Adolescent internet adaptability: A scale adaptation study

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: ISRIS 2025, 369 - 399, 31.07.2025

Emrah Akman , Şenel Çıtak , Tuğçe Peker Akman

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1729675

Öz

In today's rapidly digitalising world, adolescents' intensive use of the Internet presents both developmental opportunities and a range of psychosocial risks. Internet addiction, cyberbullying, and other challenges encountered in digital environments can adversely affect adolescents' psychological resilience and social adjustment. Accordingly, measuring the extent to which adolescents can cope with online risks and benefit from digital opportunities is of great importance for educators and family counsellors. However, there is a notable lack of valid and reliable instruments in Turkey that comprehensively assess adolescents' Internet adaptability competencies. The primary aim of this study was to adapt the Adolescent Internet Adaptability Scale (AIAS), originally developed by Wang et al. (2025), into Turkish and to examine its psychometric properties among a sample of Turkish adolescents.
A mixed-methods research design was employed, and the scale adaptation process included translation, content validity, expert review, construct validity, and reliability analyses. The study sample consisted of 988 adolescents aged 12 to 26 from various provinces in Turkey. Construct validity was tested using Confirmatory Factor Analysis (CFA), and the original eight-factor structure of the scale was confirmed in the Turkish sample (CFI = .96, TLI = .94, RMSEA = .05, SRMR = .04). The internal consistency coefficients were .86 for Cronbach's alpha and .87 for McDonald's omega; the test-retest correlation was .81. For criterion-related validity, significant negative correlations were found between the AIAS and measures of depression and Internet addiction, while a significant positive correlation was observed with subjective well-being.
In conclusion, the AIAS was found to be a valid and reliable measurement tool for Turkish adolescents. The scale can be used to assess digital adaptability, identify at-risk individuals early, and support both school and family counselling practices. It is recommended that future studies expand the scope of the scale by including different age groups and additional variables.

Anahtar Kelimeler

Internet adaptability , Adolescents , Scale adaptation , Validity and reliability

Ergenlerin internet uyum yetkinliği: Bir ölçek uyarlama çalışması

Öz

Dijitalleşmenin hız kazandığı günümüzde, ergenlerin interneti yoğun şekilde kullanmaları hem gelişimsel fırsatlar hem de çeşitli psikososyal riskler barındırmaktadır. İnternet bağımlılığı, siber zorbalık ve dijital ortamda yaşanan diğer zorluklar, ergenlerin psikolojik sağlamlığını ve sosyal uyumunu olumsuz etkileyebilmektedir. Bu bağlamda, ergenlerin çevrim içi ortamlarda karşılaştıkları risklerle başa çıkma ve dijital fırsatlardan yararlanma düzeylerinin ölçülmesi, eğitimciler ve aile danışmanları açısından büyük önem taşımaktadır. Ancak Türkiye’de, ergenlerin internet uyum yetkinliğini çok boyutlu olarak değerlendirebilecek geçerli ve güvenilir ölçme araçlarının eksikliği dikkat çekmektedir. Bu araştırmanın temel amacı, Wang ve arkadaşları (2025) tarafından geliştirilen Ergenler İçin İnternet Uyum Yetkinliği Ölçeğinin (EİUYÖ) Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin Türk ergenleri örnekleminde incelenmesidir.
Çalışmada karma yöntem deseninden yararlanılmış, ölçek uyarlama sürecinde çeviri, kapsam geçerliği, uzman görüşü, yapı geçerliği ve güvenirlik analizleri uygulanmıştır. Araştırma örneklemini, Türkiye’nin çeşitli illerinde yaşayan 12-26 yaş arası 988 ergen oluşturmuştur. Yapı geçerliliği Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile test edilmiş, ölçeğin orijinal sekiz faktörlü yapısı Türk örnekleminde de doğrulanmıştır (CFI = .96, TLI = .94, RMSEA = .05, SRMR = .04). Ölçeğin iç tutarlılık katsayıları Cronbach alfa için .86, McDonald’s Omega için .87 olarak bulunmuş; test-tekrar test korelasyonu ise .81’dir. Ölçüt geçerliliği kapsamında, EİUYÖ ile depresyon ve internet bağımlılığı arasında negatif, öznel iyi oluş ile ise pozitif yönde anlamlı ilişkiler gözlenmiştir.
Sonuç olarak, EİUYÖ’nün Türk ergenlerinde geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu saptanmıştır. Ölçek, dijital uyumun değerlendirilmesi, riskli bireylerin erken belirlenmesi ve okul-aile danışmanlığı alanlarında kullanılabilir. Diğer taraftan gelecek araştırmalarda farklı yaş grupları ve değişkenlerle ölçeğin kapsamının genişletilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

İnternet uyum yetkinliği , Ergenler , Ölçek uyarlama , Geçerlik ve güvenirlik

Etik Beyan

Araştırmada yayın etiğine uyulmuştur. Ordu Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Etik Kurulundan (25/03/2025 Tarih ve 2025-50 Sayılı Yazı) onay alınmıştır.

Kaynakça

• Arıcak, O. T., Işık, Ü., & Yıldırım, H. (2012). Siber zorbalık ölçeğinin geliştirilmesi [Development of the cyberbullying scale]. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(2), 45–60.
• Baltacı, S., Uçan, Ö., & Gencer, S. (2021). A systematic review of adolescent internet usage scales: Gaps and future directions. Journal of Child and Adolescent Behavior, 9(4), 512–526. https://doi.org/10.4172/2375-4494.1001350
• Beck, A. T. (1967). Depression: Clinical, experimental, and theoretical aspects. Harper & Row.
• Best, P., Manktelow, R., & Taylor, B. (2014). Online communication, social media and adolescent wellbeing: A systematic narrative review. Children and Youth Services Review, 41, 27–36. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2014.03.001
• Boateng, G. O., Neilands, T. B., Frongillo, E. A., Melgar-Quiñonez, H. R., & Young, S. L. (2018). Best practices for developing and validating scales for health, social, and behavioral research: A primer. Frontiers in Public Health, 6, 149. https://doi.org/10.3389/fpubh.2018.00149
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research (2nd ed.). Guilford Press.
• Bütüner, R., Bütüner, N., & Bütüner, M. (2022). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı konusunda son beş yılda yapılmış çalışmaların incelenmesi [A review of studies on social media addiction in adolescents in the last five years]. Journal of Information Systems and Management Research, 4(2), 17–34.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (24. Baskı) [Data analysis handbook for social sciences (24th ed.)]. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods in education]. Pegem Akademi.
• Çamalan, V. F., & Demirbaş, E. (2024). Çocuklarda teknolojinin getirdiği risklerden kaçınma ve bilinçli internet kullanımını destekleyen çalışmalar [Studies supporting avoidance of technology-related risks and conscious internet use in children]. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, (13), 31–58.
• Choy, Y. N., Lau, E. Y. H., & Wu, D. (2024). Digital parenting and its impact on early childhood development: A scoping review. Education and Information Technologies, 1–41. https://doi.org/10.1007/s10639-024-12643-w
• Chung, S., Park, J., & Kim, H. (2019). Excessive internet use and adolescent health. Journal of Behavioral Addictions, 8(3), 554–565.
• Clark, L. A., & Watson, D. (1995). Constructing validity: Basic issues in objective scale development. Psychological Assessment, 7(3), 309–319.
• Davis, L. L. (1992). Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research, 5, 194–197.
• Davis, R. A. (2001). A cognitive–behavioral model of pathological internet use. Computers in Human Behavior, 17(2), 187–195.
• DeVellis, R. F. (2017). Scale development: Theory and applications (4th ed.). Sage.
• Deniz, M. E., & Ünal, H. (2024). Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği’nin uyarlanması ve geçerlik-güvenilirlik çalışması [Adaptation and validity-reliability study of the Problematic Internet Use Scale]. Türk Psikoloji Yazıları, 27(1), 89–108.
• Dunn, T. J., Baguley, T., & Brunsden, V. (2014). From alpha to omega: A practical solution to the pervasive problem of internal consistency estimation. British Journal of Psychology, 105(3), 399–412. https://doi.org/10.1111/bjop.12046
• Eastin, M. S., & LaRose, R. (2000). Internet self-efficacy and the psychology of the digital divide. Journal of Computer-Mediated Communication, 6(1), e3. https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2000.tb00110.x
• Eisenbeck, N., Carral, V., Bailén, N., & Cheng, K. (2021). Coping strategies and depressive symptoms: A moderated mediation analysis. Journal of Adolescence, 82, 31–39. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2020.12.012
• Etikan, I., & Bala, K. (2022). Sampling and sampling methods. Biometrics & Biostatistics International Journal, 10(5), 1–4.
• Eryılmaz, A. (2009). Ergen öznel iyi oluş ölçeğinin geliştirilmesi [Development of the adolescent subjective well-being scale]. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 975–989.
• Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56(3), 218–226. https://doi.org/10.1037/0003-066X.56.3.218
• Hayes, A. F., & Coutts, J. J. (2020). Use omega rather than Cronbach’s alpha for estimating reliability. Communication Methods and Measures, 14(1), 1–24. https://doi.org/10.1080/19312458.2020.1718629
• Hörküç, P. (2023). Çevrimiçi gizlilik ve güvenlik kaygıları: Ergen perspektifleri [Online privacy and security concerns: Adolescent perspectives]. Ankara: Bilimsel Araştırmalar Yayınları.
• Hussain, Z. (2013). Privacy concerns among adolescents in digital environments. Cyberpsychology Journal, 7(2), 102–118.
• Kasturiratna, K. S., Hartanto, A., Chen, C. H., Tong, E. M., & Majeed, N. M. (2025). Umbrella review of meta-analyses on the risk factors, protective factors, consequences and interventions of cyberbullying victimization. Nature Human Behaviour, 9(1), 101–132.
• Kaya, Ü. (2013). Çevrimiçi Oyun Bağımlılığı Ölçeği’nin geliştirilmesi: Üniversite öğrencileri örneği [Development of the Online Game Addiction Scale: A university student sample]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(1), 33–47.
• Keles, B., McCrae, N., & Grealish, A. (2020). A systematic review: The influence of social media on depression, anxiety and psychological distress in adolescents. International Journal of Adolescence and Youth, 25(1), 79–93. https://doi.org/10.1080/02673843.2019.1590851
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford Press. Kokka, I., Smith, J., & Lee, A. (2021). Internet use and adolescent well-being: A large-scale survey. Computers in Human Behavior, 115, 106612.
• Kutlu, M., Özer, Ö., & Tekin, R. (2016). Ergenlerde internet bağımlılığı ve psikolojik etkileri [Internet addiction and its psychological effects in adolescents]. Psikiyatri Bülteni, 24(4), 301–308.
• Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2017). Social networking sites and addiction: Ten lessons learned. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(3), 311.
• Kuss, D. J., & Lopez-Fernandez, O. (2016). Internet addiction and problematic internet use: A systematic review of clinical research. World Journal of Psychiatry, 6(1), 143–176. https://doi.org/10.5498/wjp.v6.i1.143
• LaRose, R., Lin, C. A., & Eastin, M. S. (2003). Unregulated internet usage: Addiction, habit, or deficient self-regulation? Media Psychology, 5(3), 225–253. https://doi.org/10.1207/S1532785XMEP0503_01
• Lee, C., & Lee, S. J. (2017). Prevalence and predictors of smartphone addiction proneness among Korean adolescents. Children and Youth Services Review, 77, 10–17.
• Lin, M. P. (2020). Prevalence of internet addiction during the COVID-19 outbreak and its risk factors among junior high school students in Taiwan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(22), 8547.
• Liu, Y., Zhang, X., & Wang, W. (2024). Internet adaptability and adolescent well-being: Cross-cultural findings. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 18(2), Article 5. https://doi.org/10.5817/CP2024-2-5
• Mao, Y., Li, Q., & Zheng, L. (2024). Low internet adaptation and risk of addiction in adolescents: A longitudinal study. Journal of Adolescent Health, 74(3), 345–352. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2023.10.015
• Mei, W., Wang, J., & Zhou, Y. (2016). Digital resilience and coping strategies among young internet users. Computers in Human Behavior, 58, 225–233. https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.12.021
• Nesi, J., Telzer, E. H., & Prinstein, M. J. (2020). Adolescent development in the digital media context. Psychological Inquiry, 31(3), 229–234.
• Özgenel, G., Demirtaş, A., & Balım, A. G. (2019). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği’nin geliştirilmesi ve geçerlik-güvenilirlik süreci [Development and validation of the social media addiction scale for adolescents]. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 10(56), 120–136.
• Piaget, J. (1971). The theory of stages in cognitive development. In D. Green, M. P. Ford, & G. B. Flamer (Eds.), Measurement and Piaget (pp. 1–11). McGraw-Hill.
• Setty, E. (2024). Risks and opportunities of digitally mediated interactions: Young people’s meanings and experiences. Journal of Youth Studies, 27(8), 1188–1206. https://doi.org/10.1080/13676261.2023.2211929
• Shi, J., Mo, X., & Sun, Z. (2012). Content validity index in scale development. Zhong Nan Da Xue Xue Bao Yi Xue Ban (Journal of Central South University. Medical Sciences), 37(2), 152–155. https://doi.org/10.3969/j.issn.1672-7347.2012.02.007
• Sousa, V. D., & Rojjanasrirat, W. (2011). Translation, adaptation and validation of instruments or scales for use in cross-cultural health care research: A clear and user-friendly guideline. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 27(2), 268–274. https://doi.org/10.1111/j.1365-2753.2010.01434.x
• Soysal, S. (2023). Çok boyutlu test yapılarında alfa, tabakalı alfa ve omega güvenirlik katsayılarının karşılaştırılması [Comparison of alpha, stratified alpha, and omega reliability coefficients in multidimensional test structures]. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 213–236. https://doi.org/10.38151/akef.2023.51
• Subrahmanyam, K., & Šmahel, D. (2011). Digital youth: The role of media in development. Springer. Süslü, İ. (2022). Dijital Okuryazarlık Ölçeği’nin geliştirilmesi [Development of the Digital Literacy Scale]. Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(3), 112–130.
• Sweller, J., Ayres, P., & Kalyuga, S. (2011). Cognitive load theory. Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-8126-4
• Thompson, R. A., & Laible, D. (2010). Early socialization: Kinetics of risk and resilience. Child Development, 81(5), 1339–1352. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2010.01463.x
• TUİK. (2025). Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanım araştırması [Information technologies usage survey among children]. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2024-53638
• TÜİK. (2024). Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanim araştırması 2024 [Information technologies usage survey among children 2024]. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=
• Valkenburg, P. M., & Peter, J. (2011). Online communication and adolescent well-being: Testing the stimulation versus the displacement hypothesis. Journal of Computer-Mediated Communication, 16(2), 200–209. https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2010.01529.x
• Wang, W., Chen, Z., & Li, H. (2021). Conceptualizing internet adaptability in adolescence. Journal of Adolescence, 88, 179–189. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2021.01.007
• Wang, W., Liu, Y., & Chen, Z. (2025). The adolescent internet adaptability scale (AIAS): Development and validation. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 19(1), Article 5.
• Yalcinkaya, A., Imamoglu, R., Tecim, E., Uymaz, H., Uysal, E., Gunes, L. C., ... & Tosun, S. (2023). Investigating the impacts of adolescents' computer and internet use on their social anxiety and peer relationships/Ergenlerin bilgisayar ve internet kullanımı düzeylerinin sosyal kaygı ve akran ilişkilerine etkilerinin incelenmesi [Investigating the impacts of adolescents' computer and internet use on their social anxiety and peer relationships]. Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health, 30(3), 206–214.
• Yaman, E., & Peker, A. (2012). Siber zorbalık ve ergen psikolojisi [Cyberbullying and adolescent psychology]. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 9(2), 67–85.
• Zhang, X., Liu, S., & Yuan, Y. (2021). Privacy concerns and digital footprints: A study on adolescents. Journal of Adolescent Research, 36(4), 456–4