Development of alternative organizational models for forestry in Turkey

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 143 - 168, 01.12.2018

Murat Köse , İsmet Daşdemir , Seçil Yurdakul Erol , Hasan Yıldırım , Avni Arslan , Emre Göksu , Umut Şekercan Süleyman Alkan

https://doi.org/10.17568/ogmoad.437335

Cited By: 3

Öz

This
study aimed at defining the current situation of forestry organization, the
management and organization problems in Turkey, to develop alternative
organizational models and to determine the most appropriate. To collect data,
four different questionnaires were applied face to face to the 565 subjects
from four different interest groups (employees, experts, relevant institutions
and NGO representatives), and meetings were held with the forestry units under
the Ministry of Forestry and Water Affairs in nine regions in Turkey. The interviewees
were determined according to the stratified-simple random sampling method. The
basic material of this study is the data obtained from the survey and
interviews. Data were evaluated with descriptive statistics, the differences of
opinions regarding the management and organization of the forestry according to
the regions, the units, the task, and the experience were inspected by the
Kruskal-Wallis H-Test and the different groups were determined via the Duncan
Test. Within the scope of the research, the current situation of forestry
organization in Turkey was determined, and the management and organizational
problems were presented. The alternative organization and management models for
forestry in Turkey were developed and it was determined that the most preferred
models by four different interest groups were "Model-3" and
"Model-2". In Model-3, the forestry organization is structured as six
separate general directorates in the center, and only one strong forest district
directorate on the basis of micro-basins with Regional Forestry
Research-Development and Supervision units in homogeneous basins in the
provinces. In Model-2, a centralized forestry organization is essential in
organizing and managing from the head office, and in the regions, there are
directorates and sub-district units on the basin basis as a single unit. Both
models serve to manage the forest resources in a sense of integrity by
resolving the conflict of authority-responsibility, to utilize resources
effectively, to attain the organization a dynamic structure and to spread the
staff from the top to the bottom. Proposals were developed by discussing the
models and presented to the decision-makers and practitioners for consideration.

Anahtar Kelimeler

Forestry management and organization, organization structure model, Ministry of Forestry and Water Affairs, Turkey

Türkiye ormancılığı için alternatif örgütlenme modellerinin geliştirilmesi

Öz

Bu çalışma, Türkiye’deki ormancılık örgütünün
mevcut durumunu, yönetim ve organizasyon sorunlarını ortaya koymak, alternatif
örgütlenme modellerini geliştirmek ve en uygun olanını belirlemek amacıyla
yapılmıştır. Araştırma verilerini toplamak için Orman ve Su İşleri Bakanlığına
bağlı ormancılık birimleri kapsamında, Türkiye’de dokuz bölgede, dört farklı
ilgi grubundan (çalışanlar, uzmanlar, ilgili kurum ve STK temsilcileri) toplam
565 deneğe dört farklı anket yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmış, ilgi
gruplarıyla görüşmeler yapılmış ve toplantılar düzenlenmiştir. Denekler,
katmanlı-basit rastgele örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Araştırmanın
temel materyalini anket uygulamasından ve görüşmelerden elde edilen veriler
oluşturmaktadır. Veriler
betimsel istatistiklerle değerlendirilmiş, ormancılık örgütünün yönetimi ve
örgütlenmesi ile ilgili düşüncelerin bölgelere, birimlere, göreve ve deneyime
göre farklılığı Kruskal-Wallis H-Testi ile denetlenmiş ve farklı gruplar Duncan
Testi ile belirlenmiştir. Araştırma kapsamında Türkiye’deki ormancılık
örgütünün mevcut durumu saptanmış, yönetim ve organizasyon sorunları ortaya
konmuştur. Türkiye ormancılığı için alternatif örgütlenme ve yönetim modelleri
geliştirilmiş ve dört ilgi grubu tarafından en fazla tercih edilen modellerin
“Model-3” ve “Model-2” olduğu saptanmıştır. Model 3’te, ormancılık örgütü
merkezde altı ayrı genel müdürlük, taşrada ise homojen havzalarda bölgesel
Ormancılık Araştırma-Geliştirme ve Denetleme birimleri ile mikro havzalar bazında
güçlü tek bir ormancılık işletmesi şeklinde yapılandırılmaktadır. Model-2’de,
ormancılık örgütünün merkezde Orman Genel Müdürlüğü, taşrada ise havza bazında
bölgesel ve işletme şeklinde tek birim olarak örgütlenmesi ve yönetilmesi
esastır. Her iki modelde de orman kaynaklarının bir bütünlük anlayışı
içerisinde yönetilmesine, yetki-sorumluluk çatışmasının ortadan kalkmasına,
kaynakların etkin kullanılmasına, örgütün dinamik bir yapıya kavuşmasına,
personelin tavandan tabana yayılmasına hizmet etmektedir. Modeller tartışılarak
öneriler geliştirilmiş, karar vericilerin ve uygulayıcıların değerlendirmesine
sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ormancılık yönetimi ve örgütlenmesi, örgüt yapısı modeli, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Türkiye

Kaynakça

• Akesen, A., 2005. I. Çevre Şurasının Ardından. Orman Mühendisliği Dergisi, Yıl 42, Sayı 4-5-6, s.3.
• Akesen, A., Ekizoğlu, A., Erdönmez, C., 2007. Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ormancılık Politikası. Orman Kaynaklarının İşlevleri Kapsamında Darboğazlar, Çözüm Önerileri ve Öncelikler: Türkiye’de Ormancılık Eğitiminin 150. Yılında Uluslararası Sempozyum, 17-19 Ekim, s.417-4236, İstanbul.
• Barlı, Ö., Türker, M. F., Ayyıldız, H. 2000. Türkiye Ormancılık Teşkilatının Örgüt Kültürünü Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma, KTÜ Orman Fakültesi, Trabzon.
• Bensghir, T. K. 1996. Bilgi Teknolojileri ve Örgütsel Değişim. TODAİE Yayın No:274, Ankara.
• Bingöl, İ. 1990. Geçmişten Günümüze Ormanlarımız ve Ormancılığımız. Cilt I, Ormancılık Eğitim ve Kültür Vakfı, Matbaa Teknisyenleri Basımevi, 144 s., İstanbul.
• BOAEM, 2015. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ormancılık Örgütünün Yeniden Yapılandırılması. Rapor, 2015.
• Çağlar, Y. 1993. Ormancılığımızda Örgütlenme. Orman Bakanlığı Yayın No: 6, Seri No: 13, Cilt 2, s.424-428, Ankara.
• Daşdemir, İ. 1998. Devlet Orman İşletmelerinin Yönetsel ve Örgütsel Boyutlarının Belirlenmesi. DA Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Rapor No: 3, 70 s., Erzurum.
• Daşdemir, İ. 1999. Çağdaş Ormancılık Anlayışı ve Örgüt Yapısı. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 1 (2): 25-47.
• Daşdemir, İ. 2012. Türkiye Ormancılığında Araştırma-Uygulama İşbirliğinin Geliştirilmesi ve Araştırma Sonuçlarının Uygulamaya Aktarılması Üzerine Düşünceler. Kuruluşunun 60. Yılında Ormancılık Araştırma Enstitüleri: Dünü, Bugünü ve Geleceği Sempozyumu Çağrılı Bildirisi, Bildiriler Kitabı, s.117-129, 7-9 Kasım, Bolu.
• Daşdemir, İ. 2015. Ormancılık İşletme Ekonomisi (3. Baskı). Bartın Üniversitesi Yayın No: 10, Orman Fakültesi Yayın No: 6, ISBN 978-605-60882-8-5, 407 s., Bartın.
• Daşdemir, İ. 2016a. Orman Mühendisliğine Giriş Ders Notu. Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, DOI: 10.13140/RG.2.1.3828.9043, 32 s., Bartın.
• Daşdemir, İ. 2016b. Türkiye Ormancılığında Çağdaş Yönetim Anlayışı ve Örgütlenme Modeli. Türkiye’nin Ormancılık Serüveni, Örgütlenmesi ve Ormancılıkta Kadının Yeri Paneli Kitabı, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını ISBN 978-605-64482-5-6, s.95-111, Ankara.
• Daşdemir, İ. 2016c. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Akademik Yayıncılık ve Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., Yayın No: 1536, ISBN 978-605-320-442-8, 210 s., Ankara.
• Eraslan, İ. 1989. Türkiye’de Ormancılık Öğretim ve Eğitim Kurumlarının Tarihsel Gelişimi. Ormancılık Eğitim ve Kültür Vakfı, Yayın No: 1, 157 s., İstanbul.
• Eryılmaz, A.Y. 1985. Ormancılık Politikası Ders Notları. KTÜ Orman Fakültesi Ders Notları Yayın No: 96, Trabzon.
• Geray, A. U. 1982. Ormancılıkta Planlamanın Hazırlık Aşamasında Çok Boyutlu Analizler (Akdeniz Bölgesi Örneği). İÜ, Orman Fakültesi Yayın No: 315, 108 s., İstanbul.
• Geray, A. U. 1989. Ormancılığın Çağdaş Çerçevesi. İÜ, Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, Cilt 39, Sayı 4, s.17-27, İstanbul.
• Geray, A. U. 1993. Orman Kaynakları Yönetiminin Geliştirilmesi ve Sorunları. I. Ormancılık Şurası, Orman Bakanlığı Yayın No: 6, Seri No: 13, Cilt 3, s.137-149, Ankara.
• Gülen, İ., Özdönmez, M. 1996. Personel Yönetimi. İÜ Yayın No:3928, Fen Bilimleri Enstitüsü Yayın No: 7, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul.
• Gümüş, C. 2014a. How to Adjust Forestry Education in Accordance with the Forest Policy Process/Changes: Experience From Turkey. Sub-Regional Workshop on “Forest Policy and Institutions Development in Central Asia”, 4-7 February 2014, Trabzon, Turkey.
• Gümüş, C. 2014b. Osmanlıdan Günümüze Ormancılık Politikalarının Ormancılık Örgütlenmesi Üzerine Etkileri ve Güncel Sorunlar. II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 22-24 Ekim, s.477-489, Isparta.
• Kutluk, H. 1948. Türkiye Ormancılığı İle İlgili Tarihi Vesikalar 893-1339(1487-1923). Osmanbey Matbaası, İstanbul.
• Kutluk, H. 1967. Türkiye Ormancılığı İle İlgili Tarihi Vesikalar 102-1341(1787-1925). Ongun Kardeşler Matbaası, Ankara.
• OGM, 2012. Orman Genel Müdürlüğü 2013-2017 Stratejik Planı, 2012. Ankara.
• OGM, 2017. Orman Genel Müdürlüğü 2017-2021 Stratejik Planı, 2017. Ankara.
• Orhunbilge, A.N. 2000. Örnekleme Yöntemleri ve Hipotez Testleri (Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş İkinci Baskı). Avcıol Basım ve Yayın, 420 s., İstanbul.
• Özdönmez, M., İstanbullu, T., Akesen, A. 1989. Ormancılık Politikası. İÜ Orman Fakültesi Yayın No: 401, 301 s., İstanbul.
• Özdönmez, M., Akesen, A., Ekizoğlu, A. 1998. Ormancılık Yönetim Bilgisi Kitabı. İÜ Orman Fakültesi, Yayın No: 4157/457, 357 s., İstanbul.
• TUOP, 2004. Türkiye Ulusal Ormancılık Programı (2004-2023). Çevre ve Orman Bakanlığı, APK Kurulu Başkanlığı, 80 s., Ankara.
• Yund, K. 1969. Türkiye Orman Umum Müdürleri Albümü. Hüsnütabiat Matbaası, 107 s., İstanbul.