Eğitimde Disiplinlerarası Yaklaşımın Kullanıldığı Tezlerin Analizi

Yıl 2015, Cilt: 34 Sayı: 1, 35 - 55, 31.07.2015

Özge Turna , Mualla Bolat

Öz

Disiplinlerarası yaklaşımın önemi ve eğitime katkısı her geçen gün daha fazla artmaktadır. Bu çalışmada,
disiplinlerarası yaklaşımın nasıl ele alındığını incelemek; bu yaklaşımın hangi alanlarda, hangi konular dahilinde
literatürde yer edindiğini belirlemek, ileride yapılacak çalışmalar için yaklaşımın eksikliği hissedilen alanlarda
yoğunlaşılmasını sağlayacak nitelikte yol göstermek amaçlanmaktadır. Genelden özele doğru bir düzen izlenen
çalışmada ayrıca disiplinlerarası yaklaşımın kullanıldığı tezlere örnekler de gösterilecektir. Araştırmanın yöntemi
nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasıdır. Araştırmanın evrenini, 2013 Mart ayına kadar olan
disiplinlerarası yaklaşımın kullanıldığı lisans üstü tezleri oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama yöntemi olarak
yazılı kaynakların analizinde kullanılan doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda ProQuest tez veri
tabanında belirlenen bazı kriterlere göre konuyla ilgili tezlere ulaşılmış ve bu tezlerin yayınlanma yılları, alt veri
tabanları, kullandıkları dil, yayınlandıkları ülke ve hangi konularla ilgili olduğu bulguları tablo ve grafikler şeklinde
gösterilmiştir. Ayrıca Türkiye‟deki durumu ortaya koymak amacıyla Yükseköğretim Kurulu bünyesindeki Tez
Arama Merkezi‟nde konuyla ilgili bir literatür taraması yapılmış ve buradan elde edilen Türkçe tezler de
değerlendirmeye alınmıştır. Sonuçlar disiplinlerarası tez çalışmalarının sayısının her geçen yıl arttığını
göstermektedir. Disiplinlerarası yaklaşımın kullanıldığı tezlerin sosyal bilimler alanında daha fazla olduğu
belirlenmiştir. Bunun yanında Türkiye‟de disiplinlerarası yaklaşım ile yapılan tezlerin sayısının oldukça sınırlı
olduğu görülmüştür. Bu çalışmanın eğitimde disiplinlerarası yaklaşım konusunda çalışmak isteyen araştırmacılara
gerek teorik açıdan, gerekse sunduğu literatür bilgileri bakımından yardımcı olacağı düşünülmektedir. Buna benzer
bir çalışmanın farklı veri tabanlarında veya farklı arama kriterleriyle yapılması öneri olarak sunulabilir.

Anahtar Kelimeler

Disiplinlerarası Yaklaşım, Eğitim, Fen Eğitimi, Tez Çalışmaları, Durum Çalışması, Doküman Analizi

Kaynakça

• Afsharpanah, S. (1984). Interdisciplinary instruction of information science. Doktora Tezi, Case Western Reserve University, Cleveland.
• Akgün, S. (2008). Fen bilgisi öğretiminde laboratuar kullanımının öğrencilerin başarılarına disiplinler arası etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kars.
• Aksoy, O. (2011). İlköğretim 6. sınıf ingilizce ile fen ve teknoloji programlarına yönelik disiplinlerarası uygulama sonuçları. Yüksek Lisans Tezi, Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Aktan, C.C. (2007). Yüksek öğretimde değişim: global trendler ve yeni paradigmalar. Değişim çağında yüksek öğretim: global trendler ve yeni paradigmalar. İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayını.
• Aktürel, H. (2005). İşitme engelli öğrencilere disiplinlerarası yaklaşıma dayalı hayat bilgisi öğretiminin incelenmesi: Eylem araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Aladağ, E. ve Şahinkaya, N. (2013). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmeni adaylarının sosyal bilgiler ve matematik derslerinin ilişkilendirilmesine yönelik görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 157-176.
• An, S. (2013). Elementary teachers integrate music activities into regular mathematics lessons: effects on students’ mathematical abilities, Journal of Learning Through the Arts, 9(1), 1-19.
• Arslantaş, B. (2006). İlköğretim 4. sınıf beden eğitimi dersi futbol temel becerilerinin disiplinlerarası öğretim yaklaşımına göre öğretiminde model bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aybek, B. (2001). Disiplinlerarası (bütünleştirilmiş) öğretim yaklaşımı, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3, 1-7.
• Aydın, G. ve Balım, A.G. (2005). Yapılandırmacı yaklaşıma göre modellendirilmiş disiplinler arası uygulama: enerji konularının öğretimi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2, 145-166.
• Baykal, A. (2004). Program geliştirme yaklaşımlarında alansal bağlam. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulan bildiri. Malatya, Türkiye, 6-9 Temmuz.
• Burkholder, S. (1998). Interdisciplinary core learning involving technology education: the research, development and validation of a leader resorce guide. Doktora Tezi, Kansas State University Department of Educational Administration College of Education, Manhattan.
• Chrysostomou, S. (2004). Interdisciplinary approaches in the new curriculum in Greece: a focus on music education, Arts Education Policy Review, 105(5), 23-29.
• Cluck, N.A. (1980). Reflections in the interdisciplinary apporach to the humanities, Liberal Education, 66(1), 67-77.
• Crowther, G. (2012). Using science songs to enhance learning: an interdisciplinary approach, Life Sciences Education, 11, 26-30.
• Çıray, F. (2010). İlköğretimde disiplinlerarası analoji tabanlı öğretimin öğrencilerin öğrenme düzeyleri üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çimen, S. (2002). Lise ekoloji konularının disiplinler arası öğrenci merkezli öğretiminin başarıdaki rolü. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, E. (2009). İlköğretim ikinci sınıflarda uygulanan disiplinlerarası bütüncül öğretim yaklaşımının etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dervişoğlu, S. (2003). Ortaöğretim biyoloji eğitiminde disiplinler arası öğretim yaklaşımının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Dube, C. (2009). Assessment and evaluation practices in outdoor, experiential,environmentally focused integrated and interdisciplinary programs. Yüksek Lisans Tezi, Lakehead University, Ontario.
• Duman, B. ve Aybek, B. (2003). Süreç-temelli ve disiplinlerarası öğretim yaklaşımları, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11.
• Eliot, B.M. (1999). The influence of an interdisciplinary course on critical thinking skills. Doktora Tezi, University of North Texas, Denton.
• Erickson, H.L. (1995). Stirring the head, heart, and soul. Redefining curriculum and instruction. California: Corwin Press, Inc.
• Fleming, M.A. (2007). Perceptions of science and art: an interdisciplinary investigation of preservice elementary teachers. Doktora Tezi, University of Minnesota, Minneapolis.
• Gatto, J. (2008). An in-depth analysis of the design, development and implementation of a secondary level annual three day interdisciplinary curriculum project. Doktora Tezi, Widener University, Chester.
• Göktan, G. (2012). Disiplinler arası uygulama alanı olan biyoteknolojinin kimya eğitiminde yeri ve önemi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Gürdal, A., Şahin, F. ve Bayram, H. (1999). İlköğretim öğretmen adaylarının enerji konusunda bütünlüğü sağlama ve ilişki kurma düzeyleri üzerine bir araştırma, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 382-395.
• Güven, E. (2012). Disiplinler arası yaklaşıma dayalı çevre eğitiminin ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarına ve davranışlarına etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Hurley, M.M. (1999). Interdisciplinary mathematics and science: Characteristics, forms and related effect sizes for student achievement and affective outcomes. Doktora Tezi,Albany State University of New York School of Education, New York.
• İmamoğlu, H.V. ve Çeken, R. (2001). İlköğretim sosyal bilgiler dersinin bilim tarihi açısından fen ve teknoloji dersi ile ilişkilendirilmesi üzerine disiplinlerarası bir bakış, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 71-87.
• İşler, A.Ş. (2004). Sanat eğitiminde disiplinlerarası-tematik yaklaşım, Milli Eğitim Dergisi, 163, 43-54.
• Jacobs, H.H. (1989). Interdisciplinary curriculum: design and implementation. Alexandria: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Kaçar, S. (2012). Görsel sanatlarla bütünleştirilmiş probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin fen akademik başarılarına, bilimsel yaratıcılıklarına ve sanat etkinlikleriyle fen öğrenme tutumlarına etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kansızoğlu, H.B. (2014). Türkçe dersi öğretim programındaki ara disiplin alan kazanımlarına ilişkin bir araştırma, Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 9, 75-95.
• Kline, S.J. (1995). Conceptual foundations for multidisciplinary thinking. Stanford: Stanford University Pres.
• Lake, K. (1994). Integrated curriculum. Portland: Northwest Regional Educational Laboratory.
• Lipszyc, C. (2012). A fear of physics: interdisciplinary learning in grade four, Complicity: An International Journal of Complexity and Education, 9(2), 77-84.
• Marrongelle, K.A. (2001). Physics experiences and calculus: How students use physics to construck meaningful conceptualizations of calculus concepts in an interdisciplinary calculus/physics course. Doktora Tezi, University of New Hampshire, Durham.
• Meeth, L.R. (1978). Interdisciplinary studies: Integration of knowledge and experience, Change, 10, 6-9.
• Miller, T.L. (1981). Disciplinary and interdisciplinary perspectives in schooling: implications for program development. Doktora Tezi, The Faculty of the Graduate School Temple University, Philadelphia.
• Murphy, E.L. (1993). Interdisciplinary curriculum influences on student achievement, teacher and administrator attitudes and teacher efficacy. Doktora Tezi,Arizona State University, Tucson.
• National Research Council (NRC), (1990). A philosophy and framework for curriculum. Reshaping school mathematics. Washington: National Academy Pres.
• Nicolescu, B. (2000). The transdisciplinary evolution of learning, http://www.unesco.org/education/educprog/lwf/dl/nicolescu_f.pdf (22.12.2014).
• Petti, K. (2006). Connecting art and science: an interdisciplinary strategy and its impact of the affective domain of community college human anatomy students. Doktora Tezi, University of San Diego School of Leadership and Education Sciences, San Diego.
• Piaget, J. (1972). The epistemology of interdisciplinary relationships. Interdisciplinarity: Problems of Teaching and Research in Universities, Paris: OECD.
• Sa, C.M. (2006). Interdisciplinary strategies at research-intensive universities. Doktora Tezi, The Pennsylvania State University The Graduate School College of Education, Pennsylvania.
• Smith, L.L. (1999). Effects of discipline-based art education and interdisciplinary art education on artistic development and production, higher level thinking and attitudes toward science and social sciences. Doktora Tezi, University of Memphis, Memphis.
• Stember, M. (1998). Advancing the social sciences through the interdisciplinary enterprise. (Ed. W. H. Newell). Interdisciplinarity: essays from the literature. New York: College Entrance Examination Board.
• Şahbaz, N.K. ve Çekici, Y.E. (2012). Disiplinler arası bir disiplin olarak Türkçe eğitimi, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 2367-2382.
• Şimşek, H. (2009). Eğitim tarihi araştırmalarında yöntem sorunu, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 35-51.
• Tchudi, S. ve Lafer, S. (1993). How dry is the desert? nurturing interdisciplinary learning, Educational Leasership, 51(1).
• Turna, Ö. (2010). Müzik öğretmeni adaylarının müzikteki fizik ile ilgili kavramları ilişkilendirme düzeyleri (Samsun ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Van Der Veen, J.K. (2007). Symmetry and aesthetics in introductory physics: an Eexperiment in interdisciplinary physics and fine arts education. Doktora Tezi, Santa Barbara University of California, California.
• Yalçın, P. ve Yıldırım, H. (1998). Disiplinlerarası öğretim üzerine bir uygulama, Çanakkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 146-150.
• Yazar
• Yıldırım, A. (1996). Disiplinlerarası öğretim kavramı ve programlar açısından doğurduğu sonuçlar, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 89-94.