Amerika Birleşik Devletleri’nin güney eyaletlerinde yapılan ağaçlandırmaların Türkiye açısından değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 42 - 53, 30.06.2021

Murat Alan

https://doi.org/10.17568/ogmoad.785456

Öz

Ağaçlandırmalar dünya ormanlık alanının %7’sini oluşturmasına karşın, toplam odun hammaddesi üretiminin %50’sini karşılamaktadır. Bu kapsamda, ABD’nin güney eyaletlerinde 1950’lerden bu yana çok başarılı ağaçlandırma çalışmaları yürütülmektedir. Bu çalışmalar için özel kuruluşlar, devlet orman işletmeleri ve üniversitenin bir araya geldiği bir kooperatif sistemi oluşturulmuştur. 1950’lerden bu yana ağaçlandırma alanları yaklaşık 15 kat, yıllık ortalama artım ise beş kat artırılmıştır. Ayrıca yıllık ortalama artımda sağlanan bu başarının bir sonucu olarak da idare süreleri 50 yıldan 18 yıla inmiştir. Türkiye’de de yarım yüzyılı aşkın bir süredir ağaçlandırma çalışmaları yürütülmektedir. Ayrıca ağaç ıslahında da Türkiye’de en büyük yayılış alanına sahip kızılçam için iyi bir alt yapı olduğu görülmektedir. Türkiye’deki ağaçlandırma çalışmalarının, devlet ve özel sektör tarafından geniş ölçüde benimsenmiş, ormancılık yönetiminin ayrılmaz bir parçası haline getirilmiş, sürdürülebilir bir yapı gösteremediği düşünülmektedir. Bu kapsamda ABD’nin güney eyaletlerinde yapılan ağaçlandırma çalışmaları incelenmiş ve Türkiye için bir değerlendirme yapılarak, öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Odun hammaddesi, ağaç ıslahı, silvikültür, tohum bahçesi

Proje Numarası

TÜBİTAK 1059B191800583

Teşekkür

Bu çalışma, TÜBİTAK 1059B191800583 kodlu Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı kapsamında (2019-2020/ ABD North Carolina State Üniversitesi) üretilmiştir. Ayrıca, Orman Mühendisleri, Sadi Şıklar, Rumi Sabuncu, Mehmet Emin Çetin ve Cemal Gültekin’in yanında Prof. Dr. Fikret Isik ve Doç. Dr. Fatih Temel eleştiri ve önerileri ile önemli katkılar sağlamışlardır. Katkıları için çok teşekkürler.

From the point of view for Turkey, assessment of planted forests in the southern states of the United States

Öz

Although planted forests constitute 7% of the world’s forest area, they contribute 50% of the total wood raw material production. In this context, very successful planted forests have been carried out in the southern states of the USA since the 1950s. For these studies, a cooperative system where private institutions, state forestry enterprises, and the university came together was established. Planted forest areas have been increased approximately 15 times, and the annual average increment has been increased five times since the 1950s. Besides, because of this success achieved in the annual average increase, rotation age decreased from 50 to 18 years. Turkey also has more than half a century, planted forests are carried out. Also, it is seen that a good tree improvement experience for that Turkish red pine has the largest distribution area in Turkey. Planted forests efforts in Turkey, that has been widely adopted by the state and the private sector and has become an integral part of forestry management is considered not to show a sustainable structure. In this context, the studies examined plantation in the southern states of the US and made an assessment for Turkey, proposals have been made.

Anahtar Kelimeler

Wood raw material, tree breeding, seed orchard, silviculture

Proje Numarası

TÜBİTAK 1059B191800583

Kaynakça

• Alan M (2020) Silviculture and tree breeding for planted forests. Eurasian Journal of Forest Science 2020 8(1): 74-83
• Alan M (2012) Türkiye de Kızılçam ıslahının dünü bugünü ve geleceği. Kurulusunun 60. Yılında Ormancılık Araştırma Enstitüleri: Dünü, Bugünü ve Geleceği Sempozyumu, 212-220
• Boydak M, Çalışkan S (2014) Ağaçlandırma. OGEM-VAK, 712s, İstanbul
• Carle JB, Holmgren LPB (2009). Wood from planted forests: global outlook to 2030. In: Evans J. (Ed.), PLANTED FORESTS Uses, Impacts and Sustainability (Vols. 1–213, pp. 47–60). Rome, Italy: CAB International and FAO
• Erkan N (1996) Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) mescere gelişiminin simulasyonu. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 1, 148 s., Elâzığ
• Erkan N, Ok K, Parlak S (2020). ENAT Karacabey endüstriyel ağaçlandırma yatırımında hasılat ve iç karlılık analizi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 7 (1), 62-75. DOIhttps://doi.org/10.17568/ogmoad.616270:
• Evans J (2009) The history of tree planting and planted forests. In: Evans J. (Ed.), PLANTED FORESTS Uses, Impacts and Sustainability (Vol. 213, pp. 5–22). Rome, Italy: CABI International and FAO.
• FAO (2016) Global Forest Resources Assessment (FRA) 2015. Second edition, Rome.
• Fox TR, Jokela EJ, Allen HL (2004) The evolution of pine plantation silviculture in the Southern United States. In: Rausher HM, Kurt J(Ed.), Southern Forest Science: Past, Present, and Future (Vols. 1–394, pp. 63–82). United States Department of Agriculture Forest Service, Southern Research Station.
• Fox TR, Jokela EJ, Allen HL (2007) The Development of Pine Plantation Silviculture in the Southern United States. Journal of Forestry, 105(7), 337–347. https://doi.org/10.1093/jof/105.7.337
• Isik F, McKeand SE (2019) Fourth cycle breeding and testing strategy for Pinus taeda in the NC State University Cooperative Tree Improvement Program. Tree Genetics & Genomes, 15(5)-70, 1-12. https://doi.org/10.1007/s11295-019-1377-y
• McKeand S (2015) The success of tree breeding in the Southern US. BioResources 10:1–2
• McKeand SE (2019) The evolution of a seedling market for genetically improved Loblolly pine in the Southern United States. Journal of Forestry, 117(3), 293–301. https://doi.org/10.1093/jofore/fvz006
• McKeand S, Gerwig DM, Cumbie WP, Jett JB (2008) Seed Orchard Management Strategies for Deployment of Intensively Selected Loblolly Pine Families in the Southern US. In: Lindgren D (ed). Treebbredex & SLU, Sweden, pp 177–182
• McKeand S, Mullin T, Byram T, White T (2003) Deployment of genetically improved Loblolly and Slash Pines in the South. Journal of Forestry, 101(3), 32–37. https://doi.org/10.1093/jof/101.3.32
• Mead DJ (2013). Sustainable management of Pinus radiata plantations. Food and agriculture organization of the United nations (FAO).
• NCSU TIP (2020) North Carolina State University Tree Improvement Program web sitesi, http://treeimprovement.org/sites/default/files/20_AR_final_web.pdf erişim tarihi: 18.08.2020
• OATIAM (2020) Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü web sitesi https://ortohum.ogm.gov.tr/SitePages/OGM/OGMDefault.aspx erişim tarihi 18.08.2020
• OGM (2004) Türkiye Ulusal Ormancılık Programı. https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Dokumanlar/Ulusal_Ormancilik_Programi_2004_2023.pdf erişim tarihi: 18.08.2020
• OGM (2013) Endüstriyel Ağaçlandırma Çalışmaları Eylem Planı (2013-2023).
• OGM (2018) Orman Gene Müdürlüğü Stratejik Plan (2019-2023) https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/StratejikPlan/Orman%20Genel%20M%C3%BCd%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%20Stratejik%20Plan%20(2019-2023).pdf erişim tarihi 18.08.2020
• OGM (2020) Orman Genel Müdürlüğü web sitesi (https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Sayfalar/Istatistikler.aspx), erişim tarihi: 18.08.2020
• Onyekwelu JC, Stimm B, Evans J (2011) Review plantation forestry. In Silviculture in the Tropics (pp. 399-454). Springer, Berlin, Heidelberg.
• ÖİK (2014) Özel İhtisas Komisyon Raporu: sürdürülebilir orman yönetimi (2014-2018). Kalkınma Bakanlığı Yayın no: KB: 2872 - ÖİK: 722
• Özel HB, Daşdemir İ, Üzgün S (2017) Balıkesir-Manyas yöresi Kızılçam (Pinus brutia Ten.) ağaçlandırmalarının teknik ve ekonomik analizi. 2023’e Doğru 4. Doğa ve Ormancılık Sempozyumu, 43-55. ISBN: 978-605- 01-1108-8. Antalya.
• Öztürk H, Şıklar S (2000) Türkiye Milli Ağaç Islahı ve Tohum Üretim Programı (özellikleri ve gerçekleştirilen çalışmalar). Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü Dergisi, 1: 1-41
• Payn T, Carnus JM, Freer-Smith P, Kimberley M, Kollert W, Liu S, Orazio C, Rodriguez L, Silva LN, Wingfield MJ (2015) Changes in planted forests and future global implications. Forest Ecology and Management, 352, 57–67. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2015.06.021
• Ruotsalainen S (2014) Increased forest production through forest tree breeding. Scandinavian Journal of Forest Research, 29(4), 333–344. https://doi.org/10.1080/02827581.2014.926100
• Şıklar S, Öztürk H. (2009) Türkiye’de odun hammaddesi üretiminin artırılması açısından Kızılçam (P. brutia Ten.) endüstriyel plantasyon ormancılığı. Orman Mühendisliği, Sayı: 7-8-9: 26-29
• Sıklar S, Öztürk H, Alan M (2017) Kızılçam (Pinus brutia Ten.) genetik ıslah çalışmalarının endüstriyel ağaçlandırmaların verimliliğine etkisi. 2023’e Dogru 4. Doga ve Ormancılık Sempozyumu, 2017, 71-82
• Stanturf JA, Kellison RC, Broerman FS, Jones SB (2003). Productivity of Southern pine plantations: where are we and how did we get here? Journal of Forestry, 101(3), 26–31. https://doi.org/10.1093/jof/101.3.26
• TOD (2019) Orman Genel Müdürlüğünce uygulanmakta olan “Endüstriyel Ağaçlandırma Çalışmaları Eylem Planı” üzerine değerlendirmeler ve öneriler. Türkiye Ormancılar Derneği, https://www.ormancilardernegi.org/dosyalar/files/Endustriyel_Agaclandirma_Raporu.pdf erişme tarihi 18.08.2020
• Troxler S (2017) North Carolina Forest Service 2017- Biennial Report. North Carolina.
• Usta H (1991) Kızılçam (Pinus brutia Ten.) ağaçlandırmalarda hasılat araştırmaları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 219, 138 s., Ankara.