İş Stresi Örgütsel Bağlılık İlişkisinde Sendika Üyeliğinin Rolü

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 16, 2411 - 2437, 30.12.2018

Ömer Turunc , M. Burhanettin Coşkun , Uğur İçdem

https://doi.org/10.26466/opus.483350

Cited By: 2

Öz

Örgütsel
bağlılık, günümüz işletmelerinde önemli bir başarı faktörüdür. Örgütsel
bağlılığın artırılmasının bir yolu örgütsel bağlılık önündeki engellerin
kaldırılmasıdır. İş stresi de bu engellerden birisidir. Iş stresi hem çalışanların
hem de işletmelerin önemli problemlerinden birisidir. İş stresi çok sayıda
örgütsel değişken üzerinde negative etkiye sahiptir. İş stresi genellikle
örgütsel bağlılığı azaltan bir faktördür. Örgütsel bağlılık ile iş stresi
ilişkisinde pek çok faktörün etkisi vardır. Sendika üyeliği bu ilişkide önemli
bir değişkendir. Bu çalışmanın ilk amacı sağlık sektöründen bir örneklem ile İş
stresi ile örgütsel bağlılık arasındaki doğrudan ilişkileri araştırmak ve
ikinci amacı da sendika üyeliğinin iş stresi ile örgütsel bağlılık arasındaki
ilişkide düzenleyici etkisini belirlemektir. Bu amaçla oluşturulan hipotezler
Isparta/Turkiye özel sağlık sektöründe (n=216) çalışandan elde edilen veriler
üzerinden test edilmiştir.  Elde edilen
sonuçlar iş stresi ile örgütsel bağlılığın negatif yönde ilişkili olduğunu
göstermiştir. Ayrıca sendika üyeliğinin iş stresi ile örgütsel bağlılık (Devam
bağlılığı) arasındaki ilişkide düzenleyici bir rol üstlendiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş stresi, örgütsel bağlılık, sendika üyeliği, sağlık sektörü

The Role of Union Membership in the Relationship between Job Stress and Organizational Commitment

Öz

Nowadays,
organizational commitment is a critical success factor in the business.
Bringing the obstacles is one of the ways of increasing the organizational
commitment. The job stress is one of these obstacles. Job stress is one of the
prolems of both worker and business. Job stress has a negative effect on a lot
of organizational variables. Job stress a reducing factor on organizational
behavior. There is a lot of factors in the relationship between job stress -
organizational commitment. The union membership is one of them. The present
study aims to investigate (1) the direct effects of job stress on
organizational commitment and (2) the moderating role of the union membership
in the relationship between job stress and organizational commitment using a private
health sector sample. The hypotheses were tested with a sample of 216 workers
from private health sector from Isparta/Turkey. The results demonstrated that
job stress is negatively related to organizational commitment of the workers.
In addition, it is determined that the Union membership have moderating role in
the relationship between job stress - continuance commitment. 

Anahtar Kelimeler

Job stress, organizational commitment, union membership, health sector

Kaynakça

• Aktaş, A. (2001). Bir kamu kuruluşunun üst düzey yöneticilerinin iş stresi ve kişilik özellikleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56(4), 25-42.
• Al, Adem. (2007). Üniversitelerdeki yabancı diller birimleri yöneticilerinin yönetsel yeterlik düzeyi ile Ingilizce öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Ün-iversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Kocaeli.
• Aslan, Ş. (2008). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ve mesleğe bağlılık arasındakı ilişkilerin araştırılması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(2), 163-178.
• Avcı, N. ve Küçükusta, D. (2009). Konaklama işletmelerinde örgütsel öğrenme, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişki. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 33-44.
• Balay, Refik; (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Baron, R. Ve M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173-1182.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139
• Bhatti, M.isbah H., Bhatti, M.H., Akram, M. U., Hashim, M., Akram, Z. (2016). Relationship between job stress and organizational commitment: An empirical study of banking sector. Journal of Business Management and Economics, 7(1), 29-37
• Boyas, J. ve Wind, L.H. (2009). Employment-based normative commitment to The Organization. Journal social capital, job stress and employee burnout: A public child welfare employee struc-tural model. Children and Youth Services Review J. 32(3), 380-388
• Buchanan B (1974). Building organizational commitment: The socialization of managers in work organizations. Admin. Sci. Quarterly, 19, 533-546
• Bulut, A. (2015). Türk iş hukuku’nda sendikal güvenceler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel hukuk Ana Bilim Dalı, Ankara
• Charlwood, A. (2002). Why do non-union employees want to unionize: evidence from British. British Journal of Industrial Relation, 40, 463-491.
• Cohen, J., Cohen, P., West, S. G. ve Aiken, L. S. (2003). Applied multiple regression / correlation analysisis for the behavioral sciences, Mahwah, New Jersey: Lawrence ErlbaumAssociates, Inc.
• Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Healthand Social Behavior, 24(4), 385-396.
• Cooper, C.L., Cooper, R.D., ve Eaker, L.D. (1988). Living with Stress. London : Penguin.
• Demirbilek, T. (2008). İkili bağlılık: İşletmeye ve sendikaya bağliliğin belirleyicileri ve sonuçlari, Ankara Sanayi Odası Dergisi, 70-74
• Demirel, Y. (2009). Örgütsel bağlilik ve üretkenlik karşiti davranişlar arasindaki ilişkiye kavramsal yaklaşim. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 15, 115-132.
• Dhammika, K. A. S. (2015). Impact of employee unionization on work related behaviors: a preliminary study on private and public sector organizations in Sri Lanka. International Journal of Busi-ness and Social Science, 6(9), 176-183.
• Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, 37-61.
• Duygulu, S. ve Abaan, S. (2007). Örgütsel bağlılık: Çalışanların kurumda kalma ya da kurumdan ayrılma kararının bir belirleyicisi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 14(2), 61-73.
• Efeoğlu, İ. (2006). İş-aile yaşam çatışmasının iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri: İlaç sektöründe bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Adana
• Emhan, A. ve Çayır, C. (2010). Girişimcilerin stres ile başedebilmesinde tinsel değerlerin etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 101-120.
• Erdem, R. (2007). Örgüt kültürü tipleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: elazığ il merkezindeki hastaneler üzerinde bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 63-79.
• Erdoğan, T., Ünsar, S. ve Süt, N. (2009). Stresin çalışanlar üzerinde etkileri: Bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 447-461.
• Gökdeniz, İ. (2005). Üretim sektöründeki işletmelerin örgüt içi stres kaynakları ve mobilyacılık sektöründe bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 173-189.
• Gökgöz, H. (2013). Stresin çalışanların performansı üzerine etkisi: Öğretim elemanları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Edirne.
• Gümüştekin, G. E. ve Öztemiz, A. B. (2005). Örgütlerde stresin verimlilik ve performansla etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 271-278.
• Gürkan, G. (2006). Örgütsel bağlılık: örgütsel iklimin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi ve Trakya üniversitesi’nde örgüt iklimi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Edirne.
• Karabay, M. ( 2014). İş stresi ile örgütsel bağlılığın örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinin incelenmesi: Bankacılık sektörü üzerine bir araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 282-302.
• Karadal, H. (2001). İş stresi düzeyi ile iş tatmini ilişkisinin analizi: bolu emniyet müdürlüğü’nde bir araştırma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 83-97.
• Karataş, H. ve Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89.
• Katz, D., Kahn, R. L. (1997). Örgütlerin toplumsal psikolojisi. (Rev: H. Can, Y. Bayar) Ankara: TODAİE, 167.
• Khatibi, H. Asadi ve M. Hamidi (2009).The relationship between job stress and organizational commitment in national olympic and paralympic academy.World Journal of Sport Sciences, 2 (4), 272-278.
• Küçükusta, D. (2007). Konaklama işletmelerinde iş yaşam dengesinin çalışma yaşam kalitesi üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, İzmir.
• Kurşunoğlu, A., Bakay, E. ve Tanriöğen, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 101-115.
• Lambert, E. ve Hogan, N., (2009). The importance of job satisfaction and organizational commitment in shaping turnover intent a test of a causal model. Criminal Justice Review, 34 (1),96-118.
• Lebbaeus A., Mensah, A. O. (2013). The effect of unionisation on employees’ job satisfaction and organisational commitment in the cape coast and Takoradi metropolis of Ghana. European Journal of Business and Management, 5(19), 113-125.
• Lee, J.A., (2007). Organizational justice: A mediated correctional staff job stress, job satisfaction and model from individual well-being and social exchange organizational commitment. Criminal Justice Review, 33(4), 541-564.
• Meyer J. P., Allen N. J. ve Smith C. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551.
• Meyer, J. P, Stanley D J, Herscovitch L and Topolnytsky L (2002). Affective, continuance and normative commitment to the organization: a meta-analysis of antecedents, correlates, and consequences, Journal of Vocational Behavior, 61, 20-52
• Meyer, J. ve Allen, N. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1, 64–98.
• Mowday R., Porter L. and Steers R. (1982). Employeeorganization linkages: The psychology of commitment, absenteeism, and turnover. Academic Press, New York, NY.
• Okutan M. ve Tengilimoğlu, D. (2002). İş ortamında stres ve stresle başa çıkma yöntemleri: bir alan uygulaması. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 15-42
• Omolara, B.E. (2008). Influence of work related stress consequences of organizational commitment. On Organizational Commitment at Olabisi Onabanjo Psychological Bulletin, 108(2), 171-194.
• Özen, H. (2011). Üniversite ve devlet hastanelerinde çalışan hemşirelerin stres düzeylerinin karşılaştırılması: Zonguldak örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Zonguldak
• Özkaya, M., Yakın V. ve Ekinci, T. (2008). Stres düzeylerinin çalışanların iş doyumu üzerine etkisi: Celal Bayar üniversitesi çalışanları üzerine ampirik bir araştırma.Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 163-179.
• Sekaran, U. (1992). Research methods for business. Canada: John Wiley ve Sons, Inc
• Selye H. (1936). A syndrome produced by diverse nocuous agents. Nature 138(3479, July 4):32.
• Somers M.J., (2009). The combined influence of. affective, continuance and normative commitment on employee withdrawal, J. Voca-tional Behavior, 74, 75-81
• Soysal, A. (2009). Farklı sektörlerde çalışan işgörenlerde örgütsel stres kaynakları: Kahramanmaraş ve Gaziantep’te bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 14(2), 93-111.
• Taşkın, F. ve Dilek, R. (2010). Örgütsel güven ve örgütsel bağlılık üzerine bir alan araştırması. Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 37-46.
• Tiwari, S. Kr. ve Mishra, P.C. (2008). Work stress and health as predictors of organizational commitment. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 34(2), 323-327.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2009). Aile-iş çatışması, iş stresi ve örgütsel sadakatin iş performansına etkisi: Savunma sektöründe ampirik bir çalışma. Savunma Bilimleri Dergisi, 8(2),
• Turunç, Ö. ve Erkuş, A. (2010). İş-aile çatışmasının iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkileri: iş stresinin aracılık rolü. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(19), 415-440.
• Tutar, H. (2007). Erzurum’da devlet ve özel hastanelerde çalışan sağlık personelinin işlem adaleti, iş tatmini ve duygusal bağlılık durumlarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 97-120
• Yaghoubi, M., Yarmohammadian, M.H. ve M. Javadi, (2008). The relation between commitment and job stress between hospital man-agers from Esfahan university. Health Management J. (In Persian), 11, 63-68.
• Yazıcıoğlu, Y. Ve Erdoğan, S. (2007). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık, Genişletilmiş 2. Baskı.
• Yılmaz, V. (2012). Stresin bireysel performans üzerine etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı, Ankara.
• Yüceler, A. (2009). Örgütsel Bağlılık Ve Örgüt İklimi İlişkisi: Teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 51-69.
• Yüksel, İ. (2003). İş stresi, işe bağlılık ve iş doyumu arasındaki ilişkinin analizi (teknisyenlere yönelik bir uygulama). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1-2), 213-224.
• Yurdu, H. (2012). Sendika üyeliği ve sendikal bağlılığı etkileyen unsurlar. Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 5(9) , 37-64.