The Effect of Concept Cartoons on Students’ Achievement and Critical Thinking Skills in Geography Education

Yıl 2019, Cilt: 13 Sayı: 19, 146 - 173, 30.09.2019

Ayşegül Şeyihoğlu Yakup Şahin

https://doi.org/10.26466/opus.541308

Cited By: 2

Öz

The aim of this study is to investigate the effect of concept cartoons enriched with 5E model on academic achievement and critical thinking of students about  the subject of “the shape and movements of  the world”, which is in the geography curriculum of 9^th grade class. The research has been conducted according to mixed patterned research method. Group A, consisting of 32 students, was determined as the experimental group and the group B, consisting of 32 students, as the control group. Subject is planned according to 5E Model. However, concept cartoons were included in the experimental group and concept cartoons were not included in the control group. The outcomes of measurements and forms applied to students have been revealed with qualitative and quantitative analyzes The data of the study has been  collected with the applications of concept  inquiry form, Critical Thinking Tendency Scale (EMI), Conceptual Comprehension Scale, Conceptual Understanding Scale  and Concept Cartoon Semi-Structured Interwiev Form. As a result of the analysis of the data obtained from the research, there is no difference between the students' achievement levels whereas it has been found out that there is a significant difference between students’ critical thinking skills in the experimental group and control group. Moreover after semi-structured interviews with students in the experimental group, it has been seen that students have positive thoughts about the effects of the learning method of concept cartoons in learning process.

Anahtar Kelimeler

Geography Education, Shape and Movements of the Earth, Concept Cartoons

Coğrafya Eğitiminde Kavram Karikatürlerinin Başarı ve Eleştirel Düşünme Becerisine Etkisi

Öz

Bu çalışmanın amacı coğrafya öğretiminde 9. sınıf “Dünya’nın Şekli ve Hareketleri” konusunda, 5E modeli ile zenginleştirilmiş kavram karikatürlerinin akademik başarı ve eleştirel düşünme becerisine etkisini incelemektir. Ayrıca sürece ilişkin öğrenci görüşleri alınmıştır. Araştırma, karma desenli araştırma yöntemine göre yürütülmüştür. Her biri 32 öğrenciden oluşan A şubesi deney grubu, B şubesi ise kontrol grubunu olarak belirlenmiştir. Konu 5E Modeline göre planlanmıştır. Ancak deney grubunda kavram karikatürlerine yer verilirken kontrol grubunda kavram karikatürlerine yer verilmemiştir. Uygulanan test ve formların sonuçları nitel ve nicel analizlerle ortaya konulmuştur. Araştırmanın verileri eleştirel düşünme eğilimi ölçeği (EMI), Kavramsal Anlama Ölçeği ve Kavram Karikatürleri Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ile toplanmıştır. Araştırmad  an elde edilen verilerin analizi sonucunda, deney ve kontrol grubu öğrencilerinin “Dünya’nın Şekli ve Hareketleri” konusunda akademik başarı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken, eleştirel düşünme becerileri arasında deney grubu lehine anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, deney grubu öğrencilerinin kavram karikatürlerine   ilişkin olumlu görüşlere sahip oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya Eğitimi, Dünya’nın Şekli ve Hareketleri, Kavram Karikatürleri

Kaynakça

• Akbaş, Y. (2013). Coğrafya ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretimi ve kavram yanılgıları hakkındaki görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 251-278.
• Akbaş, Y. ve Toros, S. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde interaktif kavram karikatürleri ve kavram haritaları kullanımının akademik başarıya etkisi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(9), 53-68.
• Alkan, G. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde kavram karikatürlerinin öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Alpar, D., Batdal, G. ve Avcı Y. (2007). Öğrenci merkezli eğitimde eğitim teknolojileri uygulamaları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 19-31.
• Altunkara, S. (2013). Ekoloji konusunda geliştirilen kavram karikatürlerinin kavramsal anlamaya etkisinin araştırılması Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Arıkurt, E. (2014). Kavram karikatürlerinin ve kavramsal değişim metinlerinin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin başarılarına, kavramsal değişimlerine ve tutumlarına etkisinin karşılaştırılması Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• Atılğanlar, N. (2014). Kavram karikatürlerinin ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin basit elektrik devreleri konusundaki kavram yanılgıları üzerindeki etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydoğan İ. ve Helvacı, M. A. (2010). Kuram ve uygulamada eğitim bilimi. Ankara: Öncü Basımevi.
• Aziz, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Baltacı, A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 3(1), 1-15.
• Batdal, G. (2005). XIV. Ulusal eğitim bilimleri kongresi kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş(M. Sözbilir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Çiçek, T. (2011). İlköğretim 6. sınıf fen ve teknoloji dersinde kavram karikatürlerinin öğrenci başarısına, tutumuna ve kalıcılığa etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Demir, Y. (2008). Kavram yanılgılarının belirlenmesinde kavram karikatürlerinin kullanılması Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Demircioğlu, E. (2012). Eleştirel düşünme eğilim ölçeğinin uyarlama çalışması ve faktör yapısının farklı değişkenlere göre incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Demircioğlu, H., Yılmaz, S. ve Demircioğlu G. (2016). Elektrokimyasal piller konusunun öğretiminde kavram karikatürlerinin kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 2146-9199.
• Doğanay, A. ve Öztürk, A. (2013). İlköğretim beşinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin dünyanın şekli ve yerçekimi kavramlarına ilişkin anlamaları ve zihinsel modelleri. Educational Sciences: Theory&Practice, 13(4), 2455-2476.
• Doğanay, H. (2014). Coğrafya öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Durmaz, B. (2007). Yapılandırıcı fen öğretiminde kavram karikatürlerinin öğrencilerin başarısı ve duyuşsal özelliklerine etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Muğla Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Düzgün, M. E. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji dersinde kullanılan kavram karikatürlerine yönelik görüşleri, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Erdoğan, A. ve Özsevgeç, L. C. (2012). Kavram karikatürlerinin öğrencilerin kavram yanılgılarının giderilmesi üzerindeki etkisi: Sera etkisi ve küresel ısınma örneği. TurkishJournal of Education, 1(2), 1-13.
• Evrekli, E. ve Balım, A. G. (2010). Fen ve teknoloji öğretiminde zihin haritası ve kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarıları ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarına etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi (BAED), 1(2), 76-98.
• Evrekli, E., İnel, D. ve Balım, A. G. (2011). Fen öğretiminde kavram karikatürleri ve zihin haritalarının birlikte kullanımının etkileri üzerine bir araştırma. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 58-85.
• Fırat, M., Kabakçı Yurdakul, I., ve Ersoy, A. (2014). Bir eğitim teknolojisi araştırmasına dayalı olarak karma yöntem araştırması deneyimi. Eğitimde NitelAraştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 2(1), 65-86. 18.03.2019 tarihinde www.enadonline.com, adresinden erişilmiştir. doi: 10.14689/issn.2148-2624.1.2s3m
• Gölgeli, D. (2012). Düsün-esles-paylas tekniği ile birlikte kullanılan kavram karikatürlerinin öğrencilerin akademik başarıları ile fen ve teknoloji dersine olan tutumlarına etkisinin incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Gönen, S. (2008). A study on student teachers’ misconceptions and scientifically acceptable conceptions about mass and gravity. Journal of ScienceEducation and Technology, 17, 70-81.
• Göksu, H. K. (2012). Fen ve teknoloji öğretiminde kavram karikatürlerinin öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Gültekin, S. T. (2013). Kavram karikatürleri ile zenginleştirilmiş matematik öğrenme ortamlarından yansımalar, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon
• İnel, D. (2012). Kavram karikatürleri destekli probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin problem çözme becerileri algılarına, fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarına ve kavramsal anlama düzeylerine etkileri, Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• İnel, D., Balım, A. G. ve Evrekli, E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(1), 1-16.
• Karabağ, S. (2010). Tarihsel süreçte coğrafya dersi öğretim programlarının gelişimi. (R. Özey ve S. İncekara Ed.), Coğrafya eğitiminde kavramlar ve değişimler içinde (s. 77-98). Ankara: PegemA.
• Keogh, B. ve Naylor, S. (2013). Conceptcartoons: What have we learnt? Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(1), 3-11.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Ortaöğretim coğrafya dersi (9,10,11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Başak Matbaacılık.
• Meriç, G. (2014). Fen ve teknoloji dersinde kavram karikatürlerinin öğrencilerin kavramsal anlama, motivasyon ve tutum düzeyleri üzerine etkisi Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Ören, F. Ş. ve Yılmaz T. (2013). Fen ve teknoloji dersinde kavram karikatürleriyle desteklenmiş bilimsel hikâyeler temelli rehber materyal geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 2146-9199.
• Özünal, S. (2016). Akademi kurslarında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya kavramlarını öğrenme düzeyleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(28), 304-314.
• Özüredi, Ö. (2009). Kavram karikatürlerinin ilköğretim 7. sınıf fen ve teknoloji dersi, insan ve çevre ünitesinde yer alan “besin zinciri” konusunda öğrenci başarısı üzerindeki etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Saraçoğlu, S. ve Gölgeli, D. (2011). Fen ve teknoloji dersi “ışık ve ses” ünitesinin öğretiminde kavram karikatürlerinin kullanımının öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 113-124.
• Say, F. S. (2011). Kavram karikatürlerinin 7. sınıf öğrencilerinin “maddenin yapısı ve özellikleri” konusunu öğrenmelerine etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Sayın, Ş. (2015). İlköğretim fen ve teknoloji dersi 7. sınıf ‘ışık’ ünitesinin öğretiminde kavram karikatürleri kullanımının öğrencilerin akademik başarıları, sorgulayıcı öğrenme becerileri algıları ve motivasyonları üzerine etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Şahin, Y. (2018). Coğrafya eğitiminde 5e modeli ile zenginleştirilmiş kavram karikatürlerinin öğrencilerin kavram öğrenimine ve eleştirel düşünme becerisine etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Şeyihoğlu, A. ve Duman, N. (2016). Concept cartoons in geography education. E.Atasoy, R.Efe, I.Jażdżewska ve H.Yaldır (Eds.), Currentadvances in education içinde (s.684-698). Sofıa: St. Klıment Ohrıdskı Unıversıty Press.
• Tokiz, A. (2013). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin kuvvet ve hareket konusundaki kavramsal anlama düzeylerinin kavram karikatürleri, kavram haritası, çizimler ve görüşmeler kullanılarak değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Ünlü, M. (2014). Coğrafya öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Weber, R. P. (1989). Basic contentanalysis. London: Sage.
• Yavuz, S. ve Büyükekşi, C. (2011).Kavram karikatürlerinin ısı-sıcaklık kavramlarının öğretiminde kullanılması. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 1(2), 25-30.
• Yıldız, İ. (2008). Kavram karikatürlerinin kavram yanılgılarının tespitinde ve giderilmesinde kullanılması: Düzgün dairesel hareket, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, T. (2013). Kavram karikatürleriyle desteklenmiş bilimsel hikâyelerin öğrencilerin akademik başarıları, tutumları ve motivasyonları üzerine etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Zoroğlu, M. A. (2015). Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik yapılandırmacı öğrenme kuramına dayalı kavram karikatürlerinin geliştirilmesi ve uygulanması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.