Representations of Children Produced by the Adult Gaze in the ‘’Çocuktan Al Haberi’’ Quiz Show and Adultism

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 20, 784 - 816, 31.12.2019

Erman Bostan

https://doi.org/10.26466/opus.601065

Öz

We have a widespread image of ’natural’ children,
which is now very natural to us. This image is based on the adult gaze that
allocates a hierarchical power relationship by making a distinction between
adult and child. The adult gaze degrades the child to pleasant performances by
forcing him to follow a set of templates he wishes to see. In this power
relationship, which is defined as adultism, adults inspect, control and
manipulate children by abusing their weakness, confidence, romance and
idealization. ‘’Çocuktan Al Haberi’’ quiz show reproduces this kind of point of
view through both the visual structure and the discourses established on
children. Instead of seeing children as independent individuals and unique,
their developmental symbolic expressions are transformed into pleasurable
performances with pre-prepared scenarios and a new kind of dominance is
allocated. For this reason, critical discourse analysis and semiotic analysis
were synthesized as part of a descriptive analysis. In the quiz show, children
are mostly presented as living creatures through charming and smarty
representations. There is a latent relationship between the images of children
and dominant ideologies in society. The perspectives developed against children
reflect the ways in which adult society tells themselves ‘who’ they are.

Anahtar Kelimeler

child, representation, adult gaze, media, adultism

‘’Çocuktan Al Haberi’’ Yarışma Programında Yetişkin Bakışının Ürettiği Çocuk Temsilleri ve Yetişkincilik

Öz

Toplumsal algıda çok yaygın bir ‘doğal’ çocuk imgesi bulunmaktadır. Bu
imge yetişkin ve çocuk arasında bir ayrım yaparak hiyerarşik bir güç ilişkisi
tahsis eden yetişkin bakışına dayanmaktadır. Yetişkin bakışı çocuğu, onda
görmeyi arzuladığı bir takım şablonlara uymaya zorlayarak keyif verici
performanslara indirger. Yetişkincilik olarak tanımlanan bu güç ilişkisinde
yetişkinler çocuğun zayıflığını, güvenini, romantizmini ve idealleştirmelerini
kötüye kullanarak çocukları denetler, kontrol eder ve yönlendirirler.
‘’Çocuktan Al Haberi’’ yarışma programı da bu tür bir bakış açısını hem
programın görsel yapısı hem de çocuklar üzerine kurulan söylemler üzerinden
yeniden-üretir. Çocukları bağımsız bireyler, benzersiz kendilikler olarak
görmek yerine, gelişimsel açıdan gösterdikleri sembolik dışavurumlar önceden
hazırlanmış senaryolarla keyif verici performanslara dönüştürülür ve yeni bir
tür hakimiyet tahsis edilir. Bu sebeple çalışmada eleştirel söylem analizi ve
göstergebilimsel çözümleme, betimsel bir analizin parçası olacak biçimde
sentezlenmiştir. Programda çocuklar tipik olarak sevimli ve bilmiş temsiller
yoluyla, daha çok seyirlik canlılar olarak sunulurlar. Çocuk imgeleri ile
toplumda yaygın ideolojiler arasında gizli bir ilişki vardır. Çocuklara karşı
geliştirilen bakış açıları aynı zamanda yetişkin toplumun kendisine ‘kim’
olduğunu söyleme tarzlarını yansıtır. 

Anahtar Kelimeler

çocuk, temsil, yetişkin bakışı, medya, yetişkincilik

Kaynakça

• Alver, F. (2004). Neil Postman'ın çocukluğun yok oluş sürecinde iletişim teknolojisi eleştirisinin eleştirisi. İletişim Araştırmaları, 2(2), 129-141.
• Ariès, P. (1962). Centuries of childhood. (R. BaldickTransl.), New York: Alfred A. Knopf
• Aydın, D. (2009). Tinercilerin” bir korku nesnesi olarak temsili. Toplum ve Kuram, 2 (1), 43-52
• Barthes, R. (2014). Çağdaş söylenler. (T. Yücel Çev.). İstanbul: Metis
• Casey, B., Casey, N., Calvert, B., French, L. and Lewis, J. (2008). Television studies: The key concepts. New York and London: Routledge
• Culpeper, J. (2005). Impoliteness and entertainment in the television quiz show: The weakest link. Journal of Politeness Research, 1, 35-72
• Cunningham, H. (1996). The history of childhood. In (E. M. Lamb, C.P. Hwang, I.E. Siegel, Ed.), Images of Childhood. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers
• Daşçı, S. (2008). Avrupa resminde çocuk imgesi. İstanbul: Bağlam Yayıncılık
• Drisko, J. W. ve Maschi, T. (2016). Content analysis. New York, Oxford: Oxford University Press
• Durna, T. ve Kubilay, K. (2010). Basının şiddeti: Siyasal gösterilerde ‘’polise taş atan çocuklar’’ örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(3), 51-85.
• Ercan, R. (2014). Anne babaların gözünde sahip olduğu çocuk imgeleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 30(1), 377-396.
• Fiske, J. (1987). Television culture. London: Routledge.
• Flasher, J. (1978). Adultism. Adolescence, 13(51), 517-523.
• Foucault, M. (2015). Hapishanenin doğuşu. (M. A. Kılıçbay Çev.). İstanbul: İmge
• Freud, S. (2002). Totem ve tabu. (K. S. SelÇev.). İstanbul: Sosyal Yayınlar
• Freud, S. (2015). Cinsellik üzerine. (E. Kapkın Çev.). İstanbul: Payel Yayınları
• Gauntlett, D. (2008). Media, gender and identity. London and New York: Routledge
• Güven, S. (2014). Çocukların medyada temsili: İyi, kötü ve mağdur çocuk. Yayınlanmamış doktora tezi. Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Hall, S. (1997). Representations: Cultural representations and signifying practicies. London: Sage
• Heywood, C. (2001). A history of childhood. Malden: Blackwell
• Holland P. (2004). Picturing childhood. London, New York: I.B. Tauris
• Howe, N.A. ve Yarbrough, W. (2014). Kidding around: The child in film and media. New York, London: Bloomsbury
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1981). Çocuğun değeri: Türkiye’de değerler ve doğurganlık. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi
• Kalan, Ö.K. (2010). Reklamda çocuğun toplumsal cinsiyet teorisi bağlamında konumlandırılışı: ‘Kinder’ reklam filmleri üzerine bir inceleme. İletişim Fakültesi Dergisi, 38(1), 75-89
• Kant, I. (2009). An answer to the question: What is enlightment?. (H.B. Nisbet Transl.). London: Penguin.
• Kaşıkçı, D.N., Çağıltay, K., Karakuş, T., Kurşun, E. ve Ogan, C. (2014). Türkiye ve Avrupa’daki çocukların internet alışkanlıkları ve güvenli internet kullanımı. Eğitim ve Bilim, 39(171), 230-243
• Kaziaj, E. (2016). “The adult gaze”: Exploring the representation of children in television news in Albania. Journal of Children and Media, 10(4), 426-442
• Lacan, J. (2013). Psikanalizin dört temel kavramı. (N. Erdem Çev.). İstanbul: Metis
• Lemish, D. (2015). Children and media: A global perspective. West Sussex: Wiley Blackwell
• Livigston, S. (2016). Reframing media effects in terms of children’s rights in the digital age. Journal of Children and Media, 10(1), 4-12.
• McGowan, T. (2012). Gerçek bakış. (Z. Özen Barkot Çev.). İstanbul: Say Yayınları
• Mulvey, L. (2004). Visual pleasure and narrative cinema. In (L. Braudy, M. Cohen, Ed.) Film Theory & Criticism (7th ed.). New York, Oxford: Oxford University Press.
• Oğuz, G. Y. (2000). Televizyon: Kaçınılmaz öğreticimiz: Televizyonun toplumsal iletişimdeki yeri. Kurgu, 17, 22-34
• Onur, B. (2005). Türkiye’de çocukluğun tarihi: Çocukluğun sosyo-kültürel tarihine giriş. Ankara: İmge Kitabevi
• Özmen, Ş.Y. (2012). Çocuğun adı yok: Televizyon haberlerinde çocuğun sunumu ve çocuk hakları bağlamında değerlendirilmesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 34. 66-82
• Öztan, G.G. (2011). Türkiye’de çocukluğun politik inşası. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Pembecioğlu, N. (2006). Türk ve dünya sinemasında çocuk imgesi. Ankara: Ebabil Yayınları
• Piaget, J. (2000). The psychology of the child. New York: Basic Books.
• Postman, N. (1995). Çocukluğun yokoluşu. (K. İnal Çev.). Ankara: İmge Kitabevi
• Rousseau, J.J. (2016). Emile ya da eğitim üzerine. (Y. Avunç Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları
• Sander, Å. (1996). Images of child and childhood in religion. In (M. E. Lamb, , C.P. Hwang, I.E. Siegel, Ed.). Images of Childhood. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers
• Slade, A. ve Wolf, D. P. (1999). Children at play: Clinical and developmental approaches meaning and representation. New York ve Oxford: Oxford University Press
• Şirin, M.R. (2011). Çocuk hakları ve medya el kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları
• Tutar, C. (2014). Yazılı basında çocuk haklarının temsili: Hürriyet, Cumhuriyet, Sabah ve Zaman gazeteleri üzerinde yapılan bir araştırma. Journal of Yasar University, 9(34), 5760-5786
• Van Dijk, T. (2007). Discourse studies. London: Sage
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi
• Özgenç, M. (2017, 7 Eylül). Efecanları koruma kurulu: Sömürülmelerine izin verilmeyecek, Hürriyet.
• Bell, J. (1995). Understanding adultism. http://www.nuatc.org/articles/pdf/understanding_adultism.pdf
• http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27819
• http://www.unesco.org/education/pdf/CHILD_E.PDF
• http://cocukhaklari.barobirlik.org.tr/dokuman/mevzuat_uamevzuat/birlesmismilletler.pdf
• http://www.wikizero.net/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvw4dvY3VrdGFuX0FsX0hhYmVyaQ