MEDYANIN KADINLARIN BESLENME ALIŞKANLIKLARI, BESİN SEÇİMİ VE TÜKETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 13, 09.01.2017

Nazan Tuna Oran Hatice Toz Tuğba Küçük Vahide Uçar

Öz

Araştırmada, medyanın kadınların beslenme
alışkanlıkları, besin seçimi ve tüketimi üzerindeki etkilerini, özellikle çocuk
sahibi olan ve olmayan kadınların bunlardan etkilenme düzeylerinin belirlenmesi
amaçlanmıştır. Kesitsel tipte
tanımlayıcı olarak planlanan araştırma, İzmir Halk Sağlığı Kurumu’na bağlı üç
Toplum Sağlığı Merkezi’ne başvuran 18-65 yaş arası 246 kadın üzerinde
yürütülmüştür. Veri toplama formu, sosyo-demografik özellikler, besin satın
alma davranışları, medya takibi ile bilgiler, beslenme bilgisi ve medya etkisi
ile davranış değişikliği bilgileri olarak 4 bölüm ve 29 soruyu içermektedir.
Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde ki-kare testi kullanılmıştır. Kadınların yaş
ortalaması 35.19±12.43, yarısından
çoğu (%64.2) evli, %60.6’sı çocuk sahibidir. Çalışmaya katılan 246 kadın
arasında, 243’ü besin satın alırken ürünün tazeliğine, 237’si son kullanma
tarihine, 236’sı besleyici özelliğine, 233’ü sağlığa uygunluğuna ve 232’si fiyatına
dikkat etmektedir. İstatistiksel olarak, kadınlar medyada yer alan beslenme ile
ilgili haber, yazı ve reklamlardan etkilenmektedir (p<0.05). Sonuç olarak
kadınlar; çocuk sahibi olsun veya olmasın medyadaki besleme ile ilgili haber,
yazı ve reklamlardan etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme Alışkanlığı, Besin Seçimi, Besin Tüketimi, Kadın, Medya

Kaynakça

• Aksoydan, E., Kartal, B. ve Yılmaz, K., (2010). Medya kadınları beslenme konusunda nasıl etkiliyor? Sürekli Tıp Eğitim Dergisi: STED, Cilt:19, Sayı:1, ss:1-5.
• Aktaş, N. ve Cebirbay, M.A., (2011). Tüketicilerin beslenme bilgilerine erişmede kullandıkları kitle iletişim araçları üzerine bir araştırma. Karadeniz (Black Sea-Черное Море) Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:3, Sayı:11, ss:47-56.
• Bardakçı, H., Özçelik, O., ve Kılıç, S., (2015). Cinsiyet ile tüketici davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi ve ampirik bir uygulama, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:8, Sayı:40, ss:620-626.
• Clifford, C., Anderson, J., Auld, G., and Champ, J., (2009). Good Grubbin’: Impact of a TV cooking show for college students living off campus. Journal of Nutrition Education and Behavior, Volume:41, Number:3, pg:194-200.
• Çavuşoğlu, N., (2006). Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Tüketici Eğitimi Konusundaki Bilgi ve Davranışlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi (Aile ve Tüketici Bilimleri)Anabilim Dalı.
• Dölekoğlu, C.Ö., (2002). Tüketicilerin İşlenmiş Gıda Ürünlerinde Kalite Tercihleri, Sağlık Riskine Karşı Tutumları ve Besin Bileşimi Konusunda Bilgi Düzeyleri (Adana Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Güler, B. ve Özçelik, A.Ö., (2002). Çalışan ve Çalışmayan Kadınların Yiyecek Satın Alma-Hazırlama Davranışları Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ev Ekonomisi Mezunları Derneği Yayınları Bilim Serisi:3, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Güllüoğlu, Ö., (2012). Bir kitle iletişim aracı olarak televizyonun popüler kültür ürünlerini benimsetme ve yayma işlevi üzerine bir değerlendirme. Global Media Journal, Cilt:2, Sayı:4, ss:64-86.
• Gürkanlar, E., (2010). Esnek Çalışma Saatlerinin Kadın çalışanların Sosyal Rolleri ve Çalışma performansı Üzerine Etkileri-Akdeniz Üniversitesinde Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
• Harris, J.L., Bargh, J.A., and Brownell, K.D., (2009). Priming effects of television food advertising on eating behavior. Health Psychol. Volume:28, Number:4, pg:404–413.
• İşlek, M.S., (2012). Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkileri Türkiye’deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karaman: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karafakıoğlu, M., (2005). Pazarlama İlkeleri, 1. Basım, Literatür Yayınları, İstanbul.
• Keser, A. ve Çıracıoğlu, E.D., (2015). Sağlık ve Beslenme Okuryazarlığı. Sağlık Okuryazarlığı (Ed. F. Yıldırım, A. Keser) Ankara Üniversitesi Yayın No:455, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Yayın No:3. Ankara.
• Kılıç, E. ve Şanlıer, N., (2007). Üç kuşak kadınının beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:15, Sayı:1, ss:31-44.
• McKay, D.L., Houser, R.F., Blumberg, J.B., and Goldberg, J.P., (2006). Nutrition information sources vary with education level in a population of older adults. J Am Diet Assoc. Volume:106, Number:7, pg:1108-11.
• Northup, T., (2014). Understanding the relationship between television use and unhealthy eating: the mediating role of fatalistic views of eating well and nutritional knowledge. The International Journal of Communication and Health No 3/2014 http://communicationandhealth.ro/upload/number3/TEMPLE-NORTHUP.pdf Erişim Tarihi: 01.08.2016.
• Odabaşı, Y. ve Barış, G., (2013). Tüketici Davranışı. MediaCat Kitapları, 13. Baskı, İstanbul.
• Özel, R., (2012). Reklamların çocuklar üzerindeki olumlu olumsuz etkileri, Eğitişim Dergisi, Sayı:33, http://www.efkandurmus.com/site/arsiv/73-33.html Erişim Tarihi: 02.08.2016.
• Pettigrew, S., Tarabashkina, L., Roberts, M., Quester, P., Chapman, K., and Miller, C., (2013). The effects of television and internet food advertising on parents and children. Public Health Nutr. Volume:16, Number:12, pg:2205-12.
• Powell, G.N. and Greenhaus, J.H., (2010). Sex, gender, and decisions at the family-work interface. Journal of Management. Volume:36, Number:4, pg: 1011-1039.
• Tutar, S., (2012). Kadınların Besin Satın Alma ve Besin Tüketimlerine Basın ve Reklamların Etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi İstanbul: İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Uğur, İ. ve Şimşek, S., (2004). Kitle iletişim araçlarındaki reklamlarda kadın ve erkek objelerinin kullanılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:11, ss:549-560.
• Wilson, B.J., (2007). Designing media messages about health and nutrition: what strategies are most effective? Journal of Nutrition Education Behavior, Volume:39, Number:2 (Suppl),pg: 13-19.
• Yıldız, E.A., Şeber, N.G. ve Hekimci, E., (2011). Yazılı Basında Yer Alan Sağlıklı Beslenme İle İlintili Yazıların ve Medya Aracılığı İle Yayınlanan Gıda Reklamlarının Ankara İlinde Yaşayan Kadınların Beslenme Alışkanlıkları ve Besin Seçimleri Üzerine Etkisi. http://www.e-diyetisyen.com/wp-content/uploads/2011/09/postergizem.pdf Erişim Tarihi: 02.08.2016.
• Yılmaz, E., Yılmaz, İ. ve Uran, H., (2007). Gıda maddeleri tüketiminde medyanın rolü: Tekirdağ ili örneği, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt:2, Sayı:3, ss:9-14.