Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Facebook’ta Paylaştıkları “Ay’ın Evreleri” ile İlgili Model Fotoğrafları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 33, 332 - 368, 31.01.2021

Büşra Bakioğlu

https://doi.org/10.26466/opus.693945

Öz

Bu çalışmada Fen bilimleri öğretmenlerinin Ay’ın Evreleri konusu hakkında oluşturdukları modellerin 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı kazanımları doğrultusunda incelenmesi ve bu model fotoğraflarına Fen Bilimleri öğretmenlerince yapılmış yorumlar incelenerek öğretmenlerin model hakkındaki algıları ve yüklediği anlamların anlaşılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda Facebook’taki 2 farklı eğitim içerikli grupta 5. Sınıf “Güneş, Dünya ve Ay” ünitesi kapsamında Ay’ın evrelerine ait model fotoğrafları ve bu fotoğraflara yapılan yorumlar incelenmiştir. Araştırmada olgubilim (fenomenoloji) yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018 Eylül ve 2019 Ekim ayları arasında sosyal medya platformu olan Facebook’ta Fen Bilimleri üzerine paylaşımların yapıldığı iki gruba üye olup, “Ay’ın Evreleri” ile ilgili model fotoğrafları paylaşmış ve bu fotoğraflarına yorum yapmış 18 Fen Bilimleri öğretmeni oluşturmaktadır. Bu doğrultuda 18 model fotoğrafı incelenmiş ve model fotoğraflarına Fen Bilimleri öğretmenlerince yapılan yorumlar irdelenmiştir. Araştırmanın sonucunda 18 model fotoğrafının 3 tanesi kendimizi Dünya’dan Ay’a bakıyormuş gibi hayal ettiğimizde görülen evreler olarak sunulurken, 15 tanesi Ay’ın evrelerinin Dünya’dan görünüş şekilleriyle ilgili sunulmuştur. Fen Bilimleri öğretmenlerinin Ay’ın evreleri konusunda kafa karışıklığının olduğu, model yapımında özensiz davrandıkları, ucuz ve basit materyaller kullandıkları, Güneş, Dünya ve Ay’ın büyüklük sıralamasına dikkat etmedikleri, dönme ve dolanma yönlerini somut bir şekilde göstermedikleri, kazanımları modellerde yeterince yansıtamadıkları ortaya çıkmıştır. Sonuçlar doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ay'ın evreleri, Model, Fen bilimleri öğretmeni, Kavram yanılgısı, Sosyal medya, Facebook

A Research on the Model Photos about "Phase of the Moon" Shared By Science Teachers on Facebook

Öz

In this study, it was aimed to examine the models created by science teachers on the subject of the Phases of the Moon in line with the subjects of the 2018 Science Curriculum and to understand the teachers' perceptions about the model and the meanings they attribute by examining the comments made by the Science teachers on these model photos. Model photos belonging to the phases of the Moon and the comments made to these photos were examined within the scope of the 5th grade "Sun, Earth and Moon" unit in 2 different educational groups on Facebook. Phenomenology method was used in the research. The study group of the research consisted of 18 Science teachers who were members of two groups where they shared their postings on Science on Facebook, the social media platform, between September 2018 and October 2019, shared model photos about "Phases of the Moon" and commented on these photos. In this direction, 18 model photos were examined and the comments made by Science teachers on the model photos were examined. As a result of the research, it was found that 3 of the 18 model photos were made as phases seen when we imagine ourselves from the Earth to the Moon, while 15 of them were made about the phases of the Moon from the Earth. It turned out that science teachers were confused about the phases of the Moon, behaved sloppy in model making, used cheap and simple materials, did not pay attention to the order of magnitude of the Sun, Earth and Moon, did not show the rotation and entanglement directions in a concrete way, and could not adequately reflect the gains in models. Suggestions were made in line with the results.

Anahtar Kelimeler

Moon phases, Model, Science teacher, Misconception, Social media, Facebook

Kaynakça

• Barnett, M., ve Morran, J., (2002). Addressing children’s alternative frameworks of the moon’s phases and eclipses. International Journal of Science Education, 24(8), 859-879.
• Bolat, A., Aydoğdu, R. Ü, Uluçınar Sağır, Ş., ve Değirmenci, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin güneş, dünya ve ay kavramları hakkındaki kavram yanılgılarının tespit edilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 218-229.
• Bostan Sarıoğlan, A., Küçüközer, H., ve Küçüközer, A. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının astronomi kavramları hakkındaki kavramsal anlamaları. Fen Eğitimi ve Araştırmaları Derneği Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(1), 23-34.
• Canbazoğlu Bilici, S. (2019). Eğitimde Araştırma Yöntemleri. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Örnekleme yöntemleri içinde, (s.56-78). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Demirci, F. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin astronomi konularının öğretimi öz-yeterlik inançları: bir karma yöntem araştırması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Duruhan, K., ve Çapuk, S. (2011). Fen bilgisi öğretmenliği programında öğrenim gören öğrencilerin materyal tasarımında yaratıcılıklarının değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 21-46.
• Emrahoğlu, N., ve Öztürk A. (2009), Fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi kavramlarını anlama seviyelerinin ve kavram yanılgılarının incelenmesi üzerine boylamsal bir araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 165-180.
• Ezberci, E. (2014). Üstkavramsal faaliyetleri aktif hale getirici etkinliklerle desteklenmiş 5e öğrenme döngüsü modelinin 7. sınıf öğrencilerinin ay’ın evreleri konusundaki kavramsal anlamalarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İyibil, Ü. (2010). Farklı programlarda öğrenim gören öğretmen adaylarının temel astronomi kavramlarını anlama düzeylerinin ve ilgili kavramlara ait zihinsel modellerinin analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstirüsü, Trabzon.
• Kavanagh, C., Agan, L., ve Sneider, C. (2005). Learning about phases of the moon and eclipses: a guide for teachers and curriculum developers. Astronomy Education Review, 4(1), 19-52.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Öztürk, D. (2011). İlköğretim 6. ve 8. sınıf öğrencilerinin ayın evreleri konusunda kavram yanılgıları ve kavram değişimlerinin işbirliğine dayalı ortamda incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: analiz ve raporlaştırma (1. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Stahly, L., Krockover, G., ve Shepardson, D. (1999). Third grade students’ ideas about lunar phases. Journal of Research in Science Teaching, 36, 159-177.
• Taşcan, M. (2013). Fen bilgisi öğretmenlerinin temel astronomi konularındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi: Malatya ili örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Taşcan, M., ve Ünal, İ. (2015). Astronomi eğitiminin önemi ve türkiye’de öğretim programları açısından değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 25-37.
• Trundle, K. C., Troland, T. H., ve Pritchard, T. G. (2008). Representations of the moon in children’s literature: an analysis of written and visual text. Journal of Elementary Science Education, 20(1), 17-28.
• MEB. (2019). 5, 6, ve 7. sınıf düzeylerinde beceri temelli sorular yayımlanmıştır. https://odsgm.meb.gov.tr/www/5-6-ve-7-sinif-duzeylerinde-beceri-temelli-sorular- yayimlanmistir/icerik/491
• Ünver, E., Yancı, M. V., ve Arslan, Z. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 5 ders kitabı. Ankara: Dikey Yayıncılık.
• Yetkiner, R. (2019). Yenilenen fen bilimleri dersi öğretim programında yer alan uzay bilimleri konularının öğretiminde karşılaşılan güçlükler.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yorgancı, M. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının temel astronomi konularındaki bilgi ve tutum düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.