Çok Tartışılan Bir İlacın Hikayesi; Favipiravir

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 283 - 292, 30.05.2023

Adem Durmaz Duru Mıstanoğlu Özatağ

https://doi.org/10.31020/mutftd.1215563

Öz

Amaç: Koronavirüs hastalığı (Covid-19) pandemisinde favipiravir Sağlık Bakanlığı tarafından tedavi amacıyla ücretsiz olarak dağıtılmıştır. Bu çalışmanın amacı, hastaların favipiraviri kullanma durumları ve buna etki eden faktörlerin araştırılmasıdır.
Yöntem: Kütahya ilinde Ocak-Mart 2022 tarihleri arasında Covid-19 tanısı almış hastalardan rastgele seçilen iki yüz elli iki hastaya telefon ile ulaşılmıştır. Gönüllü olan hastalara demografik özellikler, favipiravir kullanma durumları ile ilgili bir anket uygulanmıştır.
Bulgular: Çalışmamızda katılımcıların %37,2’sinin 1-29 yaş arasında, %73.6’sının kadın, %44.6’sının üniversite mezunuydu. Covid-19 hastalarının %72,3’ü (n=107) bu ilacı kullanmadığını bildirdi. İlacı kullanmayan hastaların %63,6’sı (n=75) bu ilacın kendisi için zararlı olduğu düşündüğü için kullanmadığını belirtti. 46 yaş ve üzeri hastaların (p<0,001), eğitim yılı az olan ilköğretim mezunu hastaların (p=0,027), çalışmayan hastaların (p=0,006) ve iyileşme süresi 8-14 gün olan hastaların (p=0,003) daha yüksek oranlarda favipiravir kullandığı gözlendi.
Sonuç: Covid-19 pandemisi sırasında, favipiravir kullanım oranları, çok düşük düzeylerde kalmıştır. Bunun en önemli sebeplerinden birisi bu ilaca olan güvensizliktir. Her ne kadar yetkililer bu konu hakkında açıklama yapmış olsa da sosyal medya ve diğer iletişim araçları insanları olumsuz yönde etkilemiştir. Bunun gibi büyük pandemilerin kontrol altına alınması ve başarılı bir şekilde yönetilmesi için daha etkin bilgilendirme programları ve sosyal medyada çıkan bilgi dezenformasyonlarına engel olunması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, favipiravir, tedavi, etkileyen faktörler.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

The Story of a Much Controversial Drug; Favipiravir

Öz

Purpose: Favipiravir was distributed free of charge by the Ministry of Health for treatment purposes during the Coronavirus disease (Covid-19) pandemic. This study was conducted to investigate the use of this drug by the patients and the factors affecting it.
Method: Between January and March 2022 in Kütahya, two hundred and fifty-two patients randomly selected from the patients diagnosed with Covid-19 were reached by telephone. A questionnaire about demographic characteristics and favipiravir use was applied to the volunteers.
Results: In our study, it was found that the participants were between the ages of 1-29, 73.6% of them were female and 44.6% of them were university graduates. The number of patients who did not use this drug was 72.3% (n=107). It was observed that the patients 63.6% (n=75) did not use favipiravir because they thought it would harm themselves the most. Favipiravir use was found to be at a higher rate in patients aged 46 years and older (p<0.001), primary school graduate patients with less education years (p=0.027), non-working patients (p=0.006) and patients with a recovery period of 8-14 days (p=0.003).
Conclusion: During the Covid-19 Pandemic, favipiravir usage rates remained very low. One of the most important reasons for this is the distrust of this drug. Although the authorities have made statements about this issue, social media and other communication tools have negatively affected people. More effective information programs and prevention of information disinformation on social media are important in order to control and successfully manage such major pandemics.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Favipiravir, Treatment, Affecting factors.

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• 1. Lu Q, et al. Coronavirus disease (COVID-19) and neonate: What neonatologist need to know. J Med Virol 2020;92(6):564-567. doi:10.1002/jmv.25740
• 2. Corman VM, Lienau J, Witzenrath M. Coronaviren als Ursache respiratorischer Infektionen [Coronaviruses as the cause of respiratory infections]. Internist (Berl) 2019;60(11):1136-1145. doi:10.1007/s00108-019-00671-5
• 3. Hoffmann M, et al. SARS-CoV-2 cell entry depends on ACE2 and TMPRSS2 and ıs blocked by a Clinically Proven Protease Inhibitor. Cell 2020;181(2):271-280.e8. doi:10.1016/j.cell.2020.02.052
• 4. Fehr AR, Perlman S. Coronaviruses: an overview of their replication and pathogenesis. Methods Mol Biol 2015;1282:1-23. doi:10.1007/978-1-4939-2438-7_1
• 5. Malik YA. Properties of Coronavirus and SARS-CoV-2. Malays J Pathol. 2020;42(1):3-11.
• 6. Leao JC, et al. Coronaviridae-Old friends, new enemy!. Oral Dis 2022;28 Suppl 1(Suppl 1):858-866. doi:10.1111/odi.13447
• 7. da Costa VG, Moreli ML, Saivish MV. The emergence of SARS, MERS and novel SARS-2 coronaviruses in the 21st century. Arch Virol 2020;165(7):1517-1526. doi:10.1007/s00705-020-04628-0
• 8. Coronaviridae Study Group of the International Committee on Taxonomy of Viruses. The species Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus: classifying 2019-nCoV and naming it SARS-CoV-2. Nat Microbiol 2020;5(4):536-544. doi:10.1038/s41564-020-0695-z
• 9. Li Q, et al. Early transmission dynamics in Wuhan, China, of Novel Coronavirus-Infected Pneumonia. N Engl J Med 2020;382(13):1199-1207. doi:10.1056/NEJMoa2001316
• 10. Dünya Sağlık Örgütü. WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 -11 March 2020. Erişim adresi: https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020. Erişim tarihi: 06.11.2022
• 11. Dünya Sağlık Örgütü. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard. Erişim adresi: https://covid19.who.int/ . Erişim tarihi: 06.11.2022.
• 12. Oral İO, Eroğlu Sevinç D. COVID-19 eksenli sağlık krizinin ekonomi üzerindeki etkileri üzerine bir inceleme. Journal of Management Theory and Practices Research 2020;1(1):58-70
• 13. Xiong J, et al. Impact of COVID-19 pandemic on mental health in the general population: A systematic review. J Affect Disord 2020;277:55-64. doi:10.1016/j.jad.2020.08.001
• 14. Gloster AT, et al. Impact of COVID-19 pandemic on mental health: An international study. PLoS One 2020;15(12):e0244809. doi:10.1371/journal.pone.0244809
• 15. Terzioğlu Bebitoğlu B, ve ark. Klorokin/Hidroksiklorokin: COVID-19 tedavisi ile gündeme gelen eski bir ilaca farmakolojik bakış. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences 2020;25(Special Issue on COVID 19):204-215.
• 16. Yeşil E, Cengiz N, Acar Ş. Türkiye’de COVID-19 tedavisinde kullanılan ajanlar. Sakarya Tıp Dergisi 2021;11(2):452-457. doi.org/10.31832/smj.798697
• 17. Shiraki K, et al. Antiviral therapy for COVID-19: Derivation of optimal strategy based on past antiviral and favipiravir experiences. Pharmacol Ther 2022;235:108121. doi:10.1016/j.pharmthera.2022.108121
• 18. Shiraki K, Daikoku T. Favipiravir, an anti-influenza drug against life-threatening RNA virus infections. Pharmacol Ther 2020;209:107512. doi:10.1016/j.pharmthera.2020.107512
• 19. Jordan PC, Stevens SK, Deval J. Nucleosides for the treatment of respiratory RNA virus infections. Antivir Chem Chemother 2018;26:2040206618764483. doi:10.1177/2040206618764483
• 20. Alıravcı I, Çetinkaya C, Alkan Çeviker S. Antiviral tedavi almadan spontan iyileşen astım ve COVID 19 pnömolili hastanın üç aylık takibi. BSJ Health Sci 2021; 4(2): 150-152. doi.org/10.19127/bshealthscience.796210
• 21. T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu. Erişkin hasta tedavisi. Erişim sitesi: https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/43095/0/covid- 19rehberieriskinhastayonetimivetedavi- 12042022pdf.pdf. Erişim Tarihi: 22.11.2022
• 22. Dindar Demiray EK, Durgun M, Mızrakçı S. SARS COV2 tedavisinde favipiravir yan etkilerinin araştırılması. Troia Medical Journal 2022;3(1):15-18.
• 23. Dünya Sağlık Örgütü. Novel Coronavirus (2019-nCoV) situation report–22. Erişim sitesi: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200211-sitrep-22-ncov.pdf?sfvrsn=6f80d1b9_4. Erişim tarihi 02/12/2022
• 24. Şener A. COVİD-19 (SARS Cov-2) tedavisi. J Biotechinol & Strategic Health Res 2020;4:97-104. doi.org/10.34084/bshr.721426
• 25. Karaca B. Erişkin yaş grubunda COVID-19 klinik bulguları. J Biotechinol & Strategic Health Res 2020;4:85-90. doi.org/10.34084/bshr.724904
• 26. Hatipoğlu S, Özyurt BC. Manisa İlindeki bazı aile sağlığı merkezlerinde akılcı ilaç kullanımı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2016;15(4):1-8. doi:10.5455/pmb1-1391505019
• 27. Tural Büyük E, Ünaldı Baydın N. Hasta güvenliği kapsamında akılcı ilaç kullanımında annelerin tutumlarına yönelik bir araştırma. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2021;24(3): 349-356. doi.org/10.17049/ataunihem.791942
• 28. İlhanlı Yaramış M, Ulupınar S. Bir aile sağlığı merkezine kayıtlı bireylerin akılcı ilaç kullanım davranışları. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi 2021;4(1):10-20. doi.org/10.38108/ouhcd.804379
• 29. Coşkun NC, ve ark. Batı Karadeniz Bölgesinde bir üniversite hastanesine başvuran hasta ve hasta yakınlarının akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. DÜ Sağlık Bil Enst Derg 2021;11(2):206-213. doi.org/10.33631/duzcesbed.828427
• 30. Şenyiğit A. COVID-19 Pandemisi. Klinik, tanı, tedavi ve korunma. Dicle Tıp Dergisi 2021;48:176-186. doi.org/10.5798/dicletip.1005418
• 31. Zhou F, et al. Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study [published correction appears in Lancet 2020;3(28);395(10229):1038. doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30566-3
• 32. Barutçu A, Tengilimoğlu D, Naldöken Ü. Vatandaşların akılcı ilaç kullanımı, bilgi ve tutum değerlendirmesi: Ankara İli Metropol ilçeler örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2017;19(3):1062-1078.
• 33. Doğan E, et al. Investigation of the frequency of adverse effects in patients treated with favipiravir as SARS-CoV-2 treatment. Klimik Derg 2021;34(2):95-8. doi.org/ 10.36519/kd.2021.3563
• 34-Şendir M, Güzel E, Büyükyılmaz F. Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran bireylerde akılcı ilaç kullanım alışkanlıklarının belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2015;14(1):15-22.