Use of decorative elements in Catholic cemeteries in Porto and its surroundings

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 1051 - 1078, 30.09.2024

Fidan Tonza Helvacıkara

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1278319

Öz

The cemeteries, apart from being a place used only for the burial of the dead, have been one of the important places that keep the social memory alive in terms of trends and traditions associated with the cult of the dead throughout the ages. The cult of the dead, which determines beliefs and rituals in relation to death; aside from personal or family wishes, it has diversified in the focus of communal, cultural, religious, regional and ethnic characteristics. Decorative elements used in tombs and cemeteries, one of the significances included in the cult of the dead; It reveals donnee in terms of historical, architectural, artistic, symbolic and social values. In this context, the cult of the dead, which developed within the framework of the Christian faith and the Catholic sect, constitutes important concrete examples with artistic and symbolic approaches.These concrete examples contribute to the identification of cemeteries and help the Catholic faith to be understood through a different way of communication.
This study is focused on the use of decorative elements in the Catholic cemeteries of Porto and its surroundings. Eleven different Catholic cemeteries in Porto and its surroundings have been examined, the use of decorative elements applied with different techniques and materials in these cemeteries are examined and visualized. In terms of method, firstly, the decorative elements has been divided into azulejo, stained glass and sculpture. The use of different techniques and materials in these tombs and the death phenomenon of the Catholic faith has been evaluated within the scope of cemetery traditions. In addition, evaluations have been made on the symbols developed on the basis of Catholic faith, which are frequently used in decorative elements, and their meanings.

Anahtar Kelimeler

Porto cemetery, Catholic cemetery, azulejo, stained glass, tomb statues

Proje Numarası

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programı Başkanlığı'nın 2219- Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı Bursiyeri

Porto ve çevresi Katolik mezarlıklarında dekoratif öğelerin kullanımı

Öz

Mezarlıklar ölülerinin sadece gömülmesi için kullanılan bir yer olmanın dışında, çağlar boyunca ölü kültüyle ilişkilendirilen eğilimler ve gelenekler açısından toplumsal hafızayı canlı tutan önemli yerlerden birisi olmuştur. Ölümle ilgili olarak inanç ve ritüelleri belirleyen ölü kültü; kişisel ya da ailesel isteklerin dışında toplumsal, kültürel, dinsel, bölgesel ve etnik özellikler odağında çeşitlenmiştir. Ölü kültü içinde yer alan değerlerden biri olan mezar ve mezarlıklarda kullanılan dekoratif öğeler; tarihi, mimari, sanatsal, sembolik ve sosyal değerler açısından veriler ortaya koymaktadır. Bu kapsamda Hristiyan inancı ve bu inanca bağlı Katolik mezhebi çerçevesinde gelişen ölü kültü, sanatsal, sembolik yaklaşımlar ile önemli somut örnekler oluşturmaktadır. Bu somut örnekler mezarlıkların kimliklendirilmesine katkı oluşturarak, katolik inancının farklı bir iletişim kanalı ile anlaşılmasına yardımcı olmaktadırlar.
Bu çalışma, Porto ve çevresi Katolik mezarlıklarında yer alan dekoratif öğelerin kullanımı üzerine şekillenmiştir. Porto ve çevresinde yer alan onbir farklı Katolik mezarlık incelenmiş, bu mezarlıklarda yer alan farklı teknik ve malzeme ile uygulanmış dekoratif unsurların kullanımı irdelenmiştir. Yöntem olarak öncelikle, dekoratif öğeler azulejo, cam vitray ve heykel olarak bölümlere ayrılmıştır. Bu mezarlarda farklı teknik ve malzemelerin kullanımı ile Katolik inancının ölüm olgusu, mezarlık gelenekleri kapsamında değerlendirilmiştir. Ayrıca dekoratif unsurlarda sıklıkla kullanılan Katolik inancı temelinde gelişen sembollerin ne olduğu ve bunların anlamları üzerine değerlendirilmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Porto mezarlık, Katolik mezarlık, azulejo, cam vitray, mezar heykelleri.

Destekleyen Kurum

Tübitak

Proje Numarası

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programı Başkanlığı'nın 2219- Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı Bursiyeri

Teşekkür

2021-2022 Tarihleri Arasında TÜBİTAK 2219 Yurt Dışı Doktora Sonrası Burs Programı Tarafından “Sokak Sanatında Yeni Yaklaşımlar; Mimari ve Kültürel Tasarım Örneği Olan Azulejo Seramik Karolarının Araştırılması” adlı proje kapsamında bu makale yazılmış olup, yazar TÜBİTAK’a teşekkürü bir borç bilir.

Kaynakça

• Ahunbay, M. (1997). Anıt Mezar. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi II (s. 1011). YEM Yayınları.
• Akçay, T. (2017). Yunan ve Roma’da ölü kültü. http://doi.org/10.20480/lbr.2018011
• Carter, L. (Ed.). Ronnberg, A. & Martin, K. (2011). The book of symbols: Reflections on archetypal Images. Taschen.
• Asamoah, B. E. (2021, March). A presentation on signs and symbols in our churches (Lenten Talk) https://www.catholictriparish.org/uploads/8/9/4/5 /89454746/signs___symbols.pdf
• Bal, Ö. (2020). Atık porselen malzeme ile sanatsal uygulamalarında Tiffany Vitray Tekniği (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Borges, A. M. (2016). The Army and Tiles: Tradıtıon and Art, Baskı: By the Book, Printer Portuguese, ISBN 978-989-8614-37-7.
• Coffman, E. (t.y). What is the origin of the Christian fish symbol? https://www.christianitytoday.com/history/2008/august/what-is-origin-of-christian-fish-symbol.html
• Conesa, J. C. (2018). Azulejo what Is, Jaume Coll Conesa (L. M. Silva & R. Salema de Carvalho, Ed.). Centro Atlântico.
• Crow, W.B. (2002). Büyünün Cadılığın ve Okültizmin Tarihi (F. Yavuz, Çev.). Dharma Yayınları.
• Ecclesia (2022, November 24). Sociedade: Censos 2021 mostra 80.2% de católicos em Portugal. https://agencia.ecclesia.pt/portal/sociedade-censos-2021-mostram-80-2-de-catolicos-em-portugal/
• Educalingo. (t.y.). IHS Sözcüğü lehçe dilinde ne anlama gelir? Christogram. https://educalingo.com/tr/dic-pl/ihs
• Eczacıbaşı Sanat Sözlüğü (1997). Katakomp. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi II. (s. 968). YEM Yayınları.
• Ersoy, N. (2007). Semboller ve Yorumları, Dönence Basım ve Yayın.
• Er, Y. (2017). Putto. Klasik Arkeoloji Sözlüğü. (s. 330). Phoenix Yayınevi. Funeral Guide (t.y.). Cemetery symbolism. https://www.funeralguide.co.uk/cemetery-symbolism/#:~:text=it%20represent%20
• Google Maps. (2024). Portekiz, https://www.google.com/maps/place/Portekiz/@28.0373963,-16.8984257,6.92z/data=!4m6!3m5!1s0xb32242dbf4226d5:0x2ab84b091c4ef041!8m2!3d39.399872!4d-8.224454!16zL20vMDVyNHc?entry=ttu
• Hançerlioğlu, O. (2010). Katoliklik. Dünya İnançlar Sözlüğü. (s.177-281). Remzi Kitabevi.
• Hisour (t.y.). Neo-Manueline. https://www.hisour.com/neo-manueline-28503/
• Holy Spirit Catholic Churhc. (t.y.). Eucharist. https://www.hscc.us/uploads/docs/Eucharist.pdf
• Hornung, E. (1999). The ancient Egyptian books of the afterlife, Cornell University Press.
• İnsamer. (t.y.): Portekiz. https://www.insamer.com/tr/ulke-profili-portekiz/
• Jorge, M., & Belgas, L., & Vinhas, E., Branco, F. G. (2022) The narrow mausolea at Conchada Cemetery as part of Portuguese. Heritage, 5(3), 1852-1864. https://doi.org/10.3390/heritage5030096
• Kabaağaç, S., & Alova, E. (1995). Kült. (Latince Türkçe Sözlük). Sosyal Yayınlar.
• Kosloski, P. (2017, August 08). The surprising symbolism of dogs in Christian art. Aleteia. https://aleteia.org/2017/08/22/the-surprising-symbolism-of-dogs-in-christian-art/
• Jesus Spırıt (2021, November 8): Butterflies in the Bible: Meaning and symbolism. https://jesuspirit.com/blogs/did-you-know/butterflies-in-the-bible-meaning-and-symbolism
• Kretschmer, H. (2008). Lexikon der Symbole und Attribute in der Kunst, Reclam Verlag.
• Kuru, A. T. (2011). Pasif ve dışlayıcı laiklik: ABD, Fransa ve Türkiye, (E. Çağdaş Babaoğlu, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kutluay, H. (2017). Aziz Petrus Kimdir, Petrus haçı nedir? https://www.makaleler.com/aziz-petrus-kimdir-petrus-haci-nedir
• Lıgnoma.com Magazıne. (t.y.). Christian symbols and their meanings. https://www.lignoma.com/en/magazine/christian-symbols-and-their-meanings
• Mack, A. (1999). Humans and other animals. Ohio State University Press.
• Ödekan, A. (1997). Vitray. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi II. (s. 1887). YEM Yayınları.
• Parman, E. (1993). Bizans sanatında tavus kuşu ikonografisi, sanat tarihinde ikonografik araştırmalar: Güner İnal’a armağan (s. 387-388). Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Armağan Dizisi.
• Sanat Sözlüğü. (2012, Ekim 17). Beaux art anlayışı. https://sanatsozlugum.blogspot.com/2012/10/beaux-art-anlayisi.html
• Sanata Başla Start Art. (2012, Nisan 30). Beşaret “The Annunciation-Leonardo da Vinci. https://sanatabasla.com/2012/04/besaret-the-annunciation-leonardo-da-vinci/
• Sivri, M., & Akbaba, C. (2018). Dünya mitlerinde yılan. Folklor/Edebiyat, 24 (96), 53-64. https://doi.org/10.22559/folklor.363
• Taş, T., & Özcan, F. (2015). M.S. 4-7. yüzyıllar arasında haç motiflerinin gelişimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 21(1), 247-275.
• The God Who Speaks. (t.y). 10 Catholic symbols. https://www.godwhospeaks.uk/wp-content/uploads/2020/10/10-symbols_Poster.pdf
• Tuncer, R. (2001). Vitray/Stained glass. Sır Yayıncılık.
• Turani, A. (2015). Dünya Sanat Tarihi. Remzi Kitabevi.
• Viola, F., Barna, G. (2008). Christianty: Exploring the root of our church practices. Tyndale House.
• Wilson, R. F. (t.y). 3. Baptized with the Holy Spirit and fire (Luke 3:15-18), https://www.jesuswalk.com/luke/003-johns-baptism.htm
• Yüksel, B. (2019, Temmuz). Kadim doğa dinlerine uzanan spritüel bir yaşam tarzı: Paganizm, https://apelasyon.com/yazi/68/kadim-doga-dinlerine-uzanan-sprituel-bir-yasam-tarzi-paganizm