Gıda ve Finans Sektöründe Çalışan Performansı Hangi Faktörlerden Etkileniyor? Sürdürülebilir Kalite Algısı, Psikolojik İyi Oluş ve Çalışmaya Tutkunluk Değişkenlerinin Rolü

Yıl 2019, 18. UİK Özel Sayısı, 462 - 483, 31.08.2019

Selma Arıkan , Bilal Çankır

https://doi.org/10.26466/opus.583821

Cited By: 4

Öz

Örgütler için sürdürülebilir kalite sadece örgütsel
verimlilik ve etkinlikle ilişkili gibi algılansa da kurum çalışanlarının
sürdürülebilir kalite algıları da çalışan tutumları ve iş sonuçları gibi pek
çok değişkeni etkileyebilmektedir. Bu çalışma kapsamında finans ve gıda
sektöründe tam zamanlı olarak çalışan toplam 659 katılımcıdan toplanan veriler
ile çalışanların sürdürülebilir kalite algısı, psikolojik iyi oluşları,
çalışmaya tutkunlukları ve performans arasındaki ilişkiler incelenmiştir.
Veriler Çankır ve Eti’nin (2017) 13 maddelik Sürdürülebilir Kalite Algısı
Ölçeği, Diener ve arkadaşlarının (2009) 8 maddelik Psikolojik İyi Oluş Ölçeği,
Schaufeli ve arkadaşlarının (2017) 3 maddelik Çalışmaya Tutkunluk Ölçeği (UWES
-3 Very Short Form) ve Kirkman ve Rosen’in (1999) 4 maddelik Performans Ölçeği
kullanılarak toplanmıştır. Hipotezlerimizi test etmek için yapılan analizler
neticesinde sürdürülebilir kalite algısı değişkeninin çalışanların psikolojik
iyi oluşlarını anlamlı olarak açıkladığı (β:.509, p<.01), psikolojik iyi
oluşun çalışmaya tutkunluk değişkenini etkilediği (β:.484, p<.01) ve
çalışmaya tutkunluk değişkeninin de çalışan performansını öngördüğü (β:699, p<.01)
bulunmuştur. Aracılık etkileri için yapılan analizler neticesinde de psikolojik
iyi oluşun sürdürülebilir kalite algısı ve çalışmaya tutkunluk arasında,
çalışmaya tutkunluğun da psikolojik iyi oluş ve performans arasında kısmi aracı
değişken rolünü üstlendikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca finans ve gıda sektörü
arasında yapılan karşılaştırmalarda finans sektörü çalışanlarının hem
sürdürülebilir kalite algısı (t:3.12, p<.01) hem de psikolojik iyi (t:2.374,
p<.05) oluş açısından gıda sektörü çalışanlarına göre daha düşük puanlar
aldığı gözlenmiştir. Bu fark hizmet sektöründe çalışmanın zorluklarından
kaynaklanıyor olabilir.  Bulgular
sürdürülebilir kalite algısının çalışan ile ilgili değişkenler üzerinden
performans gibi sonuç değişkenlerini etkileyebileceğini göstermektedir.
Bulgular ışığında sürdürülebilir kalite algısı ve etkileri hizmet ve gıda
sektörünün özellikleri çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir kalite algısı, Psikolojik iyi oluş, Çalışmaya tutkunluk, Performans, Hizmet ve üretim sektörleri

Destekleyen Kurum

İstanbul Medeniyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

S-BEK-2019-1502

Teşekkür

Bu çalışma İstanbul Medeniyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon birimince desteklenmiştir. Proje Numarası: S-BEK-2019-1502

What are the Factors Affecting Employee Performance in the Food and Finance Sector? The Role of Sustainable Quality Perception, Psychological Well-being and Work Engagement Variables

Öz

For the organizations, sustainable quality is not
only related with organizational effectiveness but employee related variables
and outcomes as well. In this study we aimed to figure out the associations
among sustainable quality perceptions of employees, employee wellbeing, work
engagement and performance by using the data of 659 participants from finance
(317) and food (342) sectors in Turkey, İstanbul. The data was gathered by
using Çankır and Eti’s (2017) 13-item sustainable quality perception scale, Diener
et al.’s (2009) 8-item wellbeing scale, Schaufeli et al.’s (2017) 3 item UWES-3
scale and Kirkman and Rosen’s (1999) 4 item performance scale. We assumed that
employee wellbeing and work engagement would act as mediators between
sustainable quality perceptions and employee performance. The analysis yielded
that sustainable quality perceptions predicted employee wellbeing (β:.509,
p<.01), employee wellbeing predicted work engagement (β:.484, p<.01) and
work engagement predicted performance (β:699, p<.01). The results also
revealed that employee wellbeing acted as a partial mediator between
sustainable quality perceptions and work engagement, whilst work engagement
acted as a partial mediator between wellbeing and performance. Moreover, it was
found that participants from finance sector had significantly lower scores for
sustainable quality perceptions (t:3.12, p<.01) and employee wellbeing
(t:2.374, p<.05) compared to the food sector. The differences can be
associated with the difficulties in working in a service sector vs production
sector.  The results signify the
importance of quality related applications of the organizations for employee
related variables and outcomes.  The importance
of sustainable quality perceptions and its implications in both service and
food sectors were discussed in the light of our findings and previous
literature.   

Anahtar Kelimeler

Sustainable Quality Perceptions, Psychological Well-Being, Work Engagement, Performance, Service and Manufacturing Sector

Proje Numarası

S-BEK-2019-1502

Kaynakça

• Bakker, A. B., ve Bal, M. P. (2010). Weekly work engagement and performance: A study among starting teachers. Journal of occupational and organizational psychology, 83(1), 189-206.
• Bozlağan, R. (2005). Sürdürülebilir gelişme düşüncesinin tarihsel arka planı. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 1011-1028.
• Bozkurt, T., ve Arıkan, S. (2011). Çalışma yaşamının kalitesi. (T. Bozkurt Ed.) Çalışma İlişkilerinin Evrimi, içinde (s. 191-232). İstanbul: Beta
• Breevaart, K., Bakker, A. B., Demerouti, E., ve van den Heuvel, M. (2015). Leader-member exchange, work engagement, and job performance. Journal of Managerial Psychology, 30(7), 754-770.
• Brunetto, Y., Teo, S. T., Shacklock, K., ve Farr‐Wharton, R. (2012). Emotional intelligence, job satisfaction, well‐being and engagement: explaining organisational commitment and turnover intentions in policing. Human Resource Management Journal, 22(4), 428-441.
• Campbell, J. P. (1990). Modeling the performance prediction problem in ındustrial and organizational psychology. In (M.D. Dunnetteand, L.M. Hough. P. Alto ed.), (2nd ed.), Handbook of Industrial and Organizational Psychology, (p.687–732.), CA: Consulting Psychologists Press,
• Christian, M. S., A. S. Garza ve J. E. Slaughter. (2011). Work engagement: A quantitative review and test of its relations with task and contextual performance. Personnel Psychology, 64 (1), 89-136.
• Colquitt, J.,Lepine, J. A., ve Wesson, M. J. (2011). Organizational behavior: Improving performance and commitment in the workplace. McGraw- Hill Irwin.
• Crosby, P.B. (1979). Quality is free. New York, McGraw-Hill Book Company.
• Crosby, P.B. (1984). Quality without tears. New York, McGraw-Hill Book Company.
• Çankır, B. ve D. Semiz Çelik (2018). Çalışan performansı ve mali performans: Pozitif ses çıkarma, psikolojik iyi- oluş ve çalışmaya tutkunluk ile ilişkileri ve otel işletmeleri örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (2), 54-67.
• Çankır, B. ve Eti, S. (2017). Üniversitelerde sürdürülebilirlik ve kalite: Sürdürülebilir kalite algısı ölçeği (ska-ö)’nin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. II. Uluslararası Yükseköğretim Çalışmaları Konferansı, 12-14 Ekim, Antalya.
• Çankır, B. ve Şahin, S. (2018c). Psychological well-being and job performance: the mediating role of work engagement. Hitit University Journal of Social Sciences Institute, 11(3), 2549-2560. doi: 10.17218/hititsosbil.487244
• Çankır, B. (2016). Çalışmaya tutkunluk ve tükenmişliğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde etkisi ve bir uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çankır, B., ve Şahin, S. (2018). Medya-Kültür ve Sanat Alanında Çalışanların Psikolojik İyi-Oluşları İle İşten Ayrılma Niyetleri Arasındaki İlişkide Çalışmaya Tutkunluğun Aracı Rolü. Uluslararası İdari ve İktisadi İncelemeler Dergisi.(17. Uik Özel Sayısı), 17, 333-346.
• Çankır, B., ve Yener, S. (2017). İş’te pozitif davranış. Çizgi Kitapevi: Konya.
• Çankır, B., Koçak, Ö. E., ve Yüksel, S. (2012). Eğitimde toplam kalite yönetimi. 10th International Conference on Knowledge, Economy and Management, Proceddings Book içinde (s. 842-856), 8 Kasım 2012, İstanbul.
• Çankir, B., ve Şahin, S. (2018a). Sürdürülebilir kalite algısının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde iş tatmininin aracı rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17. UİK Özel Sayısı), 135-146.
• Deming, W.E. (1986). Out of the crisis. Cambridge, MA, MIT Centre for Advanced Engineering Study.
• Fbigenbaum, A.V. (1983). Total quality control. (3rd ed.), New York, McGraw-Hill Book Company.
• Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American psychologist, 56(3), 218-226.
• Garvin, D.A. (1987). Competing on the Eight Dimensions of quality. Harvard Business Review, 65(6), 101-109.
• Garvin, D.A. (1988). Managing quality. New York, The Free Press.
• Groocock,J.M. (1986). The chain of quality. New York, John Wiley & Sons.
• Holman, D., Chissick, C., ve Totterdell, P. (2002). The effects of performance monitoring on emotional labor and well-being in call centers. Motivation and Emotion, 26(1), 57-81.
• Ishikawa, K. (1976). Guide to quality control. Asian Productivity Organization.
• Ishlkawa, K. (1985). What is total quality control?—the Japanese way. (translated by D.J. Lu), NJ:Prentice-Hall.
• Juran, J.M. (1979). Quality control handbook, (3rd ed). New York, McGraw-Hill Book Company.
• Juran, J.M. (1988). Juran On planning for quality. New York, The Free Press.
• Oakland, J.S. (1989). Total quality management. Oxford, Heinemann Professional Publishing Ltd.
• Pugliesi, K. (1999). The consequences of emotional labor: Effects on work stress, job satisfaction, and well-being. Motivation and emotion, 23(2), 125-154.
• Rich, B. L., Lepine J. A., ve Crawford, E. R.. (2010). Job engagement: Antecedents and effects on job performance. Academy of Management Journal, 53(3), 617-625.
• Ryff, C. D. (1995). Psychological well-being in adult life. Current Directions in Psychological Science, 4, 99-104.
• Samman, E. (2007). Psychological and subjective well-being: A proposal for internationally comparable indicators. Oxford Development Studies, 35(4), 459-486.
• Schaufeli, W. B., Salanova, M., González-Romá, V., ve Bakker, A. B. (2002). The measurement of engagement and burnout: A two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3(1), 71-92.
• Schumacker, R. E., ve Lomax, R. G. (2010). A beginner’s guide to structural equation modeling. New York: Routledge.
• Seligman, M. E. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. Handbook Of Positive Psychology, 2, 3-12.
• Seligman, M. E., ve Csikszentmihalyi, M. (2014). Positive psychology: An introduction. In Flow And The Foundations Of Positive Psychology (p. 279-298). Netherlands:Springer
• Shimazu, A., ve Schaufeli, W. B. (2009). Is workaholism good or bad for employee well-being? The distinctiveness of workaholism and work engagement among Japanese employees. Industrial Health, 47(5), 495-502.
• Shimazu, A., Schaufeli, W. B., Kamiyama, K., ve Kawakami, N. (2015). Workaholism vs. work engagement: The two different predictors of future well-being and performance. International Journal Of Behavioral Medicine, 22(1), 18-23.
• Snyder, C. R., Lopez, S. J., ve Pedrotti, J. T. (2010). Positive psychology: The scientific and practical explorations of human strengths. Sage Publications.
• Wright, T. A., Cropanzano, R., ve Bonett, D. G. (2007). The moderating role of employee positive well being on the relation between job satisfaction and job performance. Journal of Occupational Health Psychology, 12(2), 93-104.
• Zapf, D. (2002). Emotion work and psychological well-being: A review of the literature and some conceptual considerations. Human Resource Management Review, 12(2), 237-268.