Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Dış Ticareti Üzerine Etkisi: Panel Çekim Modeli Uygulaması

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 2, 15 - 26, 01.06.2012

Ayça Aysun Oktay Öksüzler Metehan Yılgör

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Dış Ticareti Üzerine Etkisi: Panel Çekim Modeli Uygulaması

Öz

Bu çalışmada Türkiye ve Avrupa Birliği arasında kurulan 1996 tarihli Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin AB-15 ile yaptığı dış ticarete etkisi Panel Çekim Modeli kullanılarak 1980-2009 dönemine ait yıllık verilerle tahmin edilmiştir. İthalat ve İhracat modellerinde nüfus, ülkeler arası uzaklık, milli gelir ve Gümrük Birliği kuklası açıklayıcı değişkenler olarak kullanılmıştır. Tahmin sonuçları göstermiştir ki Gümrük Birliği Türkiye’nin ithalatında önemli bir etki yaparken bu etki Türkiye’nin ihracatında önemsiz çıkmıştır. Buna ek olarak çalışmada hem Türkiye’nin hem ortak ülkelerin milli gelirinin ihracat ve ithalata etkisinde Gümrük Birliğinden dolayı yapısal bir değişiklik olup olmadığı araştırılmış ve ihracat modelinde her iki etkininde yapısal olarak etkilendiği ithalat modelinde ise bu etkinin sadece ortak ülke gelirinde ortaya çıktığı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Gümrük Birliği, Uluslararası Ticaret, Çekim Modeli, Panel Veri

Kaynakça

• Anderson, J.E. (1979). “A Theoretical foundation for the gravity equation”, The American Economic Review, 69(1), 106-116.
• Anderson, J.E. & Wincoop, E. (2001). “Gravity with gravitas: A solution to the border puzzle”, Working Paper No. 8079, USA: Nber.
• Antonucci, D. & Manzocchi, S. (2004). “Could accession to the EU make a difference? An empirical assessment of Turkey’s trade patterns”, Workshop of the CNR – National Research Council Group on International Economics and Development, Italy: Bocconi University.
• Aysun, A. (2011). Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Dış Ticareti Üzerine Etkisi: Panel Çekim Modeli Uygulaması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, SBE.
• Baltagi, B. (2005). Econometric analysis of panel data, USA: John Wiley & Sons Inc.
• Baltagi, B., Egger, P. & Pfaffermayr, M. (2003). “A generalized design for bilateral trade flow models”, Economics Letters, 80, 391-397.
• Bergstrand, J.H. (1985). “The gravity equation in international trade: Some microeconomic foundations and empirical evidence”, The Review of Economics and Statistics, 67(3), 474-481.
• Deardorff, A.V. (1995). “Determinants of bilateral trade: Does gravity work in a neoclassical world?”, Working Paper, No. 5377, USA: Nber.
• Demir, O. & Temur, Y. (1998). “Gümrük Birliği’nin ilk iki yılı değerlendirmesi”, Dış Ticaret Dergisi, 11.
• Editorial: Sir Isaac Newton [Editorial]. (1853). The Illustrated Magazine of Art, 2(11), 293-295. http://www.jstor.org/stable/20538140.
• Google. (2011). Google Maps, http://maps.google.com/.
• Helpman, E. & Krugman, P. R. (1985). Market structure and foreign trade: Increasing returns, imperfect competition and the international economy, UK: Cambridge MIT.
• IMF. (2010). World Economic Outlook 2009, http://www.imf.org/external/ns/cs.aspx?id=28.
• IMF. (2010). IMF eLibrary Data, http://elibrary-data.imf.org/.
• WTO. (2011). Regional trade agreements information system, http://rtais.wto.org/UI/Public MaintainRTAHome.aspx.
• Kandoğan, Y. (2005). “Trade creation and diversion effects of Europe’s regional liberalization agreements”, Working Paper, No.746, USA: William Davidson Institute.
• Karagöz, M. & Karagöz, K. (2009). “Türkiye’nin küresel ticaret potansiyeli: Çekim modeli yaklaşımı”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 127-144.
• Pöyhönen, P. (1963). “A tentative model for volume in trade between countries”, Weltwirtschaftliches Archiv, 90, 91-113.
• Rahman, M.M. (2003). “A panel data analysis of Bangladesh’s trade: The gravity model approach”, 5th Annual Conference of the European Trade Study Group, 11-13 Sept 2003, Spain.
• Seki, İ. (2005). Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin net ihracatı üzerine etkileri, 1985-2003. http://www.tcmb.gov.tr/yeni/iletisimgm/ismail_seki.pdf.
• Taşçı, M. & Okuyan, H. A. (2010). “Sermaye yapısının belirleyicileri: Türkiye’deki en büyük 1000 sanayi işletmesinde bir uygulama”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 4(1), 105-120.
• Tinbergen, J. (1962). Shaping the world economy: Suggestions for an international economic policy, USA: The Twentieth Century Fund.
• Togan, S. (2000). “Effects of a Turkey-European Union Customs Union and prospects for the future”, Russian and East European Finance and Trade, 36(4) 5-25.
• Uyar, S. (2000). “Ekonomik bütünleşmeler ve Gümrük Birliği teorisi”, Dış Ticaret Dergisi, 19.
• Zarzosa, I. & Lehmann, F. (2003). “Augmented gravity model: An empirical application to Mercosur-European Union Trade Ffows”, Journal of Applied Economics, 6(2), 291-316.