Kurumsal Yönetim Açısından Riskin Erken Saptanması ve Yönetimi Komitesi, Eksiklikleri ve Çözüm Önerileri

Yıl 2021, , 145 - 164, 15.01.2021

İrem Tore

https://doi.org/10.17541/optimum.802836

Öz

Risk, şirketlerin hedeflerine ulaşmasını olumsuz etkileyebilen olayların neden olduğu olası kayıplardır. Karşılaşabilecekleri risklerin varlığı nedeniyle şirketler doğrudan tehdit altındadır. Şirket iflaslarının önlenmesi amacıyla bu risklerin erken teşhis edilerek, önlemler alınması önemlidir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 378. ve 625/1-e md. ile anonim ve limited şirketlerde riskin erken saptanması ve yönetimi komitesi kurulmasını zorunlu hale getirmiştir. Fakat, Kanunda komitenin usul ve esasları açık bir şekilde belirtilmemiştir. Bu durumun uygulamada muhtemel sorunlar ortaya çıkarabileceği aşikardır. ‘Geniş anlamda bir risk yönetim sistemi mi kurulmalıdır?’ ‘Sadece borsa şirketlerinde komite kurulmasının zorunlu olması şirketlerde risk bilinci oluşturmak için yeterli midir?’ gibi sorular tartışmaya açıktır. Bu sorulara yanıt bulmak adına BIST-Kurumsal Yönetim endeksinde yer alan şirketlerin 2019 yılı faaliyet raporları incelenmiştir. Çalışmanın sonucu uygulamada ortaya çıkan sorunları çözmek adına Kamu Gözetimi Kurulunca risk yönetim standartları belirlenmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu çalışma uygulamada karşılaşılabilecek aksaklıkları belirleyerek kanunun iyileştirilmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca, bu aksaklıkların giderilmesine yönelik çözüm önerilerinde bulunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Risk, Kurumsal Yönetim, Riskin Erken Saptanması Komitesi

The Early Risk Detection Committee, Shortcomings and Suggestions for Solutions in terms of Corporate Governance

Öz

Risk is the potential losses caused by events that may adversely affect the accomplishment of company objectives. Companies are directly under threat due to the existence of risks. To prevent company bankruptcies, it is important to identify these risks in advance and take precautions. Article 378 and 625/1-e of the Turkish Commercial Code No. 6102 (TCC) made establishment of the Early Risk Detection Committee mandatory for the joint stock companies and limited companies. However, the procedures and principles of the committee are not explicitly stated in the law. This vagueness may rise possible problems in practice. Questions such as ‘Should a risk management system be established in a broad sense?’ ‘Would it be enough to establish mandatory committees only in listed companies to create risk awareness?’are open to discussion. To answers these questions, the 2019 annual reports of the companies listed in the BIST-Corporate Governance index were examined. The results reveal the need to set risk management standards by the Public Oversight Board in order to solve problems arising in practice. This study will help to identify the problems that may arise in practice in order to improve the law and will propose solutions to these problems.

Anahtar Kelimeler

Risk, corporate governance, Early Risk Detection Committee

Kaynakça

• Akçakanat, Ö. (2012) Kurumsal risk yönetimi ve kurumsal risk yönetim süreci, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7 (4), 30-46.
• Bahtiyar, M. (2012), Ticari işletme hukuku, 12. Bası İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Böcking, H. J., Gros, M., Koch, S. ve Christoph, W. (2013) Der neue konzernlagebericht nach DRS 20, Der Konzern, 11, 30-43
• Dal, S. ve Çalış, Y. E. (2013) Anonim şirketlerde bağımsız denetim ve bağımsız denetçi, Mali Çözüm Dergisi, 118, 87-106.
• Demirağ, I ve Serter, M. (2003) Ownership patterns and control in Turkish listed companies, Corporate Governance, 11(1), 40-51.
• Dobler, M. (2008) Incentives for risk reporting: a discretionary disclosure and cheap talk approach, The International Journal of Accounting, 42, 186-206
• Gacar, A. (2017) İşletmelerde kurumsal risk yönetimi kapsamında riskin erken saptanması ve yönetimi komiteleri: borsa istanbul’da nitel bir araştırma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 52, (123-133)
• Griffiths, P. (2005) Risk based internal auditing, England: Gower Publishing.
• Hazır, Ç.A. (2017) Risk raporlaması; mevzuat ve uygulama açısından Almanya ve Türkiye karşılaştırması, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 981-1017
• Hirte, H., Mülbert, P. O. & Roth, M,. (2014), Großkommentare AktG 5. Baskı.
• Kırca, İ., Çelik, F. H. Ş. ve Manavgat, Ç. (2013), Anonim şirketler huku¬ku – Cilt 1, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araş¬tırma Enstitüsü.
• Kloman, F. (1992), Rethinking risk management, The Geneva Papers on Risk and Insurance Issues and Practice, 64(17), 299-313.
• Manavgat, Ç. (2016), Hukuki bakımdan halka açık anonim ortaklıklar ve halka arz, An¬kara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Mühlbauer, M. (2013), Die qualität der lageberichterstattung von DAX konzernen, 1. Basım, Springer Gabler: Wiesbaden
• Pulaşlı, H. (2016), Yeni şirketler hukuk genel esaslar, Güncellenmiş 4. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Şahin, A. (2016), Riskin erken teşhis komitesi (ttk m.378 ve 625/1-e’nin değerlendirilmesi), İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 287-314.
• Tanç, Ş. G. ve Koçyiğit, S. Ç. (2016), Riskin erken saptanması sistemi ve komitesi: bist 100’de işlem gören şirketler üzerine bir araştırma, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(35), 80-94
• Tekinalp, Ü. (2015), Sermaye ortaklıklarının yeni hukuku, Güncelleştirilmiş 3. Bası, İstanbul:Vedat Kitapçılık.
• Üçışık, G. ve Çelik, A. (2013), Anonim ortaklıklar hukuku 1. Cilt, Ankara: Adalet Yayıncılık.
• Velte, P., Stiglbauer, M. & Sepetauz, K. (2011), Entwicklung der risiko- und prognoseberichterstattung am deutschen kapitalmarkt, Journal für Betriebswirschaft, 61, 123-177
• Westermann, H. P. ve Mock, K. (Ed.), Festschrift für gerold bezzenberger zum 70. Geburtstag am 13. März 2000, Berlin: de Gruyter.
• Yaşar, T. N. (2016), Anonim şirketlerde riskin erken saptanması ve yönetimi, Ticaret ve Fikri Mükiyet Hukuku Dergisi, 2(2), 69-91.
• Yurtoğlu, B. (2000), Ownership, control and performance of Turkish listed firms, Emrpirica, 27(2), 193-222. Elektronik Kaynaklar
• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Genel Gerekçe https://www2.tbmm.gov.tr/d22/1/1-1138.pdf
• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu RG: 14.02.2011 Sayı: 27846 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110214-1-1.htm
• 6103 Sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü Ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun RG: 14.2.2011 Sayı: 27846 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20100214-1-2.htm
• 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu RG:30.12.2012 Sayı:28513 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121230-1.htm Bloomberg HT Türkiye Ekonomisi, ‘Türkiye'deki işletmelerin yüzde 95'i aile şirketi’, 04 Ekim 2017 https://www.bloomberght.com/haberler/haber/2054709-turkiye-deki-isletmelerin-yuzde-95-i-aile-sirketi
• SPK II-17.1 Sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği RG: 3 Ocak 2014 Sayı: 28871< http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140103-3.htm> Istanbul Stock Exchange Magazine, Sayı: 1, 2011,https://www.borsaistanbul.com/data/kurumsal_dergi/kurumsal_dergi1.pdf
• Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri Ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmeliği RG:18.11.2005 Sayı: 25997< http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/11/20051118-5.htm>
• Riskin Erken Saptanması ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporuna İlişkin Esaslar RG: 18 Mart 2014 Sayı: 28945http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/03/20140318-15.htm