19. YÜZYIL OSMANLI HUKUKUNDA SİGORTA SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN YAPILAN DÜZENLEMELER

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 27 - 43, 01.06.2019

Merve Altınbaş

Öz

Günümüzde oldukça gelişmiş bir sektör olarak karşımıza çıkan
sigortacılık, sadece riskten doğan zararı karşılamada değil aynı zamanda
finansal açıdan önemli bir aktördür. Risk paylaşımının tarihsel olarak ilk ne
zaman ortaya çıktığı bilinmemekle birlikte, Türk hukuk tarihinde nasıl bir
seyirle günümüze ulaştığı yapılan araştırmalarla ortaya koyulmaktadır.

Deniz kazaları veya iklimsel sebeplerle gerçekleşen deniz
kazaları büyük maddi zararları beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda risk içeren
deniz taşımacılığı deniz ödüncü sözleşmelerini hukuk dünyasına kazandırmış,
sonrasında sigortacılık olarak yeni bir sektöre dönüşmeye başlamıştır.
Avrupa’da 15. Yüzyıl itibariyle görülmeye başlayan sigorta müessesesi ile
Osmanlı Devleti’nin tanışması da yine deniz taşımacılığı ve deniz sigortaları
ile olmuştur.   Kanuni olarak ilk 1863
tarihli Ticaret-i Bahriye-i Humayûn’da sigorta hükümlerine yer verilmiştir.
Deniz sigortası sözleşmelerinin niteliği ve sigorta sözleşmesinde tarafların
hak ve borçlarına ilişkin Ticaret-i Bahriye-i Humayûn hükümleri çalışmanın
temelini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sigorta, Ticaret- Bahriye-i Humayun, Osmanlı Devleti

Kaynakça

• Akgündüz, A. (1996). İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
• Akman, M. (2007). Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Osmanlı Hukuk Mevzuatı 1. Tertip Düstur'un Tarihi Fihrist ve Dizini. Türk Hukuk Tarihi Araştırmalar Dergisi, 67-224.
• Arseven, H. (1987). Sigortanın Tarihçesi ve Geri Kalmışlığımızın Sebepleri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 43 (Prof. Dr. S.F. Ülgener'e Armağan), 415-431.
• Avcı, M. (tarih yok). Sigortanın Osmanlı Hukukuna Girişi. Aralık 20, 2016 tarihinde tarihtarih: https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=351753
• Baskıcı, M. (2002). Osmanlı Anadolusunda Sigorta Piyasası: 1860-1918. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57(4), 1-33.
• Britannica, A. (tarih yok). Historical Development Of Insurance. Temmuz 18, 2019 tarihinde Britannica: https://www.britannica.com/topic/insurance/Historical-development-of-insurance
• Düstur. (tarih yok). I, 511-526. TBMM.
• Demirci, M. (2003). İslam'da Şehir ve Şehrin Sosyal Dinamikleri. İSTEM(2), 129-146. Aralık 20, 2016 tarihinde İSAM: http://ktp.isam.org.tr/pdfdrg/D02535/2003_I_2/2003_I_2_DEMIRCIM.pdf.
• Ersoy, E. (2008). Türklerde Bir İskân Siyaseti Olarak Derbent Teşkilatı. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 47-54.
• Halaçoğlu, Y. (2013). Derbent. 9. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Inan, N. (1966). Kanunname-i Ticarete Göre Protestolar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(22), 829-846.
• Kahya, F. (2017). Osmanlı Döneminde Sigorta Şirketlerinin Rağbet Ettikleri Şehirler. VIII. Türk Deniz Ticareti Sempozyumu Bildiri Kitabı, 100-109.
• Kamilçelebi, H. (2012). Osmanlı Devleti’nde Sigortacılığa Yönelik Dini Yaklaşım. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4, 105-114.
• Keskin, F. T. (2017). Uygulamada Sigorta Hukuku (Cilt I). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Khalilileh, H. S. (1998). Islamic Maritime Law: An Introducdion. Leiden : Brill.
• Oner, M. H. (2018). Katılım Sigortacılığı Yönetmeliği Perspektifinde İslami Sigortacılığın Gelişimi. Journal of Emerging Economies and Policy, I(3), 59-71.
• Ozkaya, E. (2012). Eski Vakıf Hukuku. Ankara: Seçkin Yayımcılık.
• Rispler-Chaim, V. (1991). Insurance and Semi-insurance Transection in Islamic History Until The 19th Century. Journal of the Economic and Social History of the Orient(34), 142-158.
• Söyler, İ. (2018). Tüm Yönleriyle Tekâfül (İslamî Sigorta). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Vayani, K. (1313). Ticaret-i Bahriye-i Humayûn Şerhi. İstanbul: Mahmud Bin Matbaası.
• Yılmaz, E. (2014). Hukuk Sözlüğü. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Yiğit, İ. (2013). Ribat. 37. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.