Müdahale görmemiş genç Macar meşesi (Quercus frainetto Ten.) meşcerelerinde artım ve büyüme

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: Özel Sayı - II. Uluslararası Meşe Çalıştayı, 79 - 91, 01.12.2023

Gafura Aylak Özdemir , Abbas Şahin , Emrah Özdemir , Yağmur Biricik , Ümit Korkmaz , Ömer Saraçoğlu

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1305202

Öz

Meşeler (Quercus sp.) hem kapladığı alan hem de tür zenginliği bakımından Türkiye ormancılığı için oldukça önemli bir ağaç cinsi olup 2020 envanterine göre ülke orman alanının 6.747.440 hektarı, yani %29,42’si meşe ormanlarıdır. Bu çalışmada doğal yayılış gösteren, sürgünden yetişmiş, müdahale görmemiş, saf ve aynı yaşlı genç Macar meşesi meşcereleri için 20 yaşına kadar 5 bonitet sınıfı ve 7 sıklık derecesine göre ve sıklığa bağlı hasılat tabloları düzenlenmiştir. Müdahale görmemiş meşcereler için düzenlenmiş olan hasılat tablosu değerleri, müdahale görmüş meşcerelerin amaç kuruluşunun gerçekleştirilmesinde, ormanların kökeni ve meşcerelerin geçmişteki yapısını ortaya koyması bakımından önemlidir. Bu amaçla Bursa, Balıkesir, Çanakkale, İstanbul ve Sakarya Orman Bölge Müdürlüklerinden büyüklükleri 100 m2 ve 200 m2 olan 22 adet örnek alan alınmıştır. Macar meşesinin meşcere hacim ve hacim elemanları yaş, bonitet ve sıklık derecesinin fonksiyonu olarak incelenmiştir. 0-20 yaş aralığında örnek alanların I-V bonitet sınıflarına dağılımı sırasıyla 6, 9, 6, 0 ve 1 olarak gerçekleşmiştir. Düzenlenen Macar meşesi hasılat tablolarında, I. bonitet ve 1.0 sıklık derecesine sahip (normal) müdahale görmemiş meşcerelerin 20. yaştaki hektardaki göğüs yüzeyi 24,44 m²/ha, hacim miktarı 72,605 m³/ha, yıllık cari hacim artımı 8,53 m³/ha, asli meşcerenin yıllık ortalama artımı 3,63 m³/ha ve genel verimi ise 4,94 m³/ha olarak belirlenmiştir. Müdahale görmemiş I. yaş sınıfındaki Macar meşesi meşcereleri için düzenlenmiş olan hasılat tablosu, meşe baltalık ormanları koruya dönüştürme çalışmalarının başarısına katkı yapması ve geleceğe yön vermesi bakımından önemli bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Macar meşesi, hasılat tablosu, bonitet, sıklık.

Destekleyen Kurum

Marmara Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Proje Numarası

10.3201/2014-2018-2020

Teşekkür

Marmara Ormancılık Araştırma EnstitüsüMüdürlüğü Tarafından Desteklenen 10.3201/2014-2018-2020 «Macar Meşesi (Quercus frainetto Ten.) Meşcerelerinin Hasılatı» isimli Projenin bir bölümüdür.

Growth and increment in non-intervened young Hungarian oak (Quercus frainetto Ten.) stands

Öz

Oaks are a highly significant tree species for Turkey forestry both in terms of the area they cover and species diversity. According to the 2020 inventory, oak forests span 6,747,440 hectares (ha), accounting for 29.42% of the country’s total forest area. In this study, yield tables dependent on 5 site index classes and 7 density degrees up to 20 years of age have been established for naturally distributed, sprout-originated, non-intervened, pure and even-aged young Hungarian oak stands. The yield table values arranged for non-intervened stands are important in terms of revealing the origin of forests, the past structure of the stands, and the realization of the intended establishment of the intervened stands. For this purpose, 22 sample areas with sizes of 100 m2 and 200 m2 were taken from Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Istanbul and Sakarya Regional Directorates Forestry. Stand volume and volume components of Hungarian oak were investigated as functions of age, site index and density. The distribution of sample areas in the 0-20 age range into site classes I-V occurred as 6, 9, 6, 0 and 1, respectively. In the arranged Hungarian oak yield tables, for non-intervened stands with I. site index and 1.0 density class at age 20, the basal area per hectare is determined as 24.44 m², the volume amount is 72.605 m³, the annual current volume increment is as 8.53 m³/ha, the main stand’s annual average increment is as 3.63 m³/ha, and the overall yield is determined as 4.94 m³/ha. The yield table prepared for non-intervened Hungarian oak stands in the I. age class is considered important in terms of contributing to the success of the conversion of oak coppice forests to high forest efforts and guiding the future.

Anahtar Kelimeler

Hungarian oak, yield tables, site index, density

Proje Numarası

10.3201/2014-2018-2020

Kaynakça

• Akalp, T,, 1978, Türkiye’deki Doğu Ladini (Picea orientalis L, Carr,) Ormanlarında Hasılat Araştırmaları, İÜ Yayın No: 2483, Orman Fakültesi Yayın No:261, İstanbul
• Eraslan, İ,, 1954, Trakya ve Bilhassa Demirköy Mıntıkası Meşe Ormanlarının Amenajman Esasları Hakkında Araştırmalar, T,C, Tarım Vekâleti Orman Umum Müdürlüğü Yayınlarından, Sıra No: 132, Seri No: 13, Kader Basımevi, Ankara
• Eraslan, İ,, Evcimen, B, S,, 1967, Trakya’daki meşe ormanlarının hacim ve hâsılatı hakkında tamamlayıcı araştırmalar, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi,A17 (1): 31 – 56
• Gencal, B,, 2019, Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Saçlı Meşe (Quercus cerris) meşcerelerindeki büyüme ilişkileri, Bursa Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, Bursa
• Giray, N,, Temerit, A,, Başar, M,, 2000, İç Anadolu Bölgesindeki Meşe Baltalıklarında Bonitet ve Yaş Sınıfları İtibariyle Ağaç Serveti Tayini Üzerine Araştırmalar, İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 276, Ankara
• Kalıpsız, A,, 1988, Orman Hasılat Bilgisi, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3516, Orman Fakültesi Yayın No: 397, İstanbul
• Mayer H, Aksoy, H,, 1986, Türkiye Ormanları, (Çeviren: Aksoy, H, Özalp, G,), Orman Bakanlığı, Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Muhtelif Yayın No: 1, Bolu
• OGM, 2021, Türkiye Orman Varlığı, ISBN:978-605-7599-68-1, Ankara,
• Özdemir, G, A,, 2013, Trakya Meşe Ormanlarında Artım Ve Büyüme İlişkileri, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul
• Öztürk, S,, 2013, Türkiye Meşeleri Teşhis e Tanı Kılavuzu, Orman genel Müdürlüğü Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı, Ankara,
• Şahin, A,, 2020, Marmara Bölgesindeki Sapsız Meşe (Quercus petraea (Mattuschka) Liebl,) Meşcerelerinin Hasılatı ve Amenajman Esasları, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi
• Saraçoğlu, Ö,, 1998, Karadeniz Yöresi Göknar Meşcerelerinde Artım ve Büyüme, Doktora Tezi, Orman Genel Müdürlüğü Yayını, İstanbul
• Şahin, A,, Özdemir, E,, A,Özdemir, G,, Biricik, Y,, Korkmaz, Ü,, Saraçoğlu, Ö,, 2021, Macar Meşesi (Q, frainetto Ten,) Meşcerelerinin Hasılatı, Marmara Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Proje No: 10,3201/ 2014-2018-2020, İstanbul
• Yaltırık, F,, 1984, Türkiye Meşeleri Teşhis Kılavuzu, Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Yenilik Basımevi, İstanbul
• Yaltırık, F,, Efe, A,, 1994, Dendroloji, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3836, Orman Fakültesi Yayın No: 431, İstanbul