An Approach to the Religion Education Problem From the Perspective of the Functions of Religion and Human Rights

Yıl 2010, Cilt: 29 Sayı: 29, 137 - 177, 01.03.2010

Ali Rıza Gül

Öz

To obtain information about the religion is among the most basic human rights. International conventions necessitate that all the obstacles to access the religious education need to be abolished by states. Besides, the positive functions of the religion for people turn it into a reality that is worth to learn. Superior features of the Islam make religious education more mean-ingful. Today, each country which establishes its educational system on so-ciety’s needs and desires cares with the social peace and values education rejects the society’s degeneration benefits from religion and teaches reli-gious education at its schools; these countries do not see these cases as a conşict with their political system and secularism. The application in our country is parallel with this comprehension. However, there are some peo-ple who are against the religious education given by the state. They also claim that official religious education by the state is against the principle of human rights and is claimed to direct the children. However, these claims don’t reşect the truth. Because, the Islam has the developer features of the individual's personality, the society’s quality and the identity’s civilization. In addition, anyone has a right to receive the religious education and to re-quire from the state to provide the opportunity for religious teaching. At the same time, this is a part of the freedom of thought, conscience and religion.

Anahtar Kelimeler

religious education, secularity, human rights, freedom of conscience and religion.

Dinin İşlevleri ve İnsan Haklari Ekseninde Devlet Eliyle Din Öğretimi

Öz

Din hakkında bilgi edinmek herkesin en temel hakları arasındadır. Devletin din eğitiminin önündeki bütün engelleri kaldırması, uluslar arası sözleşme-ler gereğidir. Ayrıca insan için olumlu işlevlere sahip olması, dini öğrenil-meye değer bir gerçeklik haline getirmektedir. Üstün nitelikleri, İslam’ı konu alan din eğitimini çok daha anlamlı kılmaktadır. Günümüzde, eğitim sis-temini, toplumun ihtiyaçları ve istekleri doğrultusunda oluşturan, toplumsal barışı ve değerler eğitimini önemseyen, toplumun yozlaşmamasını hedefle-yen her ülke, dinden yararlanma yoluna gitmekte, okullarında din eğitimi vermekte, bunu siyasi sistemle ve laiklikle çelişir görmemektedir. Ülkemiz-deki uygulama da bu anlayışla paralellik arz etmektedir. Bununla birlikte, laiklik ilkesiyle çeliştiğini, insan haklarına aykırı olduğunu, öğrencileri yön-lendirdiğini ileri sürerek, devlet eliyle din eğitimi verilmesine karşı çıkanlar da vardır. Fakat bu iddialar gerçeği yansıtmamaktadır. Çünkü İslam dini, bireyin kişiliğini, toplumun kimliğini ve medeniyetin niteliğini geliştirici özelliklere sahiptir. Öte yandan, herkesin din eğitimi alma, devletten din öğretimine imkân sağlamasını isteme hakkı vardır. Aynı zamanda bu, dü-şünce, vicdan ve din özgürlüğünün bir parçasıdır.

Anahtar Kelimeler

din öğretimi, laiklik, insan hakları, din ve vicdan özgürlüğü

Kaynakça

• Armaner, Neda, ‚Din Eğitiminde Psikolojinin Önemi‛, AÜİF Dergisi, Yıl: 1978, Sayı: 23 (ss. 215-220).
• Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar, ‚Toplum Hayatımızda Dinin Yeri Ve Din Eğitiminin Önemi‛, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1998, Cilt: 2, sayı: 1 (ss. 45-49).
• Atalay, Talip, ‚Şafii Geleneğin Yaygın Olduğu Yörelerde İlköğretimde Din Öğre- timinin Bazı Zorlukları‛, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 2006, sayı: 8 (ss. 273–292).
• Attas, S. M. Nakib, İslami Eğitim –Araçlar ve Amaçlar-, çev. Ali Çaksu, İstanbul: Endelüs Yay., 1991.
• Ayhan, Halis, Eğitim Bilimine Giriş, 2. baskı, İstanbul: Şule Yay., 1997.
• Bilgin, Beyza, ‚Din Eğitiminin Genel Eğitimdeki Yeri‛, AÜİF Dergisi, Yıl: 1981, Sayı: 24 (ss. 469-483). , ‚Türkiye’de Din ve Laiklik‛ AÜİF Dergisi, Yıl: 2001, Sayı: 42 (ss. 41-58).
• ‚Bir eşitlik arayışı: Türkiye’de azınlıklar‛, Türkiye’de Ayrımcılıkla Mücadele ve Azın- lık Haklarının Desteklenmesi Projesi, http://www.minorityrights.org/download.php?id=427, http://www.minorityrights.org/download.php?id=425 Erişim: 16.01.10 21.30.
• Brubacher, John S., ‚Ülkücülük ve Gerçekçilik‛, Çev. A. Ferhan Oğuzkan, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Yıl: 1983, Cilt: 16, Sayı: 1 (ss. 373-83), An- kara, 1983.
• Cilacı, Osman, Günümüz Dünyası Dinleri, Ankara: DİB Yay., 1995.
• Çiçek, Sevim vd., ‚Giriş‛, Ders Kitaplarında İnsan Hakları II: Tarama Sonuçları (ss. 13-23), ed. Gürel Tüzün, İstanbul: Tarih Vakfı Yay., 2009.
• Çotuksöken, ‚Eğitim Felsefesi, Eleştirel Düşünme, Düşünme Eğitimi‛, Ders Kitap- larında İnsan Hakları II: Tarama Sonuçları (ss. 75-95), ed. Gürel Tüzün, İstanbul: Tarih Vakfı Yay., 2009. , http://www.tarihvakfi.org.tr/dkih/arsiv/download/itu_sunus_gece_son.ppt (slayt: 25), erişim: 17.10.2009 00:25. , Okulda Din Öğretimi, http://akademik.maltepe.edu.tr/~betulc/Okulda%20 Din%20%D6%F0retimi.doc erişim: 01.08.09 00:14)
• Demir, Ömer–Acar, Mustafa, Sosyal Bilimler Sözlüğü, İstanbul: Ağaç Yayıncılık, 1992.
• Ders Kitaplarında İnsan Hakları Tarama Sonuçları, ed. Betül Çotuksöken, Ayşe Er- zan, Orhan Silier, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 2003 (http://www.tuba. gov.tr/userfiles/insanhaklari.pdf erişim: 29.11.2010 11:00).
• Dinçkol, Bihterin, ‚Türkiye'de Anayasal Düzen ve Lâiklik‛, İstanbul Ticaret Üni- versitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 2002, Cilt: 1, Sayı: 1 (ss. 129-44).
• Gözaydın, İştar, ‚Türkiye’de ‚Din Kültürü Ve Ahlâk Bilgisi‛ Ders Kitaplarına İnsan Hakları Merceğiyle Bir Bakış‛, Ders Kitaplarında İnsan Hakları II: Tarama Sonuçları (ss. 167-93), ed. Gürel Tüzün, İstanbul: Tarih Vakfı Yay., 2009.
• Gültekin, Mehmet, ‚Türkiye ve Avrupa Birliği'ne Üye Bazı Ülkelerde Zorunlu Eğitim‛, Eğitim Bilimlerinde Yenilikler (ss. 71-92), Eskişehir: Anadolu Üniversi- tesi Açıköğretim Fakültesi Yay., 1998.
• Gürsoy, Şahin-Çapcıoğlu, Fatma, ‚Türk Din Eğitiminin Oluşum Süreci ve Günü- müz Türkiye’sinde Din Eğitimine Bir Bakış‛, Dini Araştırmalar Dergisi, Ma- yıs-Ağustos 2006, Cilt: 9, sayı: 25 (ss. 99-107).
• Harman, Ö. Faruk, ‚Din ve Mahiyeti‛, İlmihal, Ankara: DİB Yay., 2006.
• Helsinki Nihai Senedi: http://tr.wikisource.org/wiki/Helsinki_Nihai_Senedi Erişim: 20.10.2009.
• http://www.alevifederasyonu.com/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&i d=298. Erişim: 16.01.10 21.30.
• http://www.alevihaberajansi.com/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id =5283 Erişim: 16.01.10 21.30.
• http://www.kanalkultur.com/yolalevi/index2.php?option=com_content&do_pdf= 1&id=929 Erişim: 16.01.10 21.30.
• İlk ve Orta Öğretim DKAB Programları: http://dogm.meb.gov.tr/program-.htm erişim: 24.11.2010 15:47.
• İnam, Ahmet, Gönül ve Din, http://www.metu.edu.tr/~www41/ahmet-inam/din. htm, erişim: 14.09.2009 04:00.
• İnsan Hakları Everensel Beyannamesi: http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhak /pdf01/203-208.pdf erişim: 02.01.2010 19:40.
• İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme: http://www.ihb. gov.tr/mevzuat/um_ak_belgeleri/ana_sozlesme_11p_degisik.pdf 02.01.2010 19:15 erişim:
• Kaymakcan, Recep, ‚Türkiye’de Din Eğitimi Politikaları Üzerine Düşünceler‛, EKEV Akademik Dergisi, sayı: 27 (ss. 21-36), Erzurum, 2006. , Öğretmenlerine Göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersleri Yeni Eğilimler: Ço- ğulculuk ve Yapılandırmacılık, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi, 2009.
• Macdonald, D.B., ‚Din‛, MEB İslam Ansiklopedisi, Eskişehir: Eskişehir Anadolu Ün. Güzel Sanatlar Fak., 1997, III. cilt.
• Sezen, Yümni, Sosyoloji Açısından Din, İstanbul: İFAV Yay., 1988.
• Sönmez, Veysel, Eğitim Felsefesi, 4. basım, Ankara: Pegem Yay., 1996.
• Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ b. Muhammed el-Lahmî, el-Muvâfakât, thk. Ebû Ubeyde Meşhûr b. Hasan âlü Selmân, el-Akrabiyye: Dâru İbn Affân, 1417/1997.
• Şişman, M. – Turan S., ‚Devlet-Din-Eğitim İlişkileri: Kamusal Alanın Yeniden Sorgulanmasına Doğru‛, Eğitime Bakış, 3 (10, ss. 5-12), 2007.
• T.C. Anayasası: http://www.tbmm.gov.tr/anayasa.htm erişim: 02.01.2010 20:15.
• Taşpınar, Mehmet vd., Eğitim Bilimine Giriş (Öğretmenlik Mesleği), Ankara: DATA Yay., 2007.
• Tevhid-i Tedrisat Kanunu: http://tr.wikisource.org/wiki/Tevhid-i_Tedrisat_Kanunu erişim: 09.04.2009.
• Tillich, Paul, İmanın Dinamikleri, çev. F. Terkan–S. Özer, Ankara: Ankara Okulu Yay., 2000.
• Tosun, Cemal, Din Eğitimi Bilimine Giriş, Ankara: Pegem Yay., 2001.
• Tümer, Günay, ‚Din‛, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), IX, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM), 1994.
• Tümer, Günay–Küçük, Abdurrahman, Dinler Tarihi, Genişletilmiş 2. baskı, Anka- ra: Ocak Yay., 1993.
• Varış, Fatma vd., Eğitim Bilimine Giriş, Ankara: A.Ü. Basımevi, 1991.
• Yılmaz, Ömer, ‚Avrupa Birliği Üye Ülkelerinin Ulus Anayasalarında Din ve Vic
• dan Özgürlüğü‛, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XI/1 (ss. 299-315), 2007. ııı