Simurg Söyleninde Kuş İmgesi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 2, 99 - 115, 24.04.2020

Gülay Karakuş , Cebrail Ötgün

Öz

        Yaşama dair tüm insanlık hallerinin incelikli bir üslupla yorumlandığı söylenler, sözlü halk edebiyatının önemli unsurlarıdır. Geçmişle bugün arasında bağ kuran söylenler aracılığıyla, toplumların kültürel yapısını okuyarak o toplumun duygu ve düş dünyasını anlama fırsatı yakalarız. Yaşamın özünü veren bu kıssalar, farklı halkların ortak paydalarda buluşmasına olanak tanırken bireyin duygu ve düş dünyasını hiçe sayan günümüz gerçekliğine de alternatif bir alan yaratır. Söylenler içerisinde yer alan imgeler, alegorik bir dil ile kültüre ait olanı betimler. Gerek mitolojide gerek sanatta imge kullanımı, anlatıyı metaforik açıdan zenginleştirirken kültürel unsurların farklı bir dille yeniden yorumlanmasına da olanak tanırlar. Kuş İmgesi; kuşun sesi, görüş gücü, gagası, kursağı, pençesi, kanatları, tüyü, yuvası ve daha pek çok özelliği ile zengin metaforik anlamlar barındırır. Bu çalışmada, sanatın söylenle kurduğu diyalog çerçevesinde kuş imgesinin yorumlanış biçimi araştırılmıştır. Simurg Söyleninde bahsi geçen kuş imgesi (Simurg), evrensel yaşam döngüsünde yenilenme prensibi üzerinden bilgeliğe giden yolu aralar.  

Anahtar Kelimeler

Kuş, İmge, Simurg, Söylen, Sanat

Kaynakça

• [1] Attar, F., (1998). Mantıku’t-Tayr (Kuş Dili). İstanbul: Kırkambar Yayınları.
• [2] Bizans. Çift Başlı Kartal, İpek Kumaş Üzerine İşleme, 14. yy. (Erişim Tarihi: 20.12.2019). https://cutt.ly/1rBPps2.
• [3] Borges, J.L., (1974). Düşsel Varlıklar Kitabı. (B. Komçez, Çev.). İstanbul: Mitos.
• [4] Çoban, B. ve Özarslan, Z., (2003). Söylem ve İdeoloji. İstanbul: Su Yayınları.
• [5] Firdevsi, (2009). Şahname. Ankara: Kabalcı.
• [6] Firdevsi, Şahname’den elyazması, Prens Zal ve Simurg, Minyatürden Detay. Kağıt Üzerine Guaj. 1458 (Erişim:15.02.2020). https://cutt.ly/SrBOBYd.
• [7] Firdevsi’nin Şahnamesi’nden Elyazması, Zırhlı İsfendiyar’ın Simurg’a Saldırısı, Kağıt Üzerine Mürekkep, Opak Suluboya ve Altın, 1485-1495 (Erişim Tarihi: 15.02.2020). https://cutt.ly/WrBPQzp.
• [8] Garuda’ya binmiş Vişnu heykeli. 8.yy. (Erişim Tarihi:16.06.2019). https://cutt.ly/qrBPnkI.
• [9] Germaner Ali Teoman. Zümrüdü Anka. Bronz. 2005. (Erişim Tarihi: 12.03.2019). https://cutt.ly/mrtbi21.
• [10] Gezgin, D., (2014). Hayvan Mitosları. İstanbul: Sel.
• [11] Güç, A. ve Sharafullina, A., (2016). Tibet Budizmi’nde İnanç Esasları ve Ölüm Ötesi. U.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(9):57-88.
• [12] Gültepe, N., (2015). Türk Mitolojisi. İstanbul: Resse.
• [13] Gogh Van, Bir Çift Ayakkabı, Tuval Üzerine Yağlı Boya, 1886. (Erişim Tarihi:15.02.2020). https://cutt.ly/crBPi5T.
• [14] Habiballah. Kuşların Konferansı. Kağıt Üzerine Mürekkep, Opak suluboya, Altın ve Gümüş, Elyazması, 1600 dolaylarında (Erişim Tarihi: 16.06.2019). https://cutt.ly/arVWx3j.
• [15] Heidegger, M., (2007). Sanat Eserinin Kökeni. (F. Tepebaşılı, Çev.). Ankara: De Ki Basım.
• [16] Heidegger, M., (2011). Varlık ve Zaman. (K. Ökten, Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• [17] Hoppal, M., (2004). Avrasya’da Şamanlar. (B. Bayram, H.Ş.Ç. Çapraz, Çev.). İstanbul: YKY.
• [18] Hu Bing. Phoenix. Düzenleme. 56. Venedik Bienali. 2015. (Erişim Tarihi: 21.05.2019). https://cutt.ly/Ve6uBET.
• [19] Kayıran, Y., T24. Necla Rüzgar’ın Sanatının Oluşumu. Erişim: 26.12.2019. https://t24.com.tr/k24/yazi/necla-ruzgarin-sanatinin-olusumu.
• [20] Kilim Motiflerinden Örnekler (Erişim Tarihi:27.07.2019). https://cutt.ly/srBPbej.
• [21] Kuş Motiflerinden Örnekler (Erişim Tarihi: 27.07.2019). https://cutt.ly/mrBPc4e
• [22] Maslow, A., (2001). İnsan Olmanın Psikolojisi. (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık.
• [23] Morova Murat. Kuşların Konferansı. Demir, Pirinç, Gümüş kaplama ve Çinko, 2016. (Erişim Tarihi:17.02.2020). https://cutt.ly/NeXDtZv.
• [24] Public Delivery. What is Xu Bing’s Gigantic Phoenix Project? Erişim: 29.12.2019 https://publicdelivery.org/xu-bings-phoenix/.
• [25] Rüzgar Necla, Tanrı’nın Kuşları, 1000 parça yerleştirme, polyester, 2013-2016, Bizi Saran Sessizlik. https://cutt.ly/qrrKNCE.
• [26] Sartre, J.P., (2001). Varoluşçuluk. (A. Bezirci, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• [27] Sessizlik Kulesi, İran. (Erişim Tarihi: 13.02.2020). https://cutt.ly/NrBPgtV.
• [28] Sessizlik Kulesi, İran (Erişim Tarihi: 13.02.2020). https://cutt.ly/7rBPj5g.
• [29] Simurg ya da Anka eskizi, Kağıt Üzerine Renkli Çizim, 18.yy. (Erişim Tarihi: 15.02.2020). https://cutt.ly/JrBOvjS.
• [30] Şaman maskeleri (Erişim Tarihi: 21.03.2019). https://cutt.ly/LrBPzcZ.
• [31] Şaman maskesi (Erişim Tarihi: 21.03.2019). https://cutt.ly/LrBPzcZ. [32] TDV. İslam Ansiklopedisi. Erişim: 21.12.2019. https://islamansiklopedisi.org.tr/mantikut-tayr.
• [33] Yıldırım, N., (2008). Fars Mitolojisi Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı.