Öğretmenlerin Psikolojik Dayanıklılıkları İle İş Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin Araştırılması

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: Eğitim ve Toplum Özel sayısı, 5955 - 5973, 31.12.2020

Mustafa Yılmaz , Sinan Yalçın

https://doi.org/10.26466/opus.711430

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmada, öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile iş yaşam kaliteleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma, iki ya da daha fazla değişkenler arasındaki değişimin varlığını ya da var olan durumlarını belirlemeyi amaçlayan ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılında Yozgat-Merkez-Sorgun-Yerköy ilçelerinde bulunan resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan toplam 438 öğretmen oluşturmaktadır. Bu öğretmenlerin 244’ü (% 55,7) erkek, 194 (% 44,3) ‘ü kadın öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak, Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği (PDÖ), İş Yaşam Kalitesi Ölçeği (İYKÖ) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde Korelasyon Analizi ve Çoklu Regresyon Analizi yöntemleri uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; öğretmenlerin psikolojik dayanıklılıkları ile okulda geçirdikleri hizmet süreleri arasında anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile cinsiyet, branş, kıdem, öğrenim durumu ve okul türü değişkenleri arasında ise anlamlı bir farklılık çıkmamıştır. Öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile iş yaşam kaliteleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır. Ayrıca öğretmenlerin iş yaşam kalitesi alt boyutlarından sadece Toplam Yaşam Alanı alt boyutu öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin yaklaşık %13’ünün anlamlı bir yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş Yaşam Kalitesi, Öğretmen, Psikolojik Dayanıklılık

Research On The Relation Between Worklife Quality And Psychological Hardiness Of Teachers

Öz

In this research ,the relationship between the psychological hardiness and work-life quality of teachers is analysed,and the quantitative research method is used.The research is designed in a relational screening model (correlational survey model) that aims to determine the presence of the change between two or more variables or the situations (cases) between them.The study group of the research consists of 438 teachers working in official primary/secondary and high schools located in the Yozgat city center and Sorgun/Yerköy districts of Yozgat in the academic year 2018-2019. 244 (55,7%) of these teachers are male and 194 (44,3%) are female.In the research psychological hardiness scale (BRS), work-related quality of life scale (WRQL) and personal information form were used as data collection tools.In the analysis of the data obtained from the research correlation analysis and multiple recreation analysis methods were used.According to the results concluded from the research, there is a significant difference between the pyschological hardiness of the teacher and the period of the service they spent at school. There is a positive relationship between teachers’ pyschological hardiness levels and work-life quality.Besides,only the Total Living Area sub-dimension of teacher’s work-life quality sub dimensions was detected(found) to be an important predictor of nearly 13% of teachers’ pyschological hardiness levels.

Anahtar Kelimeler

Worklife quality of, Teacher, Psychological hardiness

Kaynakça

• Aba, G. (2009). İş yaşam kalitesi ve motivasyon ilişkisi: Sağlık sektöründe bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Antalya.
• Aydın, İ. (2002). İş yaşamında stres (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Balay, R. (2000). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı: Ankara İli örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çakmak, M. S., ve Arabaci, İ. B. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algılarının iş doyumları ve örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi. Electronic Journal Of Social Sciences, 16(62).
• Çetin, F. ve Basım, H.N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
• Demir, T. (2016). Meslek lisesi öğretmenlerinin iş yaşam kalitesine ilişkin algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki.Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Erdem, H., Yunus, G., ve Ufuk T,. (2015). Psikolojik sermayenin örgütsel özdeşleşme üzerine etkisinde algılanan örgütsel desteğin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 38-62.
• Erdem, M . (2010). Öğretmen algılarına göre liselerde iş yaşamı kalitesi ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi , 4(4) , 511-537 .
• Erdem, M.(2008).Öğretmenlere Göre kamu ve özel liselerde iş yaşamı kalitesi ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Doktora Tezi.Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• İsmetoğlu, M. (2017). Branş öğretmenlerinin çok kültürlü yeterlik düzeyleri ve iş yaşam kalitesine yönelik algıları.Yüksek Lisans Tezi.Aban İzzet Baysal Üniversitesi
• Karasar, N., (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara:Nobel Kitabevi. 310.
• Karataş, R. (2016). Özel eğitim okullarında çalışan öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ve başa çıkma stratejilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kelekçi, H., ve Yılmaz, K. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayeleri ile yeterlik inançları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3).
• Kösterelioğlu, M.(2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş yaşam kalitesi ile işe yabancılaşması arasındaki ilişki. Doktora Tezi.Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Bolu
• Luthans, F., Vogelgesang, G.R. ve Lester, P.B. (2006). Developing the psychological capital of resiliency. Human Resource Development Review, 5(1), 25-44.
• Nartgün, Ş. S., ve Mor, K. D. (2015). Öğretmenlerin görüşlerine göre etik liderlik ve psikolojik dayanıklılık ilişkisi. Aibü Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 15
• Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20, 489-502.
• Şimşek,A. (2012).Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ed. A. Şimşek, Araştırma Modelleri, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 80-106.
• Tabachnick, B, ve Fidell Ls. (2013). Using multivariate statistics. (Sixth Ed.), England:Pearson Education Limited.
• Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi,3(29), 1-11.
• Tösten, R. ve Özgan, H . (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerine ilişkin algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi , 16 (62)
• Yalçın, S , Akan, D , ve Yıldırım, İ . (2018). Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi , 10(18)
• Yalçın, S., ve Akan, D. (2016). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Journal Of Social Sciences, 15(59).
• Yalçin, S. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile stres, psikolojik dayaniklilik ve akademik iyimserlik arasindaki ilişki.Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, İ., ve Tösten, R. (2020). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile mesleki adanmışlıklarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 10-17.
• Yıldırım-Usta, E. (2018). Hayatın anlam algısı ve psikolojik dayanıklılık düzeyi arasındaki ilişkinin analizi: İstanbul İli, Üsküdar İlçesi, resmi liselerde görev yapan öğretmenler örneği.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü