KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU TARAFINDAN VERİLEN TAVSİYE KARARLARININ HUKUKİ İŞLEVİ VE ETKİSİ

Yıl 2020, Sayı: 13, 93 - 119, 28.01.2021

Onur Kaplan

Öz

İdari makamların faaliyetlerini gerçekleştirirken ortaya çıkabilecek hukuka aykırılıkların önüne geçilmesi maksadıyla, hukuk düzeninde çeşitli hukuki mekanizmalar öngörülmüştür. Kişilerin idarenin işleyişiyle ilgili şikayet başvuruları neticesinde Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından yapılan denetim, bu noktada önemli bir denetim türü olarak ortaya çıkmaktadır. Kamu Denetçiliği Kurumuna ilgili kişilerce yapılan şikayet başvurusu neticesinde verilen kararların niteliği ise, bu denetimin hukuki etkisinin ne olduğunu göstermektedir. Bu bakımdan söz konusu kararların, idarenin iyi işleyişinin sağlanmasına olan etkisinin yanında yargısal denetime herhangi bir etkisinin bulunup bulunmadığının da izah edilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışmada, Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından verilen kararların niteliği açıklanarak, tavsiye kararların işlevinin ve etkisinin ne olduğu irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Denetçiliği, İyi Yönetim, İdari Usul, İdari Dava, Tavsiye Kararı

Kaynakça

• A. Şeref Gözübüyük (1974), “Kamu Yönetimi ve Hukuk”, Prof. Dr. Tahsin Bekir Balta’ya Armağan, Sevinç Matbaası, Ankara, (ss. 298-312).
• Abdurrahman Eren (2011), “National Human Rights Institutional Models in Comparative Law and the Case of Turkey”, GÜHFD, Cilt:15, Sayı:3, (ss. 165-197).
• Abdurrahman Eren (2018), Anayasa Hukuku Ders Notları, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Ali D. Ulusoy (2019), Yeni Türk İdare Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara.
• A. Ülkü Azrak (1967), “Umumi İdari Usul ve Kodifikasyonu Meselesi”, İÜHFM, Cilt:33, Sayı:1-2, (ss. 66-82).
• Bahtiyar Akyılmaz (2003), “İyi Yönetim ve Avrupa İyi Yönetim Yasası”, GÜHFD, Cilt:7, Sayı:1-2, (ss. 148-162).
• Bayram Keskin/Yaprak Yeşil (2018), “İdare Hukukunda İyi İdare İlkelerinin Kapsamı ve Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık)’nun Kararlarına Etkisi”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, (ss. 39-66).
• Bernard Frank (1970), “The Ombudsman And Human Rights”, Administrative Law Review, Cilt:22, Sayı:3, (ss. 467-492).
• Bülent Tanör (1994), İki Anayasa 1961-1982, 3. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Can Azer (2010), Bilgi Edinme Hakkı, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Cem Derin/Burak Coşkun (2017), “Kamu Denetçiliği Kurumunun Tavsiye Kararı Üzerine Disiplin Cezasının Geri Alınması”, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı:7, (ss. 173-195).
• Cemil Kaya (2003), İdare Hukukunda Bilgi Edinme Hakkı, Seçkin Yayıncılık, Ankara
• Claes Eklundh (2000), “The Parliamentary Ombudsmen in Sweden”, Ankara Barosu Hukuk Kurultayı-2000 Cilt-IV, Ankara Barosu Yayınları, Ankara, (ss. 463-486).
• Ender E. Atay (2004), “Hukuk Devleti İlkesi Işığında İdarenin Denetimi ve Kamu Denetçiliği Kurumu”, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı:1, (ss. 1-30).
• Gabriele Kucsko-Stadlmayer (2008), “The Legal Structures of Ombudsman-Institutions in Europe – Legal Comparative Analysis”, European Ombudsman-Institutions (Ed. Gabriele Kucsko-Stadlmayer), Springer-Verlag, Wien, (ss. 1-68).
• Gamze Gümüşkaya (2016) “Vergi Ödevlisinin Kamu Denetçiliği Kurumu’na Başvurusu”, İÜHFM, Cilt:74, Sayı:1, (ss. 279-304).
• Gül Üstün (2018), “İdari Usul”, İdare Hukuku (Ed. Turan Yıldırım), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, (ss. 535-556).
• H. R. W. Wade (1974), “The Ombudsman in Britain”, Prof. Dr. Tahsin Bekir Balta’ya Armağan, Sevinç Matbaası, Ankara, (ss. 587-606).
• H. Tahsin Fendoğlu (2010), Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık), Yetkin Yayınları, Ankara.
• H. Tahsin Fendoğlu (2013), “Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) ve Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:2013/1, (ss. 21-49).
• Hasan Abdioğlu (2007), “Yönetişim İlkelerinin Uygulanmasında Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumu ve Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Açısından Önemi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:6 Sayı:11, (ss. 79-102).
• İl Han Özay (2008), “İdari Usul ve Bilgi Edinme Hakkı Üzerine Düşünceler”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı: İdarenin Demokratikleştirilmesi Süreci Olarak Saydamlık, (ss. 135-138).
• Julia Haas (2012), Der Ombudsmann als Institution des Europäischen Verwaltungsrechts, Mohr Siebeck, Tübingen.
• Kemal Gözler (2018), Türk Anayasa Hukuku, 2. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Lester B. Orfield (1966), “The Scandinavian Ombudsman”, Administrative Law Review, Cilt:19, Sayı:1, (ss. 7-74).
• Linda C. Reif (2000), “Building Democratic Institutions: The Role of National Human Rights Institutions in Good Governance and Human Rights Protection”, Harvard Law Review, Cilt:13, (ss. 1-69).
• Linda C. Reif (2004), The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights System, Springer-Science Business Media, B.V., Dordrecht.
• M. Akif Özer (2015), “Türkiye’de Kamu Yönetiminde Yeni Arayışlar: Kamu Denetçiliği Kurumu Örneği”, Sayıştay Dergisi, Sayı:98, (ss. 19-40).
• Mehmet Kahraman/Ali Balkan (2020), “Kamu Denetçiliği Kurumu Kararlarında Denetim Ölçütü Olarak Kullanılan İyi Yönetim İlkeleri”, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı:12, (ss. 71-101).
• Mutlu Kağıtçıoğlu (2018), “Kamu Denetçiliği Kurumunu (Türk Ombudsmanını) Yeniden Tasarlamak”, Anayasa Hukuku Dergisi, Cilt:7, Sayı:14, (ss.457-512).
• Nick O’Brien/Mary Seneviratne (2017), Ombudsmen at the Crossroads: The Legal Services Ombudsman, Dispute Resolution and Democratic Accountability, Palgrave Macmillan, London.
• Oktay Koç (2018), “Kötü İdareden İdari Kötülüğe: İdarede Kötülüğe Mani Olmanın İmkânı Üzerine”, Ombudsman Akademik Dergisi, Özel Sayı: Kamu Hizmetlerinde İyi Yönetim İlkeleri, (ss. 57-79).
• Ömer Anayurt (2001), “1982 Anayasası ve 3071 Sayılı Kanuna Göre Dilekçe Hakkı”, İnsan Hakları Yıllığı Dergisi, Cilt:23-24, (ss. 95-128).
• P. Nikiforos Diamandouros (2014), “Democracy, Rule of Law and the Ombudsman”, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı:1, (ss. 31-57).
• Ramazan Şengül (2005), “Ombudsman Kurumu Kötü Yönetime Çare Olabilir Mi?”, Sakarya Üniversitesi İİBF, 2. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Sakarya Üniversitesi Yayınları, Sakarya, (ss. 127-141).
• Rıdvan Değirmenci (2019), “Ronald Dworkin’in Hukuk Teorisi Çerçevesinde Hakkaniyet Temelli İdarî Denetimde Kamu Denetçiliği Kurumunun (Ombudsman) Rolü”, Ombudsman Akademik Dergisi, Yıl:6, Sayı:11, (ss. 233-257).
• Rona Serozan (2015), Hukukta Yöntem, Vedat Kitapçılık, İstanbul.
• S. Sacit Boz/Cihat Yurdaer/Yunus Eraslan (2019), “İdare Hukuku Boyutuyla İyi Yönetişim İlkesi: İyi İdare”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:27, Sayı:3, (ss. 497-532).
• Sabien Lust (2002), “Administrative Law in Belgium”, Administrative Law of the European Union, Its Member States and the United States (Ed. René Seerden/Frits Stroink), Intersentia, Antwerpen-Groningen, (ss. 5-59).
• Sait Güran (1974), “İdari Yargılama Usulü Üzerine Düşünceler”, Prof. Dr. Tahsin Bekir Balta’ya Armağan, Sevinç Matbaası, Ankara, (ss. 199-248).
• Sait Güran (1982), “Yönetimde Açıklık”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi (Prof. Dr. Ragıp Sarıca’ya Armağan), Cilt:3, Sayı:1-3, (ss. 101-112).
• Selçuk Gişi (2017), “Ombudsmanlık Kurumu, İsveç ve Fransa Ülke Uygulamaları ile Avrupa Ombudsmanı Üzerine Bir İnceleme”, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı:2017/2, (ss. 1-42).
• Selman Karakul (2018), “İyi Yönetim ve İnsan Hakları İlişkisi Üzerine Değerlendirmeler”, Ombudsman Akademik Dergisi, Özel Sayı: Kamu Hizmetlerinde İyi Yönetim İlkeleri, (ss. 27-55).
• Süleyman Arslan (1986), “İngiltere’de Ombudsman Müessesesi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, (ss. 157-172).
• Ş. Mert Karcı (2015), “Ombudsman Tavsiye Kararları ve Türk Kamu Yönetiminde Uygulanabilme Sorunu”, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı:2, (ss. 34-58).
• Ş. Mert Karcı/Bilgi Küçükcan (2016), “Türkiye’de Kamu Yönetiminin Hak Arama Kurumları Yoluyla Denetimi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, (ss. 71-94).
• Tahsin Erdinç (2015), Ombudsman ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği, Legal Yayıncılık, İstanbul.
• Tekin Akıllıoğlu (1995), İnsan Hakları-I: Kavram, Kaynaklar ve Koruma Sistemleri, AÜSBF Yayınları, Ankara.
• Tufan Erhürman (1989), “Ombudsman”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:31, Sayı:3, (ss. 87-102).
• Ümit Şahin (2018), “İyi Yönetişimin Kamu Yönetiminde Uygulanması ve Kamu Denetçiliği Kurumu”, Ombudsman Akademik Dergisi, Özel Sayı: Kamu Hizmetlerinde İyi Yönetim İlkeleri, (ss. 99-139).
• Yasemin Işıktaç (2004), Hukuk Normunun Mantıksal Analiz ve Uygulaması, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Zehra Odyakmaz (1998), “Hazırlanmakta Olan İdari Usul Kanunu Açısından Demokratikleşme Sürecinde Şeffaflaşma ve Bireye Tanınan Haklar”, GÜHFD (Prof. Dr. Naci Kınacıoğlu’na Armağan), Cilt:1, Sayı:2, (ss. 1-21).
• Zehra Odyakmaz (2013), “Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumunun Tanıtılması ve 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Bazı Maddelerinin Değerlendirilmesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:4, Sayı:14, (ss. 1-85).