Headaches According To Mumin Bin Mukbil

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 3, 31 - 34, 01.12.2011

H. Kadircan Keskinbora , Fatih Horozoğlu Tansu Gönen Özkan Sever

Öz

Abstract The purpose was to review reasons, signs and drugs of headaches from the book “The Key to Eye-straining Effort and Gratification Pleasures”, which was written by Mumin Bin Mukbil at 15th century (1495). Mumin Bin Mukbil is a kehhal (oculist) from Sinop (Turkey). According to Mumin Bin Mukbil headaches had 21 reasons: Hot; gall-hot; hot-blood; cold; phlegmy cold; love; bad winds; dryness; insufficient gastric orifice; strong brain sensation; after sleeping; after sexual intercourse; smell and steam coming from outside; outside winds; difficulty and wounds; larva in skull; drunkenness; colic pain; chronic; malaria and half headache. In accordance with this classification we can easily understand that Mumin Bin Mukbil had a deep knowledge about headaches and he was a great observer. In each headache part he wrote a detailed part about reasons, signs, and methods to use in therapy, drugs and preparation of drugs. Keywords: Mumin bin Mukbil; Headache; Medicine of Ottoman; History of Medicine.

Anahtar Kelimeler

Mumin bin Mukbil, Headache, Medicine of Ottoman, History of Medicine.

Mümin bin Mukbil’e Göre Baş Ağrıları

Öz

Sinoplu bir kehhal (göz hekimi) olan Mümin bin Mukbil’in 15. yüzyılda (1495) yazdığı “Göz Nurunun Anahtarı ve Sevinç Hazineleri (Miftah in-nur ve Hazain is-sürur)” adlı kitabında Baş Ağrılarının sebeplerini, belirtilerini ve ilaçlarını anlattığı bölümün gözden geçirilmesi amaçlandı. Mümin bin mukbil’e göre baş ağrıları 21 nedenden oluşmaktadır: Sıcaktan olan; safravî sıcak; sıcak kandan olan; soğuktan olan; soğuk balgamî; sevdadan olan; kötü yellerden oluşan; kuruluktan meydana gelen; mide ağzının zayıflığından meydana gelen; beyin hissinin kuvvetinden meydana gelen; uykudan sonra ortaya çıkan; cimadan sonra ortaya çıkan; dışarıdan alınan koku ve buharların dimağa ulaşması sonucu oluşan; dışarıdaki yellerden meydana gelen; zahmet ve yaradan meydana gelen; kafatasının içinde ortay çıkan kurtçuk neticesi oluşan; sarhoşluktan oluşan; sancı ile birlikte oluşan; müzmin ve sürekli; sıtmadan olan ve yarım baş ağrısı. Yukarıdaki sınıflandırmadan da anlaşılacağı üzere Mümin bin Mukbil, baş ağrıları üzerinde derin bir bilgi birikimine ve gelişmiş bir gözlem yeteneğine sahiptir. Her bir sınıf baş ağrısında nedenler, belirtiler, tedavide kullanılacak yöntemler ile ilaçlar ve ilaç hazırlanmasıyla ilgili detay bilgilere yer veren geniş bir bölüm yazmıştır. Yazmış olduğu bölümü içeren kitabı, yalnızca 500 yıl önceki bilgi birikimini ve bilimsel bilgi düzeyini göstermesi açısından değil, ayrıca o zaman diliminde kullanılan dilin özelliklerini de yansıtması açısından önemlidir. Anahtar Kelimeler: Mümin bin Mukbil; Baş ağrısı; Osmanlı Tıbbı; Tıp tarihi.

Anahtar Kelimeler

Mümin bin Mukbil, Baş ağrısı, Osmanlı Tıbbı, Tıp tarihi

Kaynakça

• http://www.hekimce.com/index.php?kiid=2330 (Son erişim tarihi: 24.6.2011)
• Mümin bin Mukbil. Göz Nurunun Anahtarı ve Neşe Hazineleri, Editörler: Keskinbora HK, Başağaoğlu İ., İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, 2010:7-32; 211-222.
• Bayat AH. Tıp Tarihi. İzmir, Sade Matbaa, 2003: 98-101.
• http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/337467.asp (Son erişim tarihi: 26.6.2011)
• Ropper AH, Samuels MA. Adams and Victor’s Principles of Neurology. Çev.editörü. Emre M., Ankara, Güneş Tıp Kitabevleri, 2011: 162-188.