halk hekimliği açısından incelenmiştir. Çalışmamızda öncelikle sözlü ve yazılı kaynaklardan elde edilen bilgiler, “doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası” olmak üzere üç ana başlıkta sınıflandırılmış, ardından bu evrelerde genellikle bebek ve anneyi korumaya yönelik halk hekimliği uygulamalarının neler olduğu, bunların nitelikleri ve işlevleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca söz konusu inanç ve pratiklerin daha çok hangi çevrelerde yerine getirildiği, günümüzde sosyokültürel hayattaki değişimlere bağlı olarak halkın doğumla ilgili halk hekimliği uygulamalarına yaklaşımı da ortaya konmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Geçiş dönemleri; Doğum; Halk hekimliği; Mersin; İnanç ve pratikler

Anahtar Kelimeler

Geçiş dönemleri, Doğum, Halk hekimliği, Mersin, practicesİnanç ve pratikler

Folk Medicinal Investigation of Traditional Practices about Birth in Mersin

Öz

Abstract This paper investigates beliefs, customs, traditions, religious and magical applications about birth from a folk medicinal point of view in Mersin and its counties. The study first classifies information gathered from oral and written sources about birth under three headings “pre-natal, labor and postpartum." After then, the paper explains folk-medicine applications for the baby and mother in these stages, their characteristics and functions. In addition, the paper informs the places and regions in which these beliefs and practices found, and describes people’s approach to folk medicinal practices about birth depending on the changes in modern socio-cultural life. Keywords: Transition periods; Birth; Folk medicine; Mersin; Beliefs and practices

Anahtar Kelimeler

Transition periods, Birth, Folk medicine, Mersin, Beliefs and practices

Kaynakça

• Örnek, S.V., Türk Halkbilimi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1995, s.131-144.
• Çıblak, N., Mersin Tahtacıları -Halkbilimi Araştırmaları-, Ürün Yayınları, Ankara, 2005, s.166.
• Esma Deveci, 1960, Silifke, ortaokul, ev hanımı, Kabasakallı Köyü / Silifke.
• Nazlı Eskiaba, 1945, Çömelek Köyü, ilkokul, ev hanımı, Çömelek Köyü /Mut.
• Ocak, A.Y., Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler (Metodolojik Bir Yaklaşım), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1992, s.12.
• Fatma Özdemir, 1961, Anamur, ilkokul, ev hanımı, Ortaköy/Anamur.
• Elife Bal, 1941, Dorukkent / Mersin, ilkokul, ev hanımı, Çağlarca Köyü /Mersin
• Hatice Avşar, 1944, Gülnar, ilkokul, ev hanımı, Gülnar.
• Fatma Eren, 1940, Sıraköy, ilkokul, ev hanımı, Sıraköy / Tarsus.
• Fatma Şen, 1950, Gülnar, ilkokul, ev hanımı, Çortak Köyü /Mut.
• Döne Aydın, 1940, Çamalan Köyü, ilkokul, ev hanımı, Çamalan Köyü / Tarsus.
• Fehime Aksekili, 1949, Anamur, ilkokul, ev hanımı, Anamur.
• Zeynep Kütük, 1958, Mut, ilkokul, ev hanımı, Mut.
• Ayşe Arslan, 1956, Aydıncık, ilkokul, ev hanımı, Aydıncık.
• Akile Kol, 1948, Karamşalı Köyü, ilkokul, ev hanımı, Karamşalı Köyü / Erdemli.
• Çelik, İ., “Nazar, Nazarlık ve İlgili Büyüsel İşlemler”, B.Ü.F.K., Boğaziçi Üniversitesi Halkbilimi Yıllığı 1974, s.177.
• İnan, A., Tarihte ve Bugün Şamanizm, 3.b., Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1986, s.168-171.
• Örnek, S. V., 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane, 2.b., Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1988, s.141-142.
• Ocak, A. Y., Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri, İletişim Yayınları, İstanbul, 2000, s.107-119.