Prof. Dr. Selçuk Erez’in Edebi Eserlerinin Türk Tıp Tarihi Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 2, 21 - 26, 01.08.2014

Halil Tekiner

Öz

Jinekolog ve yazar Prof. Dr. Selçuk Erez (d. 1936) zengin bir tıp ve eczacılık birikimini yansıttığı roman, öykü ve gazete yazılarıyla Türk edebiyatında ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Tıp ve eczacılık tarihi başta olmak üzere bitkisel ilaçlar ve halk hekimliği uygulamaları, yazarın eserlerinde özellikle üzerinde durduğu konular arasında yer alır. Erez, Öpüşmek Yasaktı Düşünmek de (2013) başlıklı otobiyografik romanında Nazi Almanya’sından kaçarak İstanbul Üniversitesi’nde göreve başlayan öğretim üyeleri Ord. Prof. Dr. Wilhelm Gustav Liepmann (1878–1939) ve Ord. Prof. Dr. Philipp Schwartz’ın (1894–1977) Türk tıp eğitimine olan katkılarına değinir. Eski Bodrumlu Ali Cengiz’le (1903–1987) yaptığı söyleşilere dayanarak yazdığı kitabı İstanköyaltı Bodrum’da (1996), Ali Cengiz’den dinlediği Hipokrat öykülerini anlatır; Bodrum civarında kullanılan tıbbi bitkiler ve bazı halk hekimliği ilaçlarına dair etraflı bilgiler verir. Gazete yazılarını topladığı Aklımızın Ambargoları (1988) başlıklı kitapta Alman eczacılık tarihçisi Helmut Becker’ın I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Cephesinde Askeri Tababet ve Eczacılık başlıklı doktora tezine, aynı eserdeki bir başka yazısında da tarihin seyrini değiştiren salgın hastalıklara değinir. Bu makalede Selçuk Erez’in bütün eserleri tarandıktan sonra seçilen örnek metinler, mevcut eczacılık ve tıp tarihi literatür bilgileriyle karşılaştırılacak ve eserlerin tıp tarihi alanına katkıları değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Beşeri bilimler, Edebiyatta tıp, Tıp eğitimi, Tıp tarihi (XX. Yüzyıl)

Evaluation of the Literary Works of Prof. Dr. Selcuk Erez in Terms of Turkish History of Medicine

Öz

Abstract Gynecologist and writer Prof. Dr. Selcuk Erez (b. 1936) holds a privileged place in Turkish literature due to his novels, short stories, and newspaper columns, which reflect his medical expertise. Among the subjects he primarily deals with in his books are the history of medicine and pharmacy, medicinal plants, and folk medicine practices. In his recent autobiographical novel entitled Kissing Was Forbidden, And So Did Thinking (2013), Erez writes about Ord. Prof. Dr. Wilhelm Gustav Liepmann (1878–1939) and Ord. Prof. Dr. Philipp Schwartz (1894–1977), Jewish academics that fled Nazi Germany in the 1930s and began working at the Istanbul University School of Medicine, and discusses their contributions to Turkish medicine. In another book entitled Bodrum Beneath Chios (1996) that was based on the author’s interviews with Ali Cengiz of Bodrum (1903–1987), Erez tells the Hippocrates stories that he heard from Ali Cengiz, as well as those folkloric remedies and medicinal plants used in the Bodrum region. In his book of gathered column writings, Embargos of Our Minds (1988), he offers information not only on a German pharmacy historian, Mr. Helmut Becker (1932–2009) and his doctorate thesis entitled “Medicine and Pharmacy in the Ottoman Fronts during the World War I,” but also on the epidemics that changed the course of history. In this article, Erez’s books’ contributions to history of medicine will be discussed in comparison with current literature.

Anahtar Kelimeler

History of medicine (20th Cent.), Humanities, Medical education, Medicine in literature, Beşeri bilimler, Edebiyatta tıp, Tıp eğitimi, Tıp tarihi (XX. Yüzyıl)

Kaynakça

• Hunter KM, Charon R, Coulehan JH. The study of literature in medical-education. Acad Med. 1995;70(9):787-94.
• Skelton JR, Macleod JA, Thomas CP. Teaching literature and medicine to medical students, part II: why literature and medicine? Lancet. 2000;356(9246):2001-3.
• Mullangi S. The synergy of medicine and art in the curriculum. Acad Med. 2013;7(88):921-23.
• Lancaster T, Hart R, Gardner S. Literature and medicine: evaluating a special study module using the nominal group technique. Med Educ. 2002;36(11):1071-76.
• Urdang G. Der Apotheker als Subjekt und Objekt der Literatur. Berlin: J. Springer; 1926. s. 14-42.
• Higby G, Cowen DL, Sonnedecker G. Drugstore Memories: American Pharmacists Recall Life Behind the Counter, 1933. Wisconsin: American Institute of the History of Pharmacy; 2002.
• Erez S. Öpüşmek Yasaktı Düşünmek de. İstanbul: Everest Yayınları; 2013.
• Erez S. Ayamama’dan Zuhuratbaba’ya Bakırköy. İstanbul: Heyamola Yayınları; 2009. s. 1.
• Erez S. Aykırılar Gereklidir. İstanbul: İKÜ Yayınevi; 2010.
• Selçuk Erez. [Internet] İstanbul. [erişim tarihi: 28 Nisan 2013]; http://selcukerez.com/wordpress/.
• Namal A. Jin. Ord. Prof. Dr. Wilhelm Gustav Liepmann’ın (1878-1939) İstanbul Üniversitesi’ndeki hizmet süreci (1933- ) ve sosyal jinekoloji üzerine düşünceleri. Türk Aile Hek Derg. 2008;12(3):153-62.
• Erez S. Öpüşmek Yasaktı Düşünmek de. s. 6. Namal A. Ord. Prof. Dr. Philipp Schwarzt’ın (1894-1977) İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde patoloji eğitimine katkıları. Turkish Journal of Pathology. 2003;19(1-2): 1-6.
• Erez S. Öpüşmek Yasaktı Düşünmek de. s. 7. Erez S. Öpüşmek Yasaktı Düşünmek de. s. 172. Erez S. Trendelenburg Pozisyonu. In: Trendelenburg Pozisyonu. İstanbul: Sel Yayıncılık; 1996. s. 48-50.
• McNeill WH. Plagues and Peoples. New York: Anchor Press; 1976.
• Erez S. Hastalıklar ve Tarih. In: Aklımızın Ambargoları. İstanbul: Aybay Yayınları; 1998. s. 70-72.
• Erez S. Hastalıkların Yararları. In: Aykırılar Gereklidir. İstanbul: İKÜ Yayınevi; 2010. s. 152-53.
• Erez S. Mazhar Osman ve Akıl Hastanesi. In: Ayamama’dan Zuhuratbaba’ya Bakırköy. İstanbul: Heyamola Yayınları; s. 81-82. Erez S. Yılan Mevsimi. In: Tek Bacaklılar Çok Ayaklılar. Ankara: Bilgi Yayınevi; 2000. s. 110-14.
• Erez S. Makriköy’e Dönüş. 4. baskı. İstanbul: Doğan Yayıncılık; 2003. s. 110-36.
• Erez S. Dişçinin Hünerini Tebessümler Gösterir. In: Ağır Meşrep Kadınlar. 2. basım. Ankara: Bilgi Yayınevi; 1994. s. 143.
• Erez S. Beta-Blokerler. In: Milli Fizik Milli Kimya. İstanbul: Sel Yayıncılık; 1992. s. 76-77.
• Tekiner H. I wish I had an Aspirin – Reflections of Aspirin in Turkish literature. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2011;12(2): 127-143.
• Erez S. Öpüşmek Yasaktı Düşünmek de. s. 189. Erez S. Öpüşmek Yasaktı Düşünmek de. s. 221. Erez S. Metro Apotheke Eczanesi’nin Sahibinin Tezi. In: Aklımızın Ambargoları. İstanbul: Aybay Yayınları; 1998. s. 60-64.
• Erez S. Vankulu Sözlüğü Kaç Para Eder? In: Aklımızın Ambargoları. İstanbul: Aybay Yayınları; 1998. s. 144.
• Erez S. Av Hayvanları. In: Tek Bacaklılar Çok Ayaklılar. Ankara: Bilgi Yayınevi; 2000. s. 103-104.
• Erez S. İstanköyaltı Bodrum. 2. basım. Ankara: Bilgi Yayınevi; 1997. s. 50-51.
• Erez S. İstanköyaltı Bodrum. s. 23.