Multipl Skleroz Hastalarında Cinsel Fonksiyon Bozukluğu

Yıl 2009, Cilt: 26 Sayı: 2, 81 - 85, 06.12.2010

Murat Terzi Birsen Kocamanoğlu Hatice Güz Musa Onar Ahmet Rıfat Şahin

Öz

Amaç: Multipl skleroz (MS), genellikle genç erişkin yaşlarda başlayan, otoimmün, inflamatuvar,
demyelinizan bir hastalıktır. MS hastalarında, organik rahatsızlıklara birçok
ruhsal ve sosyal sorunun da eşlik ettiği görülmektedir. Bu çalışmada sıklıkla genç erişkin
yaşlarda görülen ve kronik bir hastalık olan MS hastalarında bilinen bir psikiyatrik problem
veya ileri derecede özürlülük olmaksızın olası cinsel işlev bozukluğu sıklığını saptamak
amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmaya Mc Donald kriterlerine göre kesin MS tanısı almış, “relapsing remitting”
klinik formda olan 56 hasta alındı. Tüm hastalara olası cinsel işlev bozukluğunu
saptamaya yönelik Arizona Cinsel Yaşantılar Ölçeği (ACYÖ) uygulandı.
Bulgular: Hastaların ortalama yaşı 35.07±8.72 yıl (min= 21, max= 46) idi. Hastaların 34’ü
(%60. 7) kadın, 22’si (%39. 3) erkekti. Kadın cinsiyetin ortalama Genişletilmiş Özürlülük
Durum Skalası (EDSS) 2.29±1.45, erkek cinsiyetin ortalama EDSS’si 2.45 ± 1.68’di. Ortalama
hastalık süresi 6.14 ± 3.14 yıldı. Kadın cinsiyette ortalama ACYÖ 16.26 ± 5.12,
erkek cinsiyette ortalama ACYÖ 15.5±4.67 idi. Kadın hastaların 31’inde (%91.2), erkek
hastaların 19’unda (%86.4) cinsel işlev bozukluğu vardı. ACYÖ ile hastalık süresi, EDSS
arasında istatistiksel anlamlı ilişki yoktu ( p>0.05).
Sonuç: Hastalarımızda cinsel işlevleri etkileyebilecek ölçüde hastalığa bağlı özürlülük,
psikiyatrik bir problem veya ilaç kullanım öyküsü olmamasına rağmen, çoğunda cinsel
işlev bozukluğu olduğu belirlendi. Cinsel işlev bozukluğuna neden olabilecek bilinen bir
risk faktörü olmamasına rağmen cinsel işlev bozukluğunun görülebilmesi, hastalığın nöral
enformasyon ve santral sinir sistemi üzerine olan etkisi ile açıklanabilir.

Sexual dysfunction in multiple sclerosis patients

Objective: Multiple sclerosis (MS) is an autoimmune, inflammatory, demyelinisan disease
which onsets at young adult ages. In MS patients, a lot of psychological and social problem
are observed along with the organic problems. The aim of this work is detecting the
frequency of the sexual function disorder developed in the MS patients without any known
psychiatric problem and/or advanced disability.
Methods: 56 patients, who were diagnosed as MS “relapsing remitting clinical form”
according to the Mc Donald criteria, participated in this study. Sexual functions of the
patients were measured by the “Arizona Sexual” Experience Scale (ASEX).
Results: The Mean SD age of the 56 subjects (34 women, 22 men) was 35.07 ± 8.72 years
(min= 21, max= 46). The average Expanded Disability Status Scala (EDSS) score of the
women was 2.29 ± 1.45, while the EDSS score for the men was 2.45 ± 1.68. The average
disease duration was 6.14 ± 3.14 years. The average ASEX score for the women was 16.26
± 5.12. The average ASEX score for the men was 15. 5 ± 4.67. 31 (91.2%) of the women
and 19 (86.4%) of the men had ASEX scores above 11. There was no statistical relationship
observed between the ASEX score, the disease duration and EDSS score. The average
EDSS score of the subjects was 2.35 ± 1.53 and the patients have no sexual disabilities that
affect /sexual/ functioning.
Conclusion: Additionally, the patients have no psychiatric problems or the story of drug
use that can be related to a sexual function disorder. In spite of the absence of any known risk factors that can result a sexual function disorder, the developed sexual function disorder
can be explained by the influences of the disease on the central neural system and the neural
information.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Baral, I., Enderer M. Gök, S., Özkan, S., 1995. Konsültasyon liyezon psikiyatrisi yönünden psikiyatri dışı kliniklerde değerlendiri- len deliryum olguları. Nöropsikiyatri Arşivi. 32, 32-36.
• Beck, A. T., 1961. An Inventory for measuring depression. Arch. Gen. Psychiatry. 4, 561 -571.
• Borello, F. D., Leng, W., O’Leary, M., 2004. Bladder and sexual function among women with multiple sclerosis. Mult. Scler. 10, 455- 461.
• Brown, G. R., Haaser, R. C., 2005. Sexual Disorders: Textbook of Psychosomatic Medicine. 1. ed, Levenson JL eds. American Psychiatric Publishing, Washington, pp. 359-386.
• Confavreux, C., Vukusic, S., Moreau, T., Adeleine, P., 2000. Relapses and progression of disability in multiple sclerosis. N. Engl. J. Med. 343, 1430-1438.
• Costello, K., Haris, C., 2003. Differential diagnosis and management of fatigue in multiple sclerosis: considerations for the nurse. J. Neurosci. Nurs. 35, 139-148.
• Demirkıran, M., Sarıca, Y., Uguz, S., et al., 2006. Multiple sclerosis patients with and without sexual dysfunction: are there any differeces?. Multiple Sclerosis. 12, 209-214.
• Fraser, C., Mahoney, J., McGurl, J., 2008. Corraletes of sexual dysfunction in man and women eith multiple sclerosis. J. Neurosci. Nurs. 40, 312-317.
• Gilroy, J., 2000 Basic neurology (3 rd ed). Mc Graw-Hill, New York, pp 199-223.
• Kessler, T. M., Fowler, C. J., Panicker, J. N., 2009. Sexual Dysfunction in Multiple Sclerosis. Expert. Rev. Neurother. 9, 341-350.
• Kurtzke, J., 1983. Rating neurologic impairment in multiple sclerosis: An expanded disability status scale (EDSS). Neurology. 33, 1444-1452.
• McCabe, M. P., 2002. Relationship functioning and sexuality among people with multiple sclerosis. J. Sex. Research. 4, 302-309.
• McDonald, W. I., Compston, A., Edan, G., 2001. Recommended diagnostic criteria for multiple sclerosis: guidelines from the Inter- national panel on the diagnosis of multiple sclerosis. Ann. Neurol. 50, 121-127.
• McGahuey, C. A., Gelenberg, A. J., Laukes, C. A., 2000. The Arizona Sexual Experience Scale (ASEX): reliability and validity. J. Sex Marital. Ther. 26, 25-40.
• Miller, A. E., 2001. Clinical features. In: Cook SD, ed. Handbook of multiple sclerosis. 3rd ed. New York: Marcel Dekker. Pp. 231- 232.
• Özkan, S., 1993. Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi. İstanbul.
• Paty, D. W., Noseworthy, J. H., Ebers, G. C., 1997. Diagnosis of multiple sclerosis. In: Pathy DW, Ebers GC, eds. Multiple sclerosis. Philadelphia: FA Davis. Pp. 48-134.
• Schmidt, E. Z., Hoffmann, P., Niederwieser, G. K., 2005. Sexuality in multiple sclerosis. J. Neural. Transm. 112, 1201- 1211.
• Soykan, A., 2004. The reliability and validity of Arizona sexual experiences scale in Turkish ESRD patients undergoing hemodi- alysis. Int. J. Impot. Res. 16, 531- 534.
• Tegin, B., 1980. Depresyonda Bilişsel Bozukluklar: Beck Modeline Göre Bir İnceleme. Doktora Tezi, Ankara, Hacettepe Üniver- sitesi.