Abraham ibn Daud’un İbn Hazm’ın Nesih ve Tahrif Eleştirisine Karşı Tevrat Savunusu

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 35, 21.07.2022

Yasin Meral

https://doi.org/10.51490/oksident.1104995

Öz

Abraham ibn Daud (ö. 1180) İspanyalı önde gelen Yahudi âlimlerdendir. Onun yaşadığı dönemde İspanya toprakları Murabıtlar, Muvahhidler ve Hıristiyan krallıklar arasında savaşlara sahne olmuştur. İbn Daud, Müslümanlar ve Hıristiyanlar tarafından Yahudiliğe yöneltilen eleştirilere karşı Yahudiliği savunmuştur. İbn Daud, ayrıca Karaî Yahudilerin Rabbani Yahudilere yönelik eleştirilerine de cevap vermiştir. İbn Daud, Yahudiliği savunmak üzere biri inanca dair diğeri de Rabbani geleneğin otantikliğine dair iki temel eser yazmıştır. Bunlardan biri Arapça kaleme aldığı el-ʿAḳīdetu’r-Rāfiʿa, diğeri de İbranice Sefer ha-Kabala’dır. Sefer ha-Kabala, Karaîlerin eleştirilerine karşı Rabbani Yahudiliğin Musa’dan itibaren kesintisiz bir şekilde geldiğini ispatlamaya gayret eden bir eserdir. İlk Aristocu Yahudi düşünür olarak bilinen İbn Daud, başyapıtı olan el-ʿAḳīdetu’r-Rāfiʿa adlı eserinde ise Aristo felsefesi ışığında Yahudi inancının üstünlüğünü göstermeye çalışmakta, aynı zamanda Müslümanların nesih ve tahrif iddialarına cevap vermektedir. Elinizdeki makalede, İbn Daud’un nesih ve tahrifle ilgili cevapları incelenecektir. Bunu yaparken İbn Daud’un muhtemel kaynakları ve istifade ettiği eserler de tespit edilmeye çalışılacaktır. Diğer taraftan İbn Daud’un nesih ve tahrif iddialarını hangi Müslüman âlimin eserleri üzerinden okuduğuna dair soru da bu makalede cevaplandırılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Yahudilik, Abraham ibn Daud, Tevrat, Nesih, Tahrif, İbn Hazm, Musa

Abraham ibn Daud’s Defense of Torah Against Criticism of Abrogation and Falsification by Ibn Hazm

Öz

Abraham ibn Daud (d. 1180) was one of the leading Jewish scholars of Spain. The Spanish lands witnessed wars among Almoravids, Almohads, and Christian kingdoms during his lifetime. Ibn Daud defended Judaism against the criticism leveled against Judaism by Muslims and Christians. Apart from this, Ibn Daud also responded to the criticism of the Karaite Jews against the Rabbinic Jews. Ibn Daud wrote two main works in defense of Judaism, one on faith and the other on the authenticity of the Rabbinic tradition. One of them is al-ʿAḳīdetu'r-Rāfiʿa, which he wrote in Arabic, and the other is Sefer ha-Qabbalah, which he wrote in Hebrew. Sefer ha-Qabbalah, written against the criticisms of the Karaites, tries to prove that Rabbinic Judaism came uninterruptedly from Moses. Ibn Daud, known as the first Aristotelian Jewish thinker, tries to show the superiority of Jewish belief in the light of Aristotelian philosophy in his main work entitled al-ʿAḳīdetu'r-Rāfiʿa. In this work, the author replies to the Muslim claims of abrogation and falsification. This article examines Ibn Daud’s answers about abrogation and falsification. While doing this, it tries to determine the possible sources of Ibn Daud and the works from which he benefited. This article also attempts to answer which Muslim author Ibn Daud read the claims about abrogation and falsification.

Anahtar Kelimeler

History of Religions, Judaism, Abraham ibn Daud, Torah, Abrogation, Falsification, Ibn Hazm, Moses

Kaynakça

• Adam, Baki. Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat. İstanbul: Pınar Yayınları, 2010.
• Adam, Baki. “Tevrat’ın Tahrifi Meselesine Müslüman ve Yahudi Cephesinden Bir Bakış”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 36 (1997): 359-404.
• Adıgüzel, Adnan. Mağrib Medeniyetinin Zirvesi Muvahhidler: Kuruluş Dönemi. Ankara: Araştırma Yayınları, 2011.
• Arfa, Milton. Abraham Ibn Daud and the Beginnings of Medieval Jewish Aristotelianism. Doktora Tezi, New York: Columbia University, New York 1954.
• Fontaine, Resianne. In Defence of Judaism: Abraham Ibn Daud: Sources and Structures of ha-Emunah ha-Ramah. Assen/Maastricht: Van Gorcum, 1990.
• Fontaine, Resianne. “Abraham Ibn Daud’s Polemics Against Muslims and Christians”. The Three Rings: Textual Studies in the Historical Trialogue of Judaism, Christianity, and Islam, ed. Barbara Roggema vd. (Leuven: Peeters, 2005), 19-34.
• Freudenthal, Gad. “Abraham Ibn Daud, Avendauth, Dominicus Gundissalinus and Practical Mathematics in Mid-Twelfth Century Toledo”. Aleph 16/1 (2016): 61-106.
• Halevi, Yehuda. el-Kitābu’l-Hazerī: Kitābu’r-Red ve’d-Delīl fi’d-Dīni’z-Ẕelīl. Beyrut: Menşūrātü’l-Cemel, 2012.
• İbn Daud, Abraham. Emuna Rama. Çev. Ibn Labi ve Ibn Motut, ed. Yehuda Eisenberg, Kudüs: Hotsaat ha-Sehel, 1987.
• İbn Daud, Abraham. Sefer ha-Emuna ha-Rama. Çev. Solomon ibn Labi, ed. Samson Weil, Frankfort 1852.
• İbn Daud, Abraham. The Book of Tradition: Sefer ha-Qabbalah. Ed. ve çev. Gerson D. Cohen, Philadelphia: The Jewish Publication Society, 2010.
• İbn Daud, Abraham. The Exalted Faith. Çev. Norbert M. Samuelson, Rutherford: Fairleigh Dickinson University Press, 1986.
• İbn Daud, Abraham. The Exalted Faith/Ha-Emunah ha-Ramah. Çev. Solomon Ibn Lavi (Ha-Emunah ha-Nissa’ah); çev. Samuel Ibn Maṭūṭ (The Anonymous Commentary to Ha-Emunah ha-Ramah); ed. Amira Eran, Jerusalem: Ben-Zvi Institute, 2019.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd. “er-Redd ‘alā İbn Nağrīle el-Yehūdī”. Resāilu İbn Hazm, tahk. İhsan Abbas, Beyrut: el-Müessesetü’l-Arabiyye li’d-Dirāsāti ve’n-Neşr, 1987, 3: 41-70.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd. el-Fasl: Dinler ve Mezhepler Tarihi. Çev. Halil İbrahim Bulut, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2017.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd. el-Usūl ve’l-Furū‘. Tahk. Abdulhak et-Turkmani, Beyrut: Daru İbn Hazm, 2011.
• İbn Meymun, Musa. Hakdamot ha-Rambam. Ed. Yitshak Şilat, Maale Adumim: Hotsaat Şilat, 1992.
• İbn Meymun, Musa. Mişne Tora. Ed. Yohay Makbilî, Hayfa: Hotsaat Yeşivat Or Vişua‘ (Mif‘al Mişne Tora), 2009.
• İlhan, Avni. “Bedâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 1992, 5: 290-291.
• Jospe, Raphael. Jewish Philosophy in the Middle Ages. Brighton: Academic Studies Press, 2009.
• Kirkisanî, Yakup bin Yitshak. Kitābu’l-Envār ve’l-Merāḳıb. Ed. Leon Nemoy, New York: Alexander Kohut Memorial Foundation, 1939-1943.
• Kutsal Kitap, Yeni Yaşam Yayınları, İstanbul, 2002.
• Meral, Yasin. “Yemen Mektubu”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 54/2 (2013): 1-48.
• Meral, Yasin. “Orta Çağ Karaî Bilginlerinin İslam Eleştirisi Yakup El-Kirkisanî Örneği”. Dini Araştırmalar 17/45 (2014): 105-112.
• Meral, Yasin. Yahudi Dinî Literatüründe Mesih, Deccal ve Gog-Magog. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2018.
• Meral, Yasin. Yahudi Düşüncesinde İslam Algısı. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
• Meral, Yasin. Yahudi Kaynakları Işığında Yahudilik. İstanbul: MilelNihal Yayınları, 2021.
• Özdemir, Mehmet. Endülüs Müslümanları: Siyasi Tarih. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2012.
• Saadya Gaon. Kitābu’l-Emānāt ve’l-İ‘tikādāt. Ed. Yosef Kafih, Kudüs: Mahon Sura, 1970.
• Stroumsa, Sarah. “From Muslim Heresy to Jewish-Muslim Polemics: Ibn alRāwandi’s Kitāb al-Damigh”. Journal of the American Oriental Society 107/4 (1987): 767-777.
• Şengül, Fatma Seda. Yahudi-Hıristiyan Münazaralarında İsa ve Mesih Tartışmaları -Paris, Barselona, Tortosa Örnekleri. Doktora Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022.
• Şeyban, Lütfi. Reconquista: Endülüs'te Müslüman-Hıristiyan İlişkileri. İstanbul: İz Yayıncılık, 2003.
• Tarakçı, Muhammet. “Tevrat ve İncil’in Tahrîfi İle İlgili Kur’ân Âyetlerinin Anlaşılması Sorunu”. Usûl: İslâm Araştırmaları 2 (2004): 33-54.
• Vehlow, Katja. Abraham Ibn Daud’s Dorot Olam (Generations of the Ages): A Critical Edition and Translation of Zikhron Divrey Romi, Divrey Malkhey Israel, and the Midrash on Zechariah. Leiden: Brill, 2013.
• Yücedoğru, Zeynep. İbn Hazm ve er-Red ‘alâ İbni’n-Nağrile el-Yehûdî İsimli Reddiyesinin Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009.