Alexandria’da (Mısır) Ele Geçen Miletos ve Rhodos Peraia’sı Üretimi Mühürlü Amphora Kulplarının Kil Analizi Sonuçları

Yıl 2017, Sayı: 25, 285 - 316, 01.05.2017

Gonca Cankardeş-şenol Erkan Alkaç Mai Abdelgawad

Öz

Clay analyses constitute an important part of ceramic studies. Conducting clay analyses of groups whose origins are known can contribute to identifying the characteristics
and diversity of fabrics produced in the known production centres. Thus, it is possible
to establish the ceramics produced in the same centres with clays from different sources.
On the other hand, analyses aimed at establishing the clay composition of ceramics
whose production centres are problematic or unknown and comparisons of the results of
analyses with those of known products, can help determine the origins of fabrics. With
this purpose, the stamped amphora handles attributed to Miletus found in Alexandria
that were published in OLBA XXIV in 2016 were analysed. In this article, a group of
stamps naming Boethos, which has been given a Milesian origin by some scholars, that
would appear to originate in the Rhodian Peraea because of clay characteristics was also
mentioned. During our studies related to clay analyses, this group was also examined
and compared with the fabrics of stamped handles that were certainly produced in the
Peraea. Lastly, the results of analyses made with a Niton Xl3t XRF device have shown
the differences between fabrics of Milesian and Peraean products and the closeness of
the Boethos group to Peraean fabrics.

Anahtar Kelimeler

Alexandria, amphora stamp, Miletus, clay analyses, Rhodian Peraea

THE RESULTS OF CLAY ANALYSIS OF STAMPED AMPHORA HANDLES OF MILETUS AND RHODIAN PERAEA IN ALEXANDRIA (EGYPT)

Öz

Kil analizleri, seramik çalışmalarının önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Kökeni
bilinen seramiklerin kil analizlerinin yapılması, söz konusu üretim merkezlerinde üretilen ürünlerin kil özelliklerinin ve çeşitliliğinin belirlenmesine yardımcı olmaktadır.
Böylece aynı üretim yerindeki farklı kil kaynaklarından elde edilen ürünlerin ve farklı
atölyelerin tespiti sağlanmaktadır. Diğer yandan, kökeni konusunda kararsız kalınılan
ya da kökeni hiç bilinemeyen seramiklerin kil kompozisyonlarının tespitine yönelik
analizler yapılması ve sonuçların bilinen merkezlerin ürünlerinin analiz sonuçları
ile karşılaştırılması, söz konusu seramiklerin kökeni konusunda karar verilmesine
yardımcı olabilmektedir. Bu amaçla, OLBA XXIV 2016’da tarafımızdan yayınlanan,
Alexandria’da bulunan Miletos kökenli mühürlü amphora kulplarının kil analizleri
yapılmıştır. Aynı makalede, bazı meslektaşlar tarafından Miletos kökenli olarak önerilen, Boethos ismini taşıyan bir grup mühürün, kil özelliklerinden dolayı Rhodos
Peraiası üretimi olmaları gerektiğinden de bahsedilmişti. Kil analizlerine ilişkin yapılan çalışmalarımızda, bu grup da incelenmiş ve kesinlikle Peraia’da üretildiği bilinen
mühürlü kulpların kil analiz sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Niton Xl3t XRF cihazı ile
yapılan kil analizlerinin sonuçlarına göre Miletos ve Peraia üretimlerinin kil özelliklerinin birbirlerinden farklılıklar gösterdiği ve Boethos grubu amphora mühürlerinin
killerinin Peraia kiline yakın olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Alexandria, amphora mühürü, Miletos, kil analizleri, Rhodos Peraiası