Teachers’ Perceptions Regarding the Concept Self-Efficacy: A Phenomenological Study

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 20, 956 - 981, 31.12.2019

Sedat Alev

https://doi.org/10.26466/opus.603276

Cited By: 2

Öz

The aim of the research was to determine the
teachers’ perceptions regarding the concept self-efficacy. In this research,
phenomenological design was used. Research group, consists of 18 teachers. The
data of the research was carried out via semi-structured interviews. Content
analysis were used in the analysis of the data and the interrater level of
agreement based on the ratings of researchers was calculated as 0.92. As a
result of this research, teachers’ perceptions regarding the concept
self-efficacy; under the sub-theme of “Planning” researching on the subject,
planning, the ability to apply plans, waiting for a while and being flexible on
the plans; under the sub-theme “Start”; ability to start the target, to try
hard work, to start immediately, taking competence into account, importance of
the subject; under the sub-theme “Problem solving”; to seek help in resolving
problems, to try to resolve disputes, to experience negative emotions in
unexpected problems, to have difficulty in problem solving, to have difficulty
in setting problems and to take their competence into account in problem
solving; under the sub-theme “Description”; explaining the subject, trying to
persuade, support to reach the right information. Teachers have expressed their
opinions the theme of the sub-theme of " being undaunted” as; to stand
firm under difficulties, to derive lessons from mistakes, ability to cope with
problems. In order to increase teachers' self-efficacy perceptions, it is
important to create environments where they can use their knowledge and skills
effectively and to eliminate the obstacles that may cause failure. The research
was conducted on teachers working in secondary schools. After that, researches
can be done in different stages and samples.

Anahtar Kelimeler

Self-efficacy, teacher, school

Öğretmenlerin Öz Yeterlilik Kavramına İlişkin Algıları: Bir Olgubilim Araştırması

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin öz yeterlilik
kavramına ilişkin algılarının belirlenmesidir. Araştırmada, olgubilim deseni
kullanılmıştır. Çalışma grubu, 18 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın
verileri yarı yapılandırılmış görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin
analizinde içerik analizi kullanılmış, her bir araştırmacı tarafından yapılan
kodlamalarda, kodlayıcılar arası görüş birliği oranı 0.92 olarak
hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin öz yeterlilik kavramına
ilişkin görüşleri, “Planlama” alt teması altında; konu hakkında araştırma
yapma, plan yapma, planları uygulayabilme yeterliliği, bir süre bekleme ve
planlarda esnek davranma; “Başlama” alt teması altında; hedefe başlama
yeterliliği, zor işleri deneme, hemen işe başlama, yeterliliklerini dikkate
alma, konunun önem derecesi; “Sorun çözme” alt temasında; sorunların çözümünde
yardım talep etme, anlaşmazlıkları çözmeye çalışma, beklenmedik sorunlarda
olumsuz duygular hissetme, sorun çözmede zorluk yaşama, hedef belirlemede
zorluk yaşama ve sorun çözmede yeterliliklerini göz önünde bulundurma;
“Açıklama” alt temasında; konuyu açıklama, ikna etmeye çalışma, doğru bilgiye
ulaşmaları için destek olma şeklindedir. Öğretmenler “Yılmama” alt temasında
ise; zorluklar karşısında pes etmeme, sorunlarla baş etme yeterliliği ve
olumsuzluklardan ders çıkarma şeklinde görüş belirtmişlerdir. Öğretmenlerin öz
yeterlilik algılarını arttırmak amacıyla, bilgi ve becerilerini etkin bir
şekilde kullanacakları ortamların oluşturulması ve bunu yaparken de başarısızlığa
neden olabilecek engellerin ortadan kaldırılması önemlidir. Araştırma,
ortaokullarda görev yapan öğretmenler üzerinde yapılmıştır. Bundan sonra
yapılacak araştırmalar, farklı kademe ve örneklemlerde yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Öz yeterlilik, öğretmen, okul

Kaynakça

• Akar, Ö. (2011). İlköğretim okullarının başarı durumlarına göre yöneticilerin duygusal zekâları ile öğretmenlerin özyeterlilikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi:Ankara ili örneği. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin özyeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24-33.
• Akbulut, H. S. (2015). The relationship between writing self-efficacy and writing performance in a university english preparatory course. Unpublished master of arts. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Alev, S. (2018). Öğretmenlerin genel öz yeterlilik algıları ile duygusal emek davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi: İzlenim yönetimi taktiklerinin aracılık rolü. Yayımlanmamış doktora tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Alev, S. ve Bozbayındır, F. (2018). Öğretmenlerin genel öz yeterlilik algıları, izlenim yönetimi taktikleri kullanımları ve duygusal emek davranışları arasındaki ilişki. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1788-1807.
• Atıcı, M. (2001). Yüksek ve düşük yetkinlik düzeyine sahip öğretmenlerin sınıf yönetimi stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 7(4), 483-499.
• Ayık, A., Savaş, M. ve Yücel, E. (2015). İlkokullarda görev yapan okul müdürlerinin genel öz yeterlik ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 193-218.
• Bandura, A. (1995). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies. In (A. Bandura Ed). Self-efficacy in changing societies, Cambridge: Cambridge University Press.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York, NY: Freeman.
• Bozbaş, Y. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inançları ve sınıf yönetimi beceri algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Bozbayındır, F. ve Alev, S. (2018). Öğretmenlerin öz yeterlilik, proaktif kişilik ve değişime açıklık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 293-311.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. ve Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz. (Çev. Ed. A. Aypay). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Corbin, J. M. ve Strauss, A. (1990). Grounded theory research: Procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative Sociology, 13(1), 3-21.
• Creswell, J. V. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterlik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Dolgun, H. (2016). İngilizce öğretmenleri ve öğretmen adaylarının özyeterlilik algı profili. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Ekici, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançlari üzerine bir araştırma. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 24, 87-96.
• Goddard, R. D. ve Goddard, Y. L. (2001). A multilevel analysis of the relationship between teacher and collective efficacy in urban schools. Teaching and Teacher Education, 17, 807-818.
• Goddard, R. D., Hoy, W. K. ve Hoy, A. W. (2004). Collective efficacy beliefs: theoretical developments, empirical evidence, and future directions. Educational Researcher, 33(3), 3-13.
• Işık, İ. (2001). Öz-yeterlilik inancı: Yönetici rolleri açısından bir inceleme. Yayımlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karabacak, M. (2014). Ankara ili genel liselerinde görev yapan öğretmenlerin özerklik algıları ile özyeterlik algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kiremit, H. Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Kotaman, H. (2008). Özyeterlilik inancı ve öğrenme performansının geliştirilmesine ilişkin yazın taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 111-133.
• Krämer, N. C. ve Winter, S. (2008). Impression management 2.0: The relationship of self-esteem, extraversion, self-efficacy, and self-presentation within social networking sites. Journal of Media Psychology, 20(3), 106-116.
• Lombardo, T. (2006). Thinking ahead: The value of future consciousness. The Futurist, 40(1), 45-50.
• Luszczynska, A., Scholz, U. ve Schwarzer, R. (2005). The general self-efficacy scale: Multicultural validation studies. The Journal of Psychology, 139(5), 439- 457.
• McGee, J. R. ve Wang, C. (2014). Validity-supporting evidence of the self-efficacy for teaching mathematics instrument. Journal of Psychoeducational Assessment, 32(5), 390-403.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: A sourcebook of new methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (Çev. Ed. S.A. Altun ve A. Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
• Mitchell, T. R., Hopper, H., Daniels, D., George-Falvy, J. ve James, L. R. (1994). Predicting self-efficacy and performance during skill acquisition. Journal of Applied Psychology, 79, 506–517.
• Özkurt, M.F. (2017). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik algıları ile öğretim teknolojileri ve materyal tasarım becerileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Pajares, F. ve Schunk, D. H. (2002). Self and self-belief in psychology, education: A historical perspective. In J. Aronson (Ed.). Improving academic achievement: Impact of psychological factors on education (pp. 3–21). San Diego, CA: Academic Press.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bütün ve S.B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Prabhu, V. P., McGuire, S. J., Drost, E. A. ve Kwong, K. K. (2012). Proactive personality and entrepreneurial intent: Is entrepreneurial self-efficacy a mediator or moderator? International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 18(5), 559-586.
• Sakiz G. (2007). Does teacher affective support matter? An investigation of the relationship among perceived teacher affective support, sense of belonging, academic emotions, academic self-efficacy beliefs and academic effort in middle school mathematic classrooms. Unpublished doctoral dissertation. The Ohio State University, USA.
• Scholz, U., Gutierrez- Dona, B., Sud, S. ve Schwarzer, R. (2002). Is general self-efficacy a universal construct? European Journal of Psychological Assessment, 18(3), 242-251.
• Skaalvik, E.M. ve Skaalvik, S. (2007). Dimensions of teacher self-efficacy and relations with strain factors, perceived collective teacher efficacy, and teacher burnout. Journal of Educational Psychology, 99(3), 611-625.
• Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Reseach & Evaluation, 7(17), 137-146.
• Tarkın, A. ve Uzuntiryaki, E. (2012). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve mesleğe yönelik tutumlarının kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. İlköğretim Online, 11(2), 332-341.
• Teddlie, C. ve Tashakkiro, A. (2015). Karma yöntem araştırmalarının temelleri. (Çev. Ed. S. B. Demir ve Y. Dede). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Teddlie, C. ve Yu, F. (2007). Mixed methods sampling: A typology with examples. Journal of Mixed Methods Research, 1(1), 77-100.
• Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10(1), 91-108.
• Temiz, M. (2009). Halk eğitimi merkezlerinde görevli mesleki teknik ve sosyal- kültürel kursları öğretmenlerinin öz yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Toy, S. N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Tschannen-Moran, M., Hoy, A. W. ve Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68(2), 202-248.
• Tschannen-Moran, M. ve Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805.
• Turcan, H.G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz yeterlilik algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 543-559.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-16.
• Wood, R. ve Bandura, A. (1989). Social cognitive theory of organizational management. Academy of Management Review, 14(3), 361-384.
• Yardımcı, F. ve Başbakkal, Z. (2010). Ortaokul öz-yeterlilik ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11(4), 321-326.
• Yenilmez, K. ve Kakmacı, Ö. (2008). İlköğretim matematik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öz yeterlilik inanç düzeyleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-21.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurdakul, A. ve Bostancı, A. B. (2016). Öğretmenlerin okulların örgütsel narsizm düzeylerine yönelik görüşleri ile öz yeterlilik algıları arasındaki ilişki. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 109-125.